وزیر کشور: حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ یک مشکل مهم در ایران است

وزیر کشورایران از ایجاد کارگروه ویژه ساماندهی حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ ایران خبر داد و گفت: حاشیه نشینی و سکونت گاه های غیررسمی شهرهای بزرگ از معضلات مهم در ایران است. وزیر کشور ایران دوشنبه از ایجاد کارگروه ویژه ساماندهی حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ ایران خبر داده است. به گزارش خبرگزاری مهر، عبدالرضا رحمانی فضلی در حاشیه نشست شورای اجتماعی وزارت کشور حاشیه نشینی و سکونت گاه های غیررسمی شهرهای بزرگ را از معضلات مهم در ایران توصیف کرد و گفت: این آسیب، برآیند ما را دچار چالش خواهد کرد زیرا ما همچنان شاهد مهاجرت شهرهای کم توسعه یافته به شهرهای بزرگ هستیم. خبرگزاری دولتی ایرنا در تیر سال جاری با استاد به گزارشی جمعیت حاشیه نشینان در سال ۱۳۸۸ را حدود هشت میلیون تن برآورده کرد.  وزیر کشور ایران گفت که مناطق حاشیه نشین از لحاظ مسائل اقتصادی، خدماتی، فرهنگی و ناهنجاری های اجتماعی دچار مشکل هستند و محلی امن برای بزهکاری و ناهنجاری های اجتماعی به شمار می روند. در این ارتباط، خبرگزاری دولتی ایرنا نوشته است: به باور آسیب شناسان اجتماعی، انواع ناهنجاری های اجتماعی همچون دزدی، قتل، قاچاق، خودکشی، اعتیاد و الکلیسم در مناطق حاشیه نشین نمود بیشتری دارد. به نوشته ایرنا، وضعیت زندگی حاشیه نشینان اطراف تهران و دیگر کلان شهرها به گونه ای است که در بیشتر اوقات از کمترین امکانات زندگی مانند آب سالم برای آشامیدن و امکانات بهداشتی محروم هستند.  در تحقیقی به نام "طرح بررسی حاشیه نشینی" در سایت وزارت راه و شهرسازی، حاشیه نشینی به معنی ﻛﻨﺎرﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﮔﻲ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ راﻧﺪه ﺷﺪن ﺑﺮﺧﻲ از ﮔﺮوه ﻫﺎی آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ از ﮔـﺴﺘﺮه ﻧﻈﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰی و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ توصیف شده است.  در این تحقیق از حاشیه نشینی به عنوان ﺷﻬﺮوﻧﺪ زداﻳﻲ از ﻛﻢ درآﻣﺪﻫﺎ نیز نام برده شده است.

"در این ارتباط، خبرگزاری دولتی ایرنا نوشته است: به باور آسیب شناسان اجتماعی، انواع ناهنجاری های اجتماعی همچون دزدی، قتل، قاچاق، خودکشی، اعتیاد و الکلیسم در مناطق حاشیه نشین نمود بیشتری دارد"در فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران نیز گفته شده است که حاشیه‌نشینی به عنوان برهم زننده تعادل فیزیکی شهرها، نشان‌دهنده توسعه ناموزون شهری و منطقهای است. محمد مظلوم خراسانی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه فردوسی مشهد، درباره عوامل گسترش حاشیه نشینی به روزنامه دنیای اقتصاد گفته است: قطعه‌بندی اراضی در محدوده‌های شهری با متراژهای بالا، دستیابی بسیاری از تقاضاکنندگان را به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی و دهک درآمدی پایین غیرممکن می کند. بنابراین آنها به حاشیه‌ها شهرها که خارج از محدوده قانونی است، ‌رانده می شوند.  مکانیزه شدن سیستم کشاورزی به‌عنوان یکی از عوامل مهاجرت از روستاها به شهرها نیز از دیگر دلایلی بوده که مورد اشاره این جامعه شناس قرار گرفته است. در همین حال، به نوشته خبرگزاری مهر، وزیر کشور خواستار توجه ویژه به سکونت گاه های غیراستاندارد و همکاری دولت، مجلس و قوه قضائیه در ساماندهی آن شد و گفت: برنامه های کوتاه‌مدت در اولویت است، اما برنامه های بلندمدت نیز در این زمینه تدوین خواهد شد که در برنامه ششم توسعه گنجانده شود. آقای رحمانی فضلی توضیحی درباره جزییات این برنامه ها نداد.

به نوشته مهر، وزیر کشور در بخش دیگری از سخنان خود، مشهد را یکی از شهرهایی دانست که با ۲۵۰ هزار حاشیه نشین با مشکل حاشیه‌نشینی مواجه است. پیشتر روزنامه دنیای اقتصاد روز ۳۱ تیر ماه در گزارشی تعداد حاشیه نشینان در مشهد را حدود یک میلیون تن برآورد کرده بود. به نوشته مرکز آمار ایران، جمعیت شهر مشهد در سال ۱۳۹۰ حدود دو میلیون و ۸۰۰ هزار تن بوده است. اما راه حل پدیده حاشیه نشینی چیست؟ محمد مظلوم خراسانی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه فردوسی مشهد گفته است: هیچ یک از روش‌های اجرا شده در کشورهای غربی مانند پاک ‌سازی بلدوزری یا جابه‌جایی انجام شده راه حل مناسبی برای پدیده نبوده‌اند.  او پیشنهاد کرده است که با تجدیدنظر در تعیین محدوده می‌توان این حوزه‌ها را حوزه‌های میانی توسعه تلقی کرد و در میان‌مدت با ارائه برخی خدمات و استفاده از امکانات و تلاش‌های ساکنان این مناطق، زمینه‌ و آمادگی ورود به حوزه‌های رسمی را فراهم کرد