گسترش ازدواج سفید

نینا و احمد سال‌هاست در آپارتمان یک‌خوابه خود با خوشی زندگی می‌کنند. آن‌ها هزینه خانه و اجاره را بصورت مشترک می‌پردازند.

اما در ایرانی که آموزه‌های اسلامی در تاروپود زندگی تنیده است، شرایط آن‌ها بسیار حساس و غیرقانونی است: آن‌ها ازدواج نکرده‌اند.

آن‌ها یکی از زوج‌های متعددی هستند که بدون ازدواج رسمی با هم زندگی می‌کنند. دولت می‌گوید این روند موجب تضعیف ارزش‌های مذهبی می‌شود.

سال گذشته رئیس دفتر رهبر ایران این نوع زندگی را "شرم‌آور" خواند. محمد محمدی‌گلپایگانی می‌گوید، حاکم اسلامی باید با این نوع زندگی به شدت مبارزه کند و مقامات نباید هیچ گذشتی در این مورد داشته باشند.

دولت ایران در ماه آوریل، یک نشریه زنان را به خاطر پرداختن به این موضوع که به "ازدواج سفید" مشهور است توقیف کرد.

از تعداد زوج‌های غیرمتاهلی که در ایران با یکدیگر زندگی می‌کنند آمار رسمی وجود ندارد. اما مقاماتی مانند سیاوش شهریور، معاون استانداری تهران می‌گوید، ازدواج سفید در حال افزایش است.

به گفته نینا انصاری، کارشناس امور زنان در جمهوری اسلامی، حدود 60 درصد از جمعیت کشور زیر سی سال دارند و زندگی مشترک اجتناب‌ناپذیر است. با این‌که لحن مقامات تندروانه است، اما بخش زیادی از جامعه ایران زندگی پیچیده‌تری دارد و مثل دستگاه حاکم محافظه‌کار نیست.

از نظر انصاری، زنان ایران بی‌باک هستند. وی می‌گوید: "تمام چیزهایی که ممنوع است، از رقصیدن تا نوشیدن تا رابطه جنسی، در خفا انجام می‌شود. چیز جالب در مورد نسلی که در این فضا به‌دنیا آمده و بزرگ شده این است که قوانین خشک و سخت را بازتاب نمی‌دهند. بسیاری از ایرانیان پیش از ازدواج با هم زندگی می‌کنند. اقتصادی است. راهی است برای آشنایی و زندگی کردن و زیر بار سنگین ازدواج نرفتن."

بسیاری از زوج‌های مجرد حلقه‌های قلابی دستشان می‌کنند و نسبت‌های خانوادگی یکدیگر را به خاطر می‌سپارند تا در صورت مواجهه با پلیس بتوانند شرایط‌شان را پنهان کنند.

انصاری می‌گوید: "راهی برای حفاظت از خود است. راهی برای دوام آوردن زیر رادار مذهبی ها."

نینا و احمد مثل زوج‌های مجرد دیگر، نام‌ خانوادگی خود را ذکر نکردند. این دومین ازدواج سفید نینا است. او می‌گوید، این‌گونه زندگی مشترک، هرچند غیرقانونی، "انسانی‌تر" از ازدواج شتاب‌زده است. او که 28 سال دارد می‌گوید، خانواده‌اش در زندگی او دخالت نمی‌کنند. "وقتی پولتان را درمی‌آورید.. یک زن مستقل هستید، کسی جرات نمی‌کند از شما درباره ازدواج سئوال کند."

اما مقامات دولتی مخالفند و می‌گویند، ازدواج سفید زنان را در موضع ضعف قرار می‌دهد. اعتقاد دارند، اگر دوست‌پسر بخواهد سوءاستفاده کند، زن از هیچ محافظت قانونی برخوردار نیست.

این استدلال برای نینا مسخره است. می‌گوید: "هروقت بخواهیم می‌توانیم بهم بزنیم. نمی‌دانیم آینده‌مان چه می‌شود."

برای احمد نیز ازدواج سفید بنا بر دلایل اقتصادی جذاب است. او می‌گوید، ازدواج سنتی برای جوانان ایرانی که با فشار اقتصادی شدید مواجه هستند می‌تواند بسیار پرهزینه باشد. احمد 30 ساله می‌گوید: "چرا باید ده‌ها میلیون تومان خرج کنیم تا در یک ازدواج و یک طلاق بالقوه پرهزینه زندانی شویم."

به گزارش رسانه‌های ایران، نرخ طلاق ایران در پانزده سال گذشته سه برابر و به 20 درصد رسیده است.

طلاق در ایران نه تنها پرهزینه است بلکه برخورداری از حق آن برای زنان دشوار است. اگر شوهری نخواهد همسرش را طلاق بدهد، زن مجبور است از لحاظ قانونی ثابت کند شوهرش او را کتک می‌زند، مشکلات فیزیکی دارد و وظایف زناشویی خود را به‌جا نمی‌آورد.

چنین تجربه‌ای برای زیبا که پس از یکسال از همسرش جدا شد کافی است. او که اکنون 32 سال دارد، با دوست‌پسرش امیرعلی، در یک آپارتمان نزدیک دانشگاه تهران زندگی می‌کند. زیبا می‌گوید: "مراسم ازدواج بسیار پرهزینه است و مهریه کمر را می‌شکند."

مهریه در ایران معمولا بصورت سکه طلا پرداخت می‌شود اما بعضی از زنان هنگام طلاق آن ‌را بصورت نقدی دریافت می‌کنند.

امیرعلی می‌گوید، به هر حال ازدواج سنتی در حال ورافتادن است. "اگر روزی پولش را داشته باشیم ازدواج می‌کنیم. به کسی ربطی ندارد، چه خانواده‌مان باشد چه دولت."

تنها جایگزین قانونی ازدواج سنتی، صیغه یا ازدواج موقت است. صیغه می‌تواند از چند ساعت تا ده‌ها سال باشد اما به طلاق پرهزینه ختم نمی‌شود.

با این‌که مقامات دولتی و روحانیون به مردان جوان توصیه می‌کند ازدواج موقت را در نظر بگیرند، اما بسیاری از ایرانیان خصوصا زنان جوان تحصیلکرده، مثل زیبا، این عمل را ناپسند می‌شمارند.

زیبا در حالیکه در اتاق نشیمن انباشته از کتاب و دی‌وی‌دی نشسته با خود فکر می‌کند، تا چه وقت زوج‌های مجرد ایران مجبورند زندگی دوگانه‌ای داشته باشند. او امیدوار است یک روز دولت ایران نسبت به ازدواج سفید پذیراتر باشد.

منبع: ال‌ای تایمز -  26 مه 2015