تاثیر هوای نفس در فتنه های عصر امام علی(ع)

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تبیین نقش مولفه های هوای نفس(بغی، عدوان، شهوت و طغیان)، در فتنه های عصر امام علی(ع) است. عصر امام علی(ع) شاهد مردمانی بود که بر اساس عقل سلیم تصمیم نمی ‏گرفتند، بلکه بر اساس امیال و هواهای نفسانی عمل می ‏کردند. تمایلات نفسانی به چهار صورت: «بغی، عدوان، شهوت و طغیان» در ایجاد فتنه ‏های عهد امام علی(ع) نقش ایفاء نمودند. «بغی» و ظلم‏ های هواپرستانه ی اهل جمل، صفین و نهروان، سه فتنهی پی‏درپی ‏را پدید آورد. دست ه‏ای از روی حسادت و گروهی به خاطر هلاکت نزدیکان خویش توسط امام علی(ع)، در جنگ‏ های بدر و احد و... به دشمنی با ایشان پرداختند تا «عدوان»، صورت دیگر هوای نفس نیز در قالب کینه‏ ها بروز پیدا نماید. «تمایلات شهوانی» نیز در شکل‏ گیری فتنه‏ های آن روزگار تاثیر بسزائی داشت، اشتیاق فتنه‏ گران به مال و ثروت که ستون شهوات است، پایه ی اساسی فتنه‏ های عصر حضرت(ع) بود. از سوی دیگر، نافرمانی از حجت و نمایندهی خداوند در میان بندگان مصداق «طغیان» است، که مردم پس از رحلت رسول خدا(ص) با گستاخی و وقاحت‏ تمام، مرتکب آن گشتند و فتنه‏ها خلق کردند. روش این تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه ای با مراجعه به منابع اصلی و نیز نرم افزارهای موجود در قالب پرونده های علمی به صورت ثبت اطلاعات در فیش های تحقیقی می باشد.

کلیدواژگان: فتنه، هوای نفس، عقل، بغی، عدوان، شهوت، طغیان.

نویسندگان:
محمدعلی ریاحی، سید رضا موسوی

مجله پژوهش های اخلاقی - سال هفتم، شماره 1، پاییز 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.