نقدی بر دیدگاه «مادلونگ» درباره بیعت با امام‌علی و ریشه جنگ‌های جمل، صفین و نهروان در کتاب «جانشینی حضرت محمد»

چکیده مقاله:
در عصر رسول‌خدا, رهبری و امامت امری آسمانی بود که خداوند می‌بایست تکلیف آن را معین کند، اما پس از وفات ایشان، عده‌ای از مسلمانان با انکار نصّ و نصب الهی، این امر آسمانی را به مسئله ای زمینی تنزل داده و راه هایی، از جمله بیت مردم با خلیفه را برای مشروعیت‌بخشی خلافت، مطرح نمودند. با این مبنا نیز بیعت با امیر مؤمنان علی (ع)، مردمی ترین، پرشورترین و شفاف ترین بیعتی بود که در طول تاریخ اسلام به وقوع پیوسته است. برخی از دروغ پردازان تاریخ(همچون سیف بن عمر) به منظور حفظ حیثیت کسانی که بعداَ بیعت خود را نقض کردند و در برابر علی (ع) به جنگ برخاستند، سعی کردند تاریخ را تحریف کنند و درباره اصل بیعت و چگونگی آن، خلافِ مشهور سخن بگویند. ویلفرد مادلونگ(مستشرق آلمانی) هرچند به رعایت انصاف و اتخاذ مواضع بی طرفانه مشهور است، اما در کتاب «جانشینی حضرت محمد,» با استناد به همان منابع ضعیف، تحلیل‌های نادرست ارائه داده و دراین‌باره دچار خطا شده است. او بیعت مردم با امام علی (ع) را مبهم و بیعت برخی از اصحاب برجسته را اجباری تلقی نموده است و ریشه جنگ های سه گانه(جمل، صفین و نهروان) را با جریان بیعت پیوند می‌دهد. در این مقاله، دیدگاه مادلونگ دربارة اصل بیعت، چگونگی آن و ریشه جنگ های سه‌گانه در عصر حکومت علی (ع) نقد و ارزیابی می‌شود.

کلیدواژگان: علی (ع)، مادلونگ، بیعت، جنگ جمل، صفین، نهروان.

نویسندگان:

حسین عبدالمحمدی ,اسدالله رحیمی ,مرتضی علوی

پژوهشنامه کلام - سال سوم، شماره 5، پاییز و زمستان 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.