امروز در دنیا کمتر کشوری را می توان سراغ گرفت که با وجود چنین تنوع ملی، ساکنان آن از حق تحصیل به زبان مادری برخوردار نباشد. ملیتهای ساکن ایران دیر یا زود باید از امکانات آموزشی به زبان مادری خود از کودکستان تا دانشگاه بهره مند گردند. روز اول مهر، روز بازگشایی مدارس است. این روز زیبا را به روز«مطالبه تحصیل به زبان مادری» تبدیل کنیم

هر سال با شروع پاییز، با غوغای رنگها در طبیعت و زیبایی های افسانه ای برگها و همه آنچه در طبیعت دگرگون شونده است، غوغای دیگری در دل خانواده ها ایجاد می شود. همهمه ای، فریادی، تلاطمی و...
اول مهر هر سال گرچه اول پاییز است، اولین روز سال تحصیلی جدید نیز می باشد. در چنین روزی خانواده ها خود را برای فرستادن کودکان خود به مدارس آماده می شوند. بچه ها با لباسهای تازه و در صورت عدم امکان مالی خانواده حداقل با لباسهای تمیز و مرتب، کیف مدرسه حاوی نوشت افزار و... راهی مدارس می شوند. چه شعف انگیزست اول ماه مهر و چه امیدها که در دلهای کوچک کودکان جوانه می زند. فصل خزان علیرغم زیبایی های منحصر به فرد خود، گرچه کرختی و رخوت طبیعت را پیش رو دارد، ولی شکفتن زیباترن گلها را در محیطهای پرورشی نوید می دهد.
برای کودکانی که اولین بار به مدرسه می روند، مدرسه خود عبارت از پا گذاشتن به دنیای ناشناخته و جدیدی است. کودک با حضور خود در آنجا اولین مرتبه بطور رسمی از خانواده خود جدا و مستقلا" و بدون آشنایی با احدی وارد فاز تازه زندگی خود می شود. اولین آشنایی ها، اولین دوستی ها و اولین تجربه اجتماعی و شروع همکاری متقابل کلید می خورد.
در کشور ما و تمامی کشورهایی که با جانبداری از نوعی شووینیسم زبانی، هژمونی زبان مشخصی (زبان فارسی) پیش برده می شود، برای کودکان متکلم به زبان رسمی شاید خیلی سخت و دردناک نباشد که به مرور و با تأنی با محیط آشنا شده و آموزشهای لازم را از آنجا بگیرند. ولی برای کودکان متکلم به دیگر زبانها، مثلا" زبان آذربایجانی، بسیار سخت خواهد بود ضمن اینکه کوچکترین آشنایی و انسیتی با محیط جدید ندارند، زبانی هم که در آنجا تدریس و تکلم می شود زبانی غیر از زبان مألوف و از پیش دانسته یعنی زبان مادری می باشد. این یعنی قوز بالا قوز!
واقعیت اینست که کودک در ارتباط با خانواده و از برخوردهای روزمره بین خود و پدر و مادر و یا خواهر ـ برادر و یا بین دیگر اعضای خانواده با هم، کلمات مورد استفاده را می قاپد. یادگیری زبان مادری از کلمات تک هجایی شروع و با کلمات چند هجایی ادامه می یابد. تدریجا" کلمات به جملات ساده ارتقاء و طرز استعمال زبان، حالت های آن، گرامر و... در مغز و زبان کودک نقش می بندد. زبان مادری بقولی با شیر مادر وارد ضمیر کودک می شود. زبان وسیله اصلی ارتباطی کودک با خانواده و محیط خود می گردد. زبان مادری وسیله بیان احساسات، عواطف و آرزوهای کودک و بدیگر سخن وسیله انتقال آنها به دیگران می شود. کودک آذربایجانی، کرد، ترکمن، عرب، بلوچ و... که شش سال آزگار در حیطه زبان مادری پرورش یافته، وقتی وارد مدرسه می شود، در اصل مجموعه ای منظم از مفاهیم را در مغز خود دارد. مفاهیمی که اگر استفاده درستی از آنها بعمل آید، می تواند کلید طلایی باشد برای راهیابی به دنیای علم، ادبیات، ریاضیات و.. حال در تصور آورید کودکی با کیفیات یاد شده وارد مدرسه شده و در اولین روز با یک زبان بیگانه روبرو می شود که چیزی از آن سر در نمی آورد. برعکس، تمامی ذخایر لغوی وی که در چهارچوب زبان مادری انجام گرفته، خود به مانع بزرگی برای یادگیری زبان رسمی که بالاجبار باید آموزش بدان زبان انجام گیرد، تبدیل خواهد شد. یعنی ضمن یادگیری زبان رسمی، تتمه های زبان مادری را هم باید از مغز خود بیرون بریزد. نظامهای آموزشی کشور ما با کودکان غیر فارسی زبان ساکن ایران، چنین کاری را انجام می دهند. اقداماتی که در عرض چندین دهه گذشته با کودک ترک، کرد، عرب، بلوچ، ترکمن و دیگران انجام شده چیزی کمتر از جنایت نیست. کودکی که در چنین فضایی آغاز به تحصیل کند، معلومست که کوچک ترین اعتماد بنفسی نمی تواند داشته باشد. فردی کم رو، گوشه گیر، از مدرسه دررو و... از آب در خواهد آمد.
کسانیکه امروزه یعنی در اولین ربع قرن ۲۱ هنوز فکر می کنند که صحبت کردن از زبان مادری، نشانه تجزیه طلبی و جدایی است، باید قبل از هرچیز به یک روانپزشگ مراجعه کنند. چرا که کوچکترین اطلاعی از وضعیت زندگی مردم غیر فارسی زبان و بعبارتی خبری از مشکلات موجود در بین بیش از نیمی از اهالی کشور ندارند. جای تأسف است که بعضی از روشنفکران جامعه هم، تحت تأثیر تبلیغات منفی این نیروها، چنین می اندیشند.
خود همین ها هستند که با سیاستهای بشدت ارتجاعی و شوونیستی خود، آتش بیار معرکه ای می شوند که بیش از هرچیز وحدت و یکپارچگی کشور را تهدید می کند. این آقایان باید بدانند که برای همه مردم زبان مادری شیرین ترین زبان هاست. باید به آنها متذکر شد، همانطور که خود نسبت به زبان فارسی تعصب دارند، باید به دیگر ملیتها نیز همین حق را بدهند که زبان خود را دوست داشته باشند، خلاقیت ادبی خود را در آن زبان ایجاد کنند و در گسترش و اعتلای آن بکوشند.
امروز در دنیا کمتر کشوری را می توان سراغ گرفت که با وجود چنین تنوع ملی، ساکنان آن از حق تحصیل به زبان مادری برخوردار نباشد. ملیتهای ساکن ایران دیر یا زود باید از امکانات آموزشی به زبان مادری خود از کودکستان تا دانشگاه بهره مند گردند. روز اول مهر، روز بازگشایی مدارس است. این روز زیبا را به روز«مطالبه تحصیل به زبان مادری» تبدیل کنیم.

کلن ـ اول مهر ۱٣۹۴

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید: