نخستین سال‌روز کشتار آبان، تشکیل دادگاه بین‌المللی مردمی

۲۴ آبان ۱۳۹۹؛ یک سال پیش در چنین روزی تظاهراتی در واکنش به اعلام ناگهانی افزایش بهای سوخت در ایران شکل گرفت که خیلی سریع به اعتراض‌های گسترده ضد حکومتی در سراسر ایران تبدیل شد.

در تاریخ جمهوری اسلامی تظاهراتی به این گستردگی که از همان ابتدا تمام ارکان حکومت و همه جناح‌های آن را هدف قرار داد سابقه نداشت؛ سرکوب خشونت‌آمیز معترضان نیز به شکلی که در آبان ۹۸ رخ داد بی‌سابقه بوده است.

درباره شمار قربانیان، مجروحان و بازداشت‌شدگان جنبش اعتراضی آبان ماه، آمار رسمی و قابل اعتمادی وجود ندارد. حکومت هنوز از انتشار آمار کامل این رویداد خودداری می‌کند.

عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور خرداد امسال شمار قربانیان را ۲۰۰ تا ۲۲۵ نفر اعلام کرد. سازمان عفو بین‌الملل دست‌کم مرگ ۳۰۴ نفر را مستند کرده و برخی منابع شمار قربانیان را تا هزار و ۵۰۰ نفر هم گزارش کرده‌اند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در نخستین سالروز سرکوب‌های خونین آبان ماه سازمان‌های "عدالت برای ایران"، "حقوق بشر ایران"، و تشکل بین‌المللی "با هم علیه اعدام" از گروهی حقوقدان برجسته بین‌المللی درخواست کرده‌اند تا به‌طور مستقل با بررسی دقیق این پرونده، "درباره اینکه چه جنایت‌های بین‌المللی از سوی مقامات حکومتی و نیروهای انتظامی و امنیتی انجام شده" حکم صادر کنند.

بر این اساس قرار است یک "دادگاه بین‌المللی مردمی" در بهمن ماه امسال طی سه روز در شهر لاهه برگزار شود و در آن حقوقدانان بین‌المللی به اخذ شهادت بازماندگان جان‌باختگان، شاهدان عینی و کارشناسان بپردازند.

به گزارش وب‌سایت گروه "عدالت برای ایران" حمید صبی و رجینا پائولوس دو حقوقدانی هستند که در دادستانی دادگاه بین‌المللی مردمی آبان مسئولیت اخذ شهادت شاهدان و جمع‌آوری مدارک و اسناد برای قضات را برعهده دارند.

حمید صبی گفته است: «ما از تمامی شاهدان عینی اعتراضات، کسانی که زخمی یا بازداشت شده‌اند و همین‌طور خانواده‌های جان‌باختگان و زندانیان دعوت می‌کنیم تا با این دادگاه تماس بگیرند و با شهادت خود به این روند دادخواهی بین‌المللی یاری رسانند.»

قاضیانی با سابقه رسیدگی به جنایت جنگی

بنابر این گزارش قاضیان دادگاه بین‌المللی مردمی آبان حقوقدانانی از کشورهای آفریقای جنوبی، آمریکا، اندونزی، بریتانیا، لیبی و کانادا هستند که همه داوطلبانه و با هدف "برقراری عدالت در حق قربانیان کشتار آبان" فعالیت می‌کنند.

شماری از این حقوقدانان سابقه همکاری با دادگاه‌های رسیدگی به جنایت جنگی در کشورهایی نظیر کامبوج، یوگسلاوی سابق، اندونزی و کوزوو را در کارنامه خود دارند.

صحنه‌ای از اعتراض‌های آبان ۱۳۹۸

علاوه بر شهادت شاهدان عینی و بازماندگان قربانیان، اسنادی که سازمان‌های حقوق بشری تا کنون گردآوری کرده‌اند نیز در دادگاه بهمن ماه در لاهه بررسی خواهد شد.

