مدیریت و علم اداره در حوزه سلامت

 افرادی که سالهای سال درس خوانده‌اند و تلاش کرده‌اند تا در حرفه‌ای مقدس با پوشیدن ردای سپید ، خدمت کنند، با یک برگ ابلاغ در مسند و جایگاهی قرار میگیرند که هیچ دانشی از آن نیاموخته‌اند.

 به عبارت دیگر نه تنها مجموعه سازمانهای متولی درمان از خدمت پزشک یا پرستاری که از بودجه دولت تحصیل کرده محروم میگردند که آن فرد به صرف داشتن مهارت فنی در حوزه سلامت بعنوان مدیر درگیر مسائلی چون مدیریت و سازماندهی نیروی انسانی، امور مالی و بودجه بندی، برنامه ریزی و تدوین استراتژی ،بازاریابی، روابط عمومی، بودجه و امور مالی  و ...... می گردد که تجربه ، دانش و تخصصی در آن نداشته و ندارد.

 در سالهای گذشته شاهد آن بودیم که هر زمان در بخش دولتی پول و اعتباری تزریق میشد کارها به روال بود چرا که تصور همه این بود که پول حلال مشکلات است و برای چند صباحی همه چیز خوب میشد و اتفاقا بسیاری از آن گونه مدیران قدرت و توانایی‌شان به خاطر ارتباطات و به تبع آن امکان جذب اعتبار بیشتر می شد.

قصد آن ندارم که در این مختصر به چراهای انتصاب غیر متخصصان مدیریتی در پستهای اجرایی مدیریتی در سیستمهای بهداشتی و درمانی بپردازم ، سالهاست دانشکده های بهداشت در سرتاسر کشور به تربیت کارشناس ، کارشناس ارشد و دکتری تخصصی در رشته مدیریت خدمات بهداشتی می پردازد که از این فارغ التحصیلان عمدتا در بخش آموزش و یا کارشناس در شبکه های بهداشتی استفاده میشود و کمتر بیمارستان یا درمانگاه یا مرکز بهداشتی میبینیم که توسط این افراد اداره شوند و شاید برای تصمیم گیران اهمیتی هم نداشته است.

بنظر میرسد در دوران اخیر و دوران پساکرونا و اپیدمی هایی که بعید بنظر میرسد به این زودی ها از جوامع انسانی رخت بربندند اهمیت علم اداره و دانش مدیریتی بیشتر خود را نشان خواهد داد.

همانطور که یک حسابدار یا کارشناس معارف و مهندس ساختمان قرار نیست بتوانند بعنوان پزشک و پرستار در بیمارستان خدمت کنند ، پزشک و پرستار هم نمی توانند به معنای واقعی کلمه بعنوان مدیر یک مرکز درمانی خدمت کنند و ضروری است که دولتمردان چاره ای بیندیشند تا مراکز درمانی سر پا بایستند و هر روز شاهد هدر رفت سرمایه های کلان این حوزه نشویم.

بنظر میرسد راه حل سنتی و قدیمی کشور ما که همانا شل کردن کیسه اعتبارات  و سرازیر کردن پول و سرمایه به مراکز درمانی ورشکسته میباشد کمرنگ شده و کفگیر خزانه و خزانه دار به ته دیگ خورده است. 

نکته مهم دیگر اینکه پیش بینی میشود رفتارهای بهداشتی و سواد سلامت عامه مردم پس از همه گیری کرونا و الزامات بهداشتی قرنطینه بطور محسوسی تغییر خواهد کرد ، شاید بسیاری از مردم از مراجعه مکرر به بیمارستانها، درمانگاهها و مطبها خودداری کنند و یا حداقل  اصرار بی مورد برای انجام بسیاری از خدمات پاراکلینیک نظیر سونوگرافی، پرتونگاری، ام آر آی، آزمایش و غیره نداشته باشند.

اگر به راستی چنین شود مراکز درمانی چگونه از عهده هزینه های خود بر خواهند آمد، با این اوضاع درآمد کشور ، میتوان دوباره با گشاده دستی پول نفت و مالیات را به کمک مراکز دولتی آورد، علی الظاهر هنوز اراده ای بر اصلاح ساختار های سازمانهای متولی سلامت در دولتمردان دیده نمی شود   

"دکترای مدیریت کسب و کار(DBA) و بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد"