منوچهر محمدی: این کتاب پاسخی به چرایی پیروزی‌های انقلاب است/ ابراهیم برزگر: زاویه جدیدی در خصوص مفهوم قدرت ارائه شده است/ ابراهیم متقی: ایران قدرتی است که «ظهور آرام» ندارد

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی باشگاه توانا خبرگزاری فارس، کتاب «مولفه‌های قدرت در جمهوری اسلامی ایران»، آخرین اثر انتشارات خبرگزاری فارس، طی مراسمی با حضور ابراهیم متقی استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ابراهیم برزگر استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، منوچهر محمدی مولف کتاب و سید یاسر جبرائیلی معاون آموزش و پژوهش خبرگزاری فارس در دانشکده رسانه فارس رونمایی شد.

منوچهر محمدی در ابتدای این مراسم با اشاره به چرایی نگارش کتاب گفت: یکی از برکات انقلاب اسلامی این بود که زبان ما دانشگاهیان را باز کرد و به ما برای ارائه مطالب جدید و بکر در حوزه علوم سیاسی و به خصوص انقلاب اسلامی میدان داد.

وی با بیان اینکه از ابتدای انقلاب این سوال مطرح بوده که ما به عنوان مردم ایران با چه قدرتی توانستیم این انقلاب را به پیروزی رسانده و در مقابل همه بحران‌ها و توطئه‌ها ایستادگی کنیم؟ اظهار داشت: همواره به غلط بیان شده است که مردم ایران با دستان خالی در مبارزه با طاغوت به پیروزی رسیدند و موفق شدند که انقلاب اسلامی را به ثمر برسانند درحالی که واقعا باید گفت که مگر می‌شود ملتی یا گروهی با دستان خالی و فقط با فریاد الله اکبر پیروز شوند؟ مگر می‌شود ملتی با دستان خالی در مقابل رژیمی که کاملا دست پر بوده و در همه عرصه‌های سیاسی و اقتصادی ازحمایت‌های  بین‌المللی بهره می‌برد موفق شود؟

این استاد دانشگاه تهران افزود: بنده از اوایل انقلاب مسولیت‌های اجرایی را در کشور بر عهده داشته‌ام و در عین حال همواره ذهنم مشغول این موضوع بوده که واقعا چگونه انقلاب اسلامی به پیروزی رسید؟ از رهگذر این موضوع به یکی از فرمایشات امام(ره)‌ رسیدم. در اوایل انقلاب یکی از لیبرال‌ها به حضرت امام(ره) گفته بود که «آمریکا قدرت دارد، بمب اتم دارد، شما چطور می‌خواهید با آمریکا مبارزه کنید؟» امام(ره) در پاسخ فرمودند: «ما هم خدا را داریم»، این جمله برای من که یک محقق هم بودم انفجاری را رقم زد.

وی تصریح کرد: تفاوت ما با غربی‌ها این موضوع است که آنها خدا را ندارند و ما خدا را داریم. در یک زمانی حاج احمد آقا به امام گفت: «در جهان دو قدرت بزرگ وجود دارد که جهان را به زیر سلطه خودشان برده‌اند» و امام(ره) با تندی فرمودند: «این طور نیست، ما هم در دایره ابر قدرت‌ها قرار داریم»، این را امام در دو سه سال ابتدایی انقلاب گفتند نه امروز که شرایط ایران کاملا متفاوت از آن روزهاست.

محمدی در پایان با تاکید بر اینکه کتاب یاد شده پاسخی به چرایی پیروزی و حفظ انقلاب اسلامی در مقابل توطئه‌ها و فشارهاست گفت: در واقع در این کتاب یک فصل جدید را پیش روی خواننده باز کرده که قدرت را زیر چتر قدرت لایزال الهی ببیند. در این کتاب قدرت به دو بخش مادی و معنوی تقسیم‌بندی شده است و امیدوارم این کتاب سرآغازی باشد برای تحقیق محققان تا شاهد بروز و ظهور آثار بیشتری در این زمینه باشیم.

ابراهیم برزگر نیز در این مراسم با اشاره به نقاط قوت این کتاب گفت: این کتاب زاویه دید جدیدی را در خصوص مفهوم قدرت ارائه داده است و به نوعی مفهوم قدرت را ذیل توحید افعالی برده است. با بررسی وقایعی مانند طوفان شن در طبس و زمین‌گیر شدن نیروهای آمریکایی است که زاویه دید جدید این کتاب مشخص می‌شود.

وی در تشریح بخش ابتدایی سخنانش تصریح کرد: انسان سیاست‌مدار انسان آزادی است، البته در مقابل هر کنشگر سیاسی یک کنشگر سیاسی دیگر وجود دارد چون اصولا سیاست یک حالت تعاملی دارد یعنی به این صورت نیست که ما اراده کنیم یک کار را انجام دهیم و به راحتی انجام بپذیرد چرا که در برابر این اراده، اراده دیگری وجود دارد؛ به همین خاطر سیاست را جنگ اراده‌ها تعریف می‌کنند.

برزگر ادامه داد: در ادابیات دینی ما سیاست‌مدار نیکو‌کاری که بر مدار اسلامیت و انسانیت و به نوعی تحت تأثیر اراده الهی عمل می‌کند، به نوعی پشتیبانی از سوی کارگزاران غیر انسانی دست پیدا می‌کند. یعنی طبق ادبیات دینی این‌گونه نیست که نظام خلقت نسبت به انسان‌های خوب و بد یکسان باشد.

این استاد دانشگاه علامه طباطبائی اطهار داشت: قالب سیاست‌های پوزیتیویستی برای این نگاه به نظام خلقت که در این کتاب هم مشهود است تعریفی ارائه نمی‌کند و در تعریف این وقایع نهایتا از عبارتی چون «شانس»  و تصادف استفاده می‌کنند، در حالی که شانس در ادبیات دینی جایی ندارد و تعابیری چون توفیق الهی و همراهی خلقت مطرح می‌شود.

وی افزود: وقایع متفاوت و بحران‌های مختلفی که از ابتدای انقلاب گریبان انقلاب اسلامی را گرفته و انقلاب توانسته از آنها پیروز و مقتدر خارج شود نشان داده است که این نظام سیاسی پایدار که  قریب 40 سال دوام آورده است از مولفه‌های قدرت متفاوتی بهره می‌گیرد و بررسی این نکات در کتاب دکتر محمدی از ویژگی‌های برجسته است.

برزگر در نقد کتاب «مولفه‌های قدرت در جمهوری اسلامی ایران» با یادآوری مظلومیت ایران در جنگ تحمیلی گفت: ای کاش مصداق دفاع مقدس هم در کتاب می‌آمد که به خوبی می‌توانست عمق قدرت را در کشور نشان دهد.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه افزود: یکی از بخش‌هایی که می‌توانست در کتاب باشد؛ تأکید بر فرض قدرت به مثابه امانت است یعنی صاحبان قدرت خود را مستأجر بدانند. همچنین جای خالی تاکید بر اهمیت زبان فارسی به عنوان قدرت فرهنگی نیز حس می‌شود.

در ادامه این نشست ابراهیم متقی ابتدا گریزی به کتاب‌های قبلی منوچهر محمدی زد و گفت: کتاب‌ها و مباحث منوچهر محمدی از همان ابتدا مربوط به تئوری جمهوری اسلامی و همچنین بومی‌سازی علم با نیازهای کشور بوده است.

استاد دانشگاه تهران افزود: کتاب تحلیلی بر انقلاب اسلامی به عنوان اولین اثر منوچهر محمدی سه مولفه اصلی «ایدئولوژی، مردم و رهبری» را به عنوان ویژگی‌های انقلاب اسلامی برشمرده، که این سه مولفه خود در زمره قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران قرار می‌گیرند.

وی خاطرنشان کرد: کتاب دوم منوچهر محمدی مربوط به مقایسه انقلاب اسلامی ایران با انقلاب‌های روسیه و فرانسه بوده که به نوعی پیش زمینه آثار بعدی این پژوهشگر انقلاب اسلامی است.

این کارشناس مسائل سیاسی در  خصوص سومین اثر مطرح منوچهر محمدی گفت: کتاب سومی که از محمدی به یاد دارم مربوط به تحول نظام جهانی است که به موضوع قدرت و ابعاد آن پرداخته و به نقش ایران هم به عنوان یک قدرت نوظهور اشاره شده است.

متقی در خصوص جایگاه ایران در جهان اظهار داشت: اگر چه ایران درگروه جی 20 قرار ندارد، اگر چه امروز کشورهایی مانند چین در این گروه قرار دارند، اما ویژگی مهمی که ایران دارد این است که ظهور آرام ندارد؛ چین اهل چالش با آمریکا نیست و تا به امروز یک قطعنامه شورای امنیت که مورد نظر امریکا بوده است را وتو نکرده است.

وی افزود: طبعا این بازیگری که حفظ وضعیت موجود را طلب می‌کند در معادله قدرت معنای چندانی پیدا نمی‌کند. قدرت آن چیزی است که تولید می‌شود و بکار گرفته می‌شود یعنی اگر تولید شود و بکار گرفته نشود قدرت نیست که ممکن است چالش آفرین هم باشد.

استاد دانشگاه تهران در خصوص کتاب هم انتقاداتی را مطرح کرد و اظهار داشت: فضایی که در اندیشه سیاسی غرب وجود دارد و در اوایل کتاب آورده شده است با آنچه که در آمریکا وجود دارد متفاوت است.

ابراهیم متقی افزود: آمریکا هم با نام خدا ساخته شده است، چنانکه تاریخ این را می‌گوید. کسانی که رفتند و آمریکا را ساختند مانند کسانی نبودند که از اروپا به آمریکای لاتین رفتند، چنانکه مهاجرین به آمریکا،‌ خانواده‌های خود را هم به آمریکا بردند و تاسیسات دینی شکل دادند و اصلا قرار بود در آمریکا یک تئوکراسی جهان شکل بگیرد ولی بعد فضای سکولاریسم بر آنها غلبه کرد.

وی معتقد است در بررسی وضعیت سیاسی آمریکا اگر دوران‌های تاریخی را اگر از یکدیگر تفکیک کنیم نتایج بهتری خواهیم گرفت.

این استاد دانشگاه در ادامه اظهار داشت: مساله قدرت درفضای نظریه پردازی اسلامی تفسیر جدیدی به خود گرفته، چنانکه حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری و حتی انقلاب اسلامی هم از آن یاد کرده‌اند، و آن قدرت فضای اجتماعی؛ «قدرت توکل» است، اگر کسی با خدا باشد و وارد فضای اجتماعی شود در آن شرایط خداوند است که مدیریت می‌کند و این حالت مبتنی بر «مقاومت» است.

وی افزود: اگر قدرت در نظام تفکر غربی یک امر پوزیتیویستی است آن قدرتی که با ایران همراه است به مثابه «مقاومت» است.

متقی در ادامه اظهار داشت: ژوزف نای که یک نئولیبرالیست است در کتاب خود جورج بوش را نقد کرده است (که اگر امروز آن کتاب را می‌نوشت ترامپ را نقد می‌کرد) که قدرت آن ابزار خشونت و اجبار نیست که قدرت اصلی «اغنا» است، همان ابزاری که در مسئله هسته‌ای و برجام از آن بهره گرفته شد. آمریکایی‌ها در ارتباط با مسئله هسته‌ای اصلا به دنبال تهدید نبودند که مبنای تفکرشان نئولیبرالیسم بود یعنی مسئله‌ آنها اغنا و اغوا بود.

جمهوری اسلامی قدرت شبکه‌ای دارد این شبکه دو نوع است، یک نوع شبکه سیستم‌های پارسونزی هست و یک نوع متاشبکه است که حاصل آن همبستگی آرمانی است که در شبکه ایجاد می‌شود به همین دلیل است که مومنین وقتی به هم می‌رسند حتی اگر یکدیگر را ندیده باشند هم با یکدیگر احساس نزدیکی می‌کنند این فضا در زمان دفاع مقدس بروز و ظهور کاملی داشت و اینکه گفته می‌شود رزمنده آب را نمی‌خورد و به نفر کناری خود می‌دهد مربوط به همین فضاست که فرد دیگری را بر خود ترجیح می‌دهد.

منوچهر محمدی در بخش پایانی سخنان خود گفت: این نکته درست است که پیوریتن‌ها به خاطر دعواهای مذهبی به آمریکا سفر کردند اما از همان روزی که وارد آمریکا شدند به نام خدا شروع به جنایت کردند.

وی در خصوص زاویه ورود به بحث در این کتاب نیز گفت: منبع اصلی نظریه پردازی اسلامی قرآن است و این نکته مبنای پرداختن به مولفه‌های قدرت در جمهوری اسلامی ایران در این کتاب قرار داده شده است.

معاون آموزش و پژوهش خبرگزاری فارس نیز در این مراسم با قدردانی از زحمات منوچهر محمدی گفت: در تفکیک قدرت مادی و معنوی طبق سخنان دکتر متقی که قدرت آن چیزی است که تولید کرده و به کار برده شود، آمریکایی‌ها هم بعد از گرایش به قدرت نرم که نمایش ناکارآمدی قدرت سخت بود، وارد ابعاد جدیدی از قدرت شده‌اند.

سید یاسر جبرائیلی افزود: طبق گزارش موسسه رند قدرت نرم هم دیگر برای آمریکا کارآمد نیست و این کشور باید به سراغ مزیت‌های جدیدی که از آن بهره‌مند است برود تا اعمال فشار صورت بگیرد و رقبا مجبور به تغییر رفتار شوند.

وی با بیان اینکه ما با دست خالی انقلاب نکردیم و با همین وضعیت در برابر تجاوز عراق مقاومت نکردیم تصریح کرد: جمهوری اسلامی مولفه‌هایی از قدرت را در اختیار داشت که در قالب شاخص‌های مرسوم سنجش قدرت در دنیا قرار نمی‌گیرد و مولف به خوبی این مولفه‌ها را ترسیم کرده است.

وی در پایان گفت: با توجه به این نگاه جدید به موضوع قدرت امروز می‌توان میزان پراکندگی و تمرکز قدرت در سایر نقاط جهان را بررسی کرد و به این سوال‌ها پاسخ داد که آیا این مولفه‌های قدرت فقط در ایران وجود دارد؟ این مولفه‌های قدرت در روابط بین‌الملل هم قابل احصا هستند؟ اگر قابل احصا هستند کدام کشور به چه میزان از این قدرت برخوردار است و چگونه می‌توان این قدرت‌ها را رتبه‌بندی کرد؟

در پایان این مراسم با حضور کارشناسان مدعو، منوچهر محمدی و همچنین معاون آموزش و پژوهش خبرگزاری فارس از کتاب «مولفه های قدرت در جمهوری اسلامی ایران» رونمایی شد.

انتهای پیام/