این اسناد از جمله شامل ۲ هزار فیلم ویدئویی از سرکوب معترضان در آبان ۱۳۹۸ است. سازمان عدالت برای ایران می‌گوید گزارش‌های تحقیقی این تشکل و سازمان حقوق بشر ایران با تمرکز بر "استفاده نیروهای انتظامی و امنیتی از سلاح علیه معترضان و کشتار آنان" بخش دیگری از این مجموعه اسناد است.

سرنوشت مبهم هزاران بازداشتی

حکومت جمهوری اسلامی به جز آمار مخدوشی که وزیر کشور خرداد ماه اعلام و برخی دیگر از مسئولان تکرار کردند، تا کنون از ارائه هر گونه اطلاعات شفاف در مورد سرنوشت قربانیان و شمار بازداشت‌شدگان خودداری کرده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی دوره دهم مجلس شورای اسلامی، آذر ماه سال پیش تعداد بازداشت‌شدگان اعتراض‌های گسترده آبان ماه را هفت هزار نفر اعلام کرد.

با این حال وضعیت و سرنوشت بسیاری از این بازداشت‌شدگان همچنان مبهم است. بر پایه خبرهایی که مسئولان و نهادهای مختلف جمهوری اسلامی به صورت قطره‌چکانی منتشر می‌کنند، تا کنون تعدادی از بازداشت‌شدگان اعتراض‌های آبان ماه ۹۸ در دادگاه‌های غیرعلنی "محاکمه" و در شهرهای مختلف اعدام شده‌اند.

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  افزایش بهای بنزین، آغاز اعتراضات مردمی

  در شامگاه جمعه ۲۴ آبان ۹۸ تصاویر و ویدئوهای کوتاهی از ایران در فضای مجازی منتشر شد.

  "حکومت هنوز از انتشار آمار کامل این رویداد خودداری می‌کند.عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور خرداد امسال شمار قربانیان را ۲۰۰ تا ۲۲۵ نفر اعلام کرد"این تصاویر مردم ایران را از نقاط مختلف کشور نشان میدادند، مردمی که به خیابانها آمده بودند تا صدای خشم و اعتراض خود را نسبت به افزایش بهای بنزین به گوش مقامات و دولتمران جمهوری اسلامی برسانند.

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  گسترش تجمعات اعتراضی در ایران

  یک روز از این واقعه نگذشته بود که در اکثر شهرهای ایران، از تهران گرفته تا سیرجان و زاهدان، تجمعات اعتراضی خودجوش مردم شکل گرفت. هر روز به تعداد معترضان افزوده می‌شد.

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  مردم در برابر دولت

  اعتراضات مردمی با خشونت نیروهای امنیتی و انتظامی روبرو می‌شود. مردم برای دفاع از خود دست به سازماندهی می‌زنند. آنان با وسایل نقلیه شاهراهها و جاده‌های اصلی را مسدود می‌کنند.

  چند بانک به آتش کشیده می‌شود. اینترنت در دومین روز اعتراضات با تصمیم شورای امنیت کشور (شاک) قطع می‌شود. مدارس و بازار تهران تعطیل می‌شوند

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  واکنش مقامات دولتی

  محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور معترضان را "اخلالگر" خواند. خامنه‌ای از مسئولان حفظ امنیت خواست به وظایف خود عمل کنند. ابراهیم رییسی، رییس قوه قضاییه، نیز از دادستان‌ها خواست در برابر آنچه "جریانات ضد انقلاب"، "نفوذی‌ها" و "اقدامات خرابکارانه" خواند، قاطعانه اقدام کنند.

  " اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین افزایش بهای بنزین، آغاز اعتراضات مردمی در شامگاه جمعه ۲۴ آبان ۹۸ تصاویر و ویدئوهای کوتاهی از ایران در فضای مجازی منتشر شد"روحانی گفت "اخلالگران عددی نیستند". شریعتمداری تهدید به "قلع‌وقمع اوباش" کرد.

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  سرکوب اعتراضات توسط نیروهای امنیتی

  مردم با خشونت بی‌سابقه نیروهای انتظامی روبرو می‌شوند. ماموران برای سرکوب معترضان از گاز اشک آور، باتوم و اسلحه استفاده می‌کنند. ویدئوهای منتشرشده در فضای مجازی از حمله نیروهای امنیتی به تظاهرکنندگان و تیراندازی به سوی معترضان و کشته ‌شدن صدها تن حکایت می‌کنند. تلویزیون دولتی ایران با پخش یک گزارش ویدیویی کشته‌شدن معترضان در نیزارهای ماهشهر را تایید می‌کند.

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  "آبان ۹۸ گسترده‌تر و مخرب‌تر از دیماه ۹۶"

  خبرگزاری سپاه پاسداران اذعان داشت که میزان خشونت و تخریب نسبت به تجمعات دیماه ۹۶ گسترده‌تر و مخرب‌تر بوده است.

  شهردار اصفهان مدعی شد که نا‌آرامی‌های اخیر حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان به "زیرساخت‌ها، معابر و تاسیسات شهری" اصفهان خسارت وارد کرده است. بر اساس گزارش‌های نهادهای نزدیک به حوزه‌های علمیه در ایران حدود ۹ حوزه علمیه و دفتر امام جمعه به آتش کشیده شد.

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  بازداشت‌های فله‌ای

  حسین نقوی حسینی سخنگوی کمیته امنیت ملی مجلس اعلام کرد ۷هزار نفر در ارتباط با اعتراضات اخیر در سراسر کشور دستگیر شده‌اند. دادستان کل کشور از"غربالگری" دستگیرشدگان خبر داد. هلاله موسویان وکیل دادگستری گفت رده سنی بازداشت‌شدگان از ۱۸ تا ۳۰ سال است و در میان آنان افراد زیر ۱۸ سال نیز هستند که عمدتا ۱۳ تا ۱۵ ساله‌اند.

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  آزار جنسی و تجاوز به کودکان بازداشت‌شده در کردستان

  کاوه کرمانشاهی سخنگوی حقوق بشر کردستان خبر داد که بازداشت‌شدگان حوادث آبان‌ماه در شهرهای مختلف کردستان در معرض شکنجه‌های جسمی و آزار و اذیت‌های جنسی قرار گرفته‌اند. وی اضافه کرد که اخباری از آزارهای جنسی و حتی تجاوز به کودکان به وسیله باتوم در بازداشتگاه رسیده است.

  "این تصاویر مردم ایران را از نقاط مختلف کشور نشان میدادند، مردمی که به خیابانها آمده بودند تا صدای خشم و اعتراض خود را نسبت به افزایش بهای بنزین به گوش مقامات و دولتمران جمهوری اسلامی برسانند"به گفته او از جمله موارد ثابت شده آزار جنسی و تهدید به تجاوز در مورد سه دانش آموز مریوانی است.

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  "کشتار با تیراندازی مستقیم"

  دفتر حقوق بشر سازمان ملل از استفاده نیروهای امنیتی ایران از گلوله جنگی برای مقابله با معترضان ابراز نگرانی کرد. کیهان نوشت "مجازات اعدام با طناب دار برای لیدرهای آشوب" قطعی است. فرماندار بهارستان گفت "بابت تحویل اجساد قربانیان پولی دریافت نشده است". رویترز به نقل از چهار منبع موثق رسمی ایران گزارش داد در اعتراض‌های هفته آخر آبان‌ حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شده‌اند که از آن میان ۱۷ کودک و ۴۰۰ تن زن بودند.

• اعتراضات آبان‌ ۹۸؛ سرکوب شدید و احکام سنگین

  ۱۶ آذرِ، یک دقیقه سکوت در روز دانشجو

  در مراسم روز دانشجو به میهمانان مورد نظر دانشجویان مجوز داده نشد. به نقل از باشگاه خبرنگاران ابراهیم رییسی رئیس قوه قضاییه در دانشگاه تهران سخنرانی کرد.

  حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی در سخنرانی خود در این روز گفت ماموران انتظامی توانستند اتفاقات را در کمتر از ۴۸ ساعت خنثی کنند. یک دقیقه سکوت در دانشگاه‌ها و مدارس درخواست چند تشکل صنفی در اعتراض به سرکوب اعتراض آبان ۹۸ بود.