عطش بانکهای غربی به بانکداری اسلامی/ خطر رانتی شدن نظام بانکی

عطش آشنایی بانکهای غربی و بانکهایی که با گسترش بحران مالی و اقتصادی در غرب منابعشان قفل شده است با بانکداری  اسلامی، ایجاد رانت و سرقفلی برای بانکهای فعال در عرصه اقتصاد با محدود کردن و توقف ارائه مجوزهای جدید، تحول نقدینگی با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، جداسازی نیازهای اساسی مردم از نیازهای سرمایه گذاری و دلایل کارخانه داری بانکها بخشی از سخنان رامین پاشایی فام مدیرعامل بانک سپه با خبرگزاری مهر است. رامین پاشایی فام در گفتگو با مهر در محل این خبرگزاری در مورد افزایش تعداد بانکها در کشور گفت: دارایی بانکها شامل تسهیلات و سرمایه باید نسبتی از GDP باشد، به عنوان مثال دارایی بانکهای بحرینی ۵ برابر GDP است، یعنی بحرین کشوری بانک محور است، در حالیکه در ایران GDP حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان و دارایی بانکها ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است. مدیرعامل بانک سپه با اشاره به پتانسیلهای کشور در بخش پولی و سایر حوزه ها و وجود صندوق توسعه، منابع خارجی و غیره گفت: بانک سپه برای همراهی با برنامه های دولت قراردادهایی را جهت تامین منابع طرحها و پروژه های اقتصادی منعقد کرده و از ظرفیتهای بانکداری اسلامی نیز استفاده می کند. عطش آشنایی با بانکهای اسلامی وی خاطرنشان کرد: با گسترش بحران مالی و اقتصادی در کشورهای غربی و قفل شدن بانکها، در آنها عطش آشنایی با بانکداری  اسلامی ایجاد شده است، بانکها در این کشورها تسهیلاتی با سود ۱، ۲ و ۳ درصد می پردازند و به دنبال مشتری و متقاضیان دریافت وام می روند، حتی در قراردادی که با مشتری منعقد می کنند، شرطی مبنی بر اینکه مشتری حق ندارد تسهیلات دریافتی را تا زمان سررسید، حتی با ارائه سود، یکباره بازپرداخت کند، درج می کنند. پاشایی فام با تاکید بر اینکه بانکها در ایران به دنبال فراهم کردن مسیر توسعه هستند، افزود: اگر کشور در بخش ترانزیت کالای شرق به غرب با توجه به موقعیتی که دارد، سرمایه گذاری کند، مطمئنا در سال اول بیش از ۳۰ میلیارد دلار از این محل درآمد کسب خواهد کرد و از این محل بالغ بر ۳۰۰ میلیارد دلار ترانزیت کالا می تواند انجام شود که در این حالت ایران از موقعیت خاص اقتصادی و سیاسی برخودار خواهد شد.

