واکنش ایران به موضع‌گیری چند کشور عربی درباره مذاکرات برجام

واکنش ایران به موضع‌گیری چند کشور عربی درباره مذاکرات برجام
صدای آلمان
صدای آلمان - ۲۷ خرداد ۱۴۰۰

سعید خطیب‌زاده وزیران خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را متهم کرد که در بیانیه پایانی نشست خود در ریاض به ایران اتهام‌هایی وارد کرده‌اند که تکراری و بی‌اساس هستند.

به گزارش خبرگزاری ایرنا، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی شامگاه پنج‌شنبه، ۲۷ خرداد شورای همکاری خلیج فارس را "گروگان زیاده خواهی‌های سیاست‌های شکست خورده اقلیت پرهیاهویی از کشورهای این شورا" خواند.

این شورا از شش کشور عربی حاشیه خلیج فارس، عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، کویت، قطر و عمان تشکیل شده است.

عربستان سعودی و جمهوری اسلامی دو قدرت رقیب منطقه‌ای به شمار می‌روند که در مناطقی مانند یمن درگیر یک جنگ نیابتی هستند.

در بیانیه پایانی نشست وزیران خارجه کشورهای عضو شورا تاکید شده که جدا کردن بحث درباره برنامه‌های موشکی مناقشه‌برانگیز جمهوری اسلامی و حمایت آن از گروه‌های نیابتی در منطقه از مذاکرات احیای برجام "خطرناک" است.

نشست کمیسیون مشترک برجام که آمریکا نیز به طور غیرمستقیم در آن مشارکت دارد ۱۳ فروردین آغاز و دور ششم آن که انتظار می‌رود دور پایانی باشد ۲۲ خرداد شروع شد.

هدف از این مذاکرات بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای، لغو تحریم‌ها علیه ایران و بازگشت جمهوری اسلامی به اجرای کامل تعهدات برجامی عنوان می‌شود.

آمادگی کشورهای عربی برای مشارکت در مذاکرات وین

شش کشور عربی ایران را به داشتن رفتار بی‌ثبات‌کننده در منطقه متهم کرده‌اند و معتقدند کشورهای باقیمانده در توافق هسته‌ای باید درباره این موضوع و برنامه‌های موشکی جمهوری اسلامی نیز با هیئت نمایندگان ایران در وین مذاکره کنند.

این کشورها همچنین برای "همکاری جدی و مؤثر" با مذاکرات احیای برجام "بر پایه احترام به حق حاکمیت و حسن همجواری" با ایران ابراز آمادگی کرده‌اند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به گزارش ایرنا خطیب‌زاده می‌گوید اینگونه موضع گیری‌ها در قبال جمهوری اسلامی "موجب تضعیف دیدگاه‌های گفتگو محور، تبدیل منطقه به انبار تسلیحات شرکت‌های غربی و زمینه‌ساز مداخله بیشتر بیگانگان در این منطقه مهم" می‌شود.

او افزود: «جمهوری اسلامی ایران همواره به قوانین بین‌المللی و تعهدات خود پای‌بند بوده و لذا هیچگونه مداخله‌ای را در برنامه هسته‌ای، موشکی و امور مرتبط با سیاست‌های نظامی و دفاع بازدارنده خود بر نمی‌تابد.»

"دفاع بازدارنده" با کمک گروه‌های نیابتی؟

ظاهرا منظور از آنچه "دفاع بازدارنده" عنوان شده حمایت مالی و تسلیحاتی ایران از گروه‌های شبه‌نظامی در کشورهایی مانند لبنان، سوریه، یمن و عراق است.

مسائلی که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس خواهان بحث درباره آنها در جریان مذاکرات احیای برجام هستند پیشتر از سوی آمریکا نیز مطرح شده و از پشتیبانی سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای برخوردار است.

با این همه جمهوری اسلامی، دست‌کم در موضع‌گیری‌های رسمی و علنی، هر گونه مذاکره بر سر مسائل فراتر از توافق هسته‌ای را رد می‌کند.