"سرعت پائین گردش پول وی بر مدیریت صحیح نقدینگی در داخل کشور تاکید و از سرعت پائین گردش پول در داخل ( که حدود ۴ درصد است) انتقاد کرد و افزود: در عین حال سرعت گردش پول در بنگاههای اقتصادی هم پائین است"وی به اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها به عنوان بخش مهمی از برنامه های اقتصادی دولت اشاره و عنوان کرد: به همین منظور بانک سپه وظیفه ذخیره سازی ۹۰۰ هزار تن کالا، شامل ۳۰۰ هزار تن برنج، ۳۰۰ هزار تن شکر و ۳۰۰ هزار تن روغن را برعهده گرفت و تمام این ذخیره سازی ها برای تنظیم بازار در اختیار دولت قرار گرفت که بخشی از آن در شبکه توزیع شده است. مدیرعامل بانک سپه با اشاره به اجرای برنامه خرید تضمینی گندم توسط این بانک گفت: برخی از نمایندگان مجلس از شرکت بازرگانی دولتی سئوال کرده بودند که چرا اجرای این طرح به بانک عامل، یعنی کشاورزی سپرده نشد، این در حالی است که شرکت بازرگانی دولتی از بانکهای متقاضی درخواست کرد تا برنامه ای را در این خصوص ارائه کنند، براین اساس سه بانک کشاورزی، سپه و ملت برنامه های خود را ارائه کردند که بانک سپه به دلیل تدوین یک برنامه جامع تر، انتخاب شد. سرعت پائین گردش پول وی بر مدیریت صحیح نقدینگی در داخل کشور تاکید و از سرعت پائین گردش پول در داخل ( که حدود ۴ درصد است) انتقاد کرد و افزود: در عین حال سرعت گردش پول در بنگاههای اقتصادی هم پائین است. پاشایی فام اجرای بسته سیاستی- نظارتی بانک مرکزی را منجر به رقابتی شدن فضای فعالیت بانکها عنوان کرد و گفت: باید اجازه داد که در فضای رقابتی هر متقاضی تاسیس بانک وارد بازار فعالیت شود، محدود کردن ارائه مجوزهای بانکی باعث ایجاد رانت و سرقفلی برای بانکهایی می شود که در حال فعالیت هستند، بسیاری از موسسات اعتباری طی سالهای گذشته بدون مجوز بانک مرکزی فعالیت می کردند که نظارت عملکرد ساماندهی ارائه مجوزبه آنها در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته است. ایجاد رانت با توقف مجوزهای بانکی وی با ابراز مخالفت از ایجاد رانت با عدم ارائه مجوزهای جدید توسط بانک مرکزی، تاکید کرد: سرعت گردش پول نشان می دهد که نیازمند تغییر هستیم و هیچ راهی نداریم جز اجرای بانکداری اسلامی (هم به دلیل شرعی و هم به دلیل تکنیکی) نداریم.

پاشایی فام از ایران به عنوان  اولین کشوری که به این شکل بانکداری اسلامی و بدون ربا را اجرا کرده نام برد و بیان کرد: تاکنون در هیچ کجای دنیا بانکداری از جنسی که در ایران وجود دارد، حاکم نبوده است، بانکداری ما خاص است که می توان نام آن را بانکداری اسلامی یا بدون ربا گذاشت، در این نوع بانکداری نیز بانکها مطابق قوانین و نظر شورای نگهبان عمل می کنند. معاون سابق اقتصادی بانک مرکزی ادامه داد: البته کاستی هایی هم در این سیستم وجود دارد و ادعاهایی نسبت به اینکه شبهاتی به این بانکداری وارد است، مطرح می شود، اما باید تکامل بانکداری اسلامی را مد نظر داشته باشیم، استفاده از ابزارهای اسلامی می تواند کشور را نجات دهد و در این امر شکی نیست، بسیاری از منابع کشور در بخشهایی مانند املاک، دارایی های ثابت و غیره قفل است که بانکداری اسلامی می تواند آنها را آزاد کند. طرح تحول نظام بانکی مدیرعامل بانک سپه در مورد اجرای طرح تحول نظام بانکی گفت: زمانیکه رئیس جمهور تصمیم به اجرای طرح تحول بانکی گرفت در بانک مرکزی به عنوان معاون اقتصادی مشغول به فعالیت بودم، بنابراین با توجه به اعتقادی که در این زمینه وجود داشت، به صورت شبانه روزی در این خصوص جلساتی را برگزار می کردیم. به گفته وی با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها به عنوان یکی از ۷ محور طرح تحول اقتصادی، نقدینگی کشور متحول شد، پس طرح نیازمند پشتیبانی بخش پولی کشور بود، مهم نیست که کارهای مربوط به اجرای طرح تحول بانکی توسط کدام دستگاه مدیریت شود، بلکه مهم رسیدن به هدف مشترک در اجرای طرح است. پاشایی فام اولویت اصلی نظام بانکی را حرکت به سمت بانکداری اسلامی و سپس نقش آفرینی در اقتصاد کشور دانست و افزود: در عرصه اقتصاد و تولید، پول کم است و در عرصه کلان پول زیاد است که این معما باید حل شود، نکته دیگر جدا کردن نیازهای اساسی مردم از نیازهای سرمایه گذاری است.

"وی گفت: تامین مالی، تشکیل کنسرسیوم، ارائه مشاوره های مالی در دستور کار ما است و با این دیدگاه فعالیت می کنیم نه با دید کارخانه داری و توسعه فعالیتهای غیربانکی"نیروگاه خورشیدی وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه بانک سپه در راستای ملی فکر کردن به سراغ اجرای پروژه های اساسی رفته است، اظهارداشت: به پروژه ها از دیدگاه اقتصادی آن توجه می کنیم، به عنوان مثال اقداماتی که در بخش راه اندازی نیروگاه خورشیدی در این بانک انجام شد شاید از دیدگاه حسابداری پاسخ ندهد اما از دیدگاه اقتصادی دارای توجیه است. مدیرعامل بانک سپه اضافه کرد: با راه اندازی نیروگاه خورشیدی ۳ کیلو وات برق دریافت و در شبکه بانکی مان توزیع می شود که این میزان قابل افزایش تا ۳۰ کیلو وات است، از این طریق ۶ تن گاز Co2 کمتر وارد فضای کشور می شود که ارزش این کار بسیار بالا است، گرچه ممکن است حسابداری کوتاه مدت ما را از انجام دادن این کار منع کند، اما در حسابداری بلندمدت قابل توجیه است. پاشایی فام یکی از معضلات کشور در بخش نفت را ذخیره سازی عنوان و تصریح کرد: نفت در کشورمان پس از استخراج صادر می شود، اما در برخی از موارد مشتری ندارد، سال گذشته با توجه به این شرایط ۴۵۰ میلیون یورو هزینه برای نگهداری نفت استخراج شده بر روی دریا را کردیم. قرارداد ذخیره سازی نفت وی تصریح کرد: در این راستا قراردادی برای ذخیره سازی ۱۱ میلیون متر مکعب نفت در گناوه و قشم را منعقد کردیم که براین اساس هزینه نگهداری نفت استخراج شده را به یک بیستم نسبت به هزینه نگهداری آن بر روی دریا کاهش می دهد. مدیرعامل بانک سپه در بیان دلایل حرکت بانکها به سمت کارخانه داری گفت: پرداخت تسهیلات توسط بانکها به بخش خصوصی در برخی با عدم بازگشت منابع مواجه و تسهیلات پرداختی به معوقات تبدیل می شود، بانک هم برای دریافت معوقات خود محل اجرای طرح را به تملک در می آورد، با توجه به اینکه بانک به هیچ وجه نمی تواند ملک مذکور را به فروش برساند، مجبور به اداره و مدیریت آن می شود تا بتواند منابع خود را از آنجا خارج کند، این امر به معنای کارخانه داری نیست.

وی گفت: تامین مالی، تشکیل کنسرسیوم، ارائه مشاوره های مالی در دستور کار ما است و با این دیدگاه فعالیت می کنیم نه با دید کارخانه داری و توسعه فعالیتهای غیربانکی. پاشایی فام همچنین به انعقاد تفاهم نامه با وزارت نیرو برای تولید مشترک ۵ هزار مگاوات برق اشاره و بیان کرد: منابع این طرح توسط بانک سپه تامین می شود. وی از برنامه ریزی برای انتشار حدود ۴۰۰ میلیارد تومان اوراق صکوک توسط بانک سپه خبرداد. مدیرعامل بانک سپه از تامین منابع پروژه پل خلیج فارس (قشم) توسط این بانک خبرداد و گفت: اسکله کاوه با سرمایه گذاری بالا سالها است که ساخته شده، اما راهی برای تخلیه بار کشتی ها در این مسیر وجود ندارد، برای همین منظور قراردادی را برای برقراری ارتباط دریا و شبکه حمل و نقل جاده ای منعقد کرده ایم