سخنگوی وزارت خارجه ایران امیدواری کرده که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به جای "صدور بیانیه‌های منسوخ شده به واقعیات منطقه توجه کرده" و رویکردهای خود را به سمت و سوی گفتگو و همکاری منطقه‌ای سوق دهند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    شورشیان حوثی‌ در یمن

    یمن یکی از کشورهای منطقه است که جنگ داخلی در آن ابعاد منطقه‌ای یافته است و کشورهای رقیب یعنی ایران و عربستان سعودی به صورت فعال در آن شرکت دارند. ایران خود را حامی حوثی‌ها می‌داند که با عنوان "انصارالله" شناخته می‌شوند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    حوثی‌ها و حملات موشکی به عربستان

    آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در اواسط ژوئن ۲۰۲۰ در گزارشی به شورای امنیت خبر داد که موشک‌های کروز و تجهیزاتی که در حمله به تاسیسات نفتی آرامکو و فرودگاه بین‌المللی ابها عربستان سعودی، و دست‌کم دو حمله پیش از آن استفاده شده "منشا ایرانی" داشته‌اند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    تماس‌های رسمی حوثی‌ها و مقامات ایران

    تحولاتی که درسال ۲۰۱۰ به "بهار عربی" موسوم شد، سبب تغییراتی در آرایش نیروهای سیاسی در بسیاری از کشورهای عربی از جمله یمن شد. پس از تصرف صنعا برخی از مقام‌های حوثی به ایران سفر کردند. بسیاری از رهبران حوثی روابط نزدیکی با روحانیون شیعه در ایران دارند. کارشناسان سازمان ملل می‌گویند که ایران به حوثی سلاح، پول ارسال می‌کند و کارشناسان نظامی ایران در یمن حضور دارند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    جنگ ریشه‌دار قومی یا جنگ نیابتی در یمن

    یمن که در دوران جنگ سرد به یمن جنوبی و یمن شمالی تفسیم شده بود، پس از وحدت نتوانست مشکلات قومی خود را حل کند.

    "کارشناسان سازمان ملل می‌گویند که ایران به حوثی سلاح، پول ارسال می‌کند و کارشناسان نظامی ایران در یمن حضور دارند"در حال حاضر نیز گروه‌های مختلف یمنی با منافع و اهداف متفاوت روبروی یکدگیر صف‌آرایی کرده‌اند. اما عربستان و متحدانش از یکسو و ایران از سوی دیگر، یمن را به کانون یک جنگ نیابتی بدل کرده‌اند. به گفته سازمان ملل تا کنون بیش از ۲۰۰ هزار نفر بر اثر جنگ یا پیامدهای پس از جنگ کشته شده‌اند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    گروه‌های شبه‌نظامی در عراق

    سقوط صدام حسین و نا‌کارآمدی سیاستمداران عراقی زمینه مناسبی را برای دخالت‌های جمهوری اسلامی در این کشور فراهم کرد. برخی از گروه‌های شیعه عراقی که در زمان جنگ ایران و عراق به ایران آمده بودند، ساختارهای تشکیلاتی خود را حفظ کردند و با کمک جمهوری اسلامی به گروه‌های سیاسی و شبه‌نظامی فعال در عراق بدل شدند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    همکاری نزدیک با ایران

    برخی از گروه‌های شیعه عراقی پنهان نمی‌کنند که با جمهوری اسلامی مناسبات نزدیکی دارند و سیاست‌های خود را با نظر ایران تنظیم می‌کنند. ایران از این گروه‌ها به عنوان اهرم فشار بر سیاستمداران عراقی استفاده می‌کند.

    از سوی دیگر جمهوری اسلامی در نزاع خود با آمریکا از این نیروها نیز بهره می‌گیرد.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    شبه‌نظامیان شیعه و جنگ علیه داعش

    پیروز‌های اولیه داعش در عراق و سوریه نشان داد که دولت‌های مرکزی در این کشورها عاجز از بسیج عمومی علیه این افراط‌گرایان هستند. دولت عراق که هم‌چنان به طور عمده از سیاستمداران شیعه تشکیل شده با نادیده گرفتن منافع اقلیت سنی راه برای نارضایتی سنی‌ها در این کشور باز کرد و مناطق شمالی و شرقی عراق به راحتی به دست نیروهای داعش افتاد. در سال ۲۰۱۶ شبه‌نظامیان شیعه در جنگ علیه داعش نقشی فعال داشتند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    نزدیکی سپاه قدس و حشد‌الشعبی

    قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس و ابومهدی مهندس از رهبران حشد الشعبی از جمله کسانی بودند که در عملیات "آذرخش کبود" توسط نیروهای آمریکایی در عراق در ژانویه ۲۰۲۰ کشته شدند. مقامات آمریکایی بارها هشدار داده بودند که قاسم سلیمانی به طور مستقیم و غیرمستقیم نقشی اساسی در حمله به نیروهای آمریکایی مستقر درعراق داشته است.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    شبه‌نظامیان عراقی تحت فرماندهی سپاه

    گروه‌های شیعه شبه‌نظامی با انگیزه‌های متفاوتی در عراق شکل گرفته‌اند.

    " شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه جنگ ریشه‌دار قومی یا جنگ نیابتی در یمن یمن که در دوران جنگ سرد به یمن جنوبی و یمن شمالی تفسیم شده بود، پس از وحدت نتوانست مشکلات قومی خود را حل کند"این گروه‌ها، از عصائب اهل حق گرفته تا سپاه بدر، بنا به مصلحت‌ها و ضروت در امور مختلفی دخالت می‌کنند. آمریکا به گروه‌های شیعه عراقی تحت کنترل ایران عنوان "گروه‌های ویژه" را داده است. همه این گروه‌ها به درجات معینی در راستای منافع ایران عمل می‌کنند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    جنگجویان خارجی تحت فرماندهی سپاه

    ایران از جنگجویان خارجی در جنگ سوریه استفاده می‌کند. نیروهای شیعه افغان موسوم به لشکر فاطمیون از داوطلبانی تشکیل شده که برای تثبیت رژیم بشار اسد به سوریه اعزام شدند. ایران از این نیروها به عنوان مدافعان حرم نام می‌برد.

    در مورد شمار لشکر فاطمیون ارقام متفاوتی از ۱۲ تا ۴۰ هزار نفر یاد می‌شود. اما بنا به گفته یکی از رهبران این لشکر در سال ۲۰۱۸ حدود ۲ هزار از آنان کشته و ۸ هزار نفر زخمی شده‌اند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    جنگجویان که به آنان اعتمادی نیست

    برخی از نیروهای فاطمیون که به دلایل مختلف به افغانستان بازگشته‌اند، بنا به گفته مقامات افغانستان می‌توانند سبب بی‌ثباتی در این کشور شوند. بنا به گزارش‌های مختلف، افغان‌ها اغلب به دلیل فقر و بیکاری به لشکر فاطمیون پیوسته‌اند. برخی‌ها از آنها در ایران زندگی می‌کنند، اما هزاران نفر از آنان به افغانستان بازگشته‌اند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    زینبیون، جنگجویان شیعه پاکستانی

    در صفوف جنگجویان خارجی در سوریه اتباع پاکستانی نیز تحت لشکر زینبیون حضور دارند. گرچه این گروه در آغاز وظیفه اصلی خود را دفاع از "حرم زینب" دختر امام اول شیعیان می‌دانست، اما در بسیاری از جبهه سوریه در صف مقدم علیه مخالفان اسد وارد جنگ شده است.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    زینبیون، آوارگان افغان در پاکستان

    به گفته سایت‌های وابسته به سپاه پاسداران، بخش اعظم لشکر زینبیون (برخی آن را تیپ زینبیون می‌نامند) از آوارگان افغان هستند که در پاکستان زندگی می‌کنند.

    "در حال حاضر نیز گروه‌های مختلف یمنی با منافع و اهداف متفاوت روبروی یکدگیر صف‌آرایی کرده‌اند"این افغان‌ها شامل شیعیان هزاره می‌شوند که در شرایط بسیار بدی درپاکستان روزگار می‌گذرانند.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در حلب

    مقامات ایرانی مدعی‌اند که نیروهای نظامی این کشور تنها به عنوان مستشاران نظامی در سوریه عمل می‌کنند و نقشی مستقیم در عملیات جنگی ندارند. اما تا کنون ده‌ها نفر از فرماندهان سپاه در نبردهای سوریه کشته شده‌اند. اسرائیل نیز تا کنون صدها بار مواضع نیروهای ایرانی و متحدانش را در سوریه هدف قرار داده است.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    حزب‌الله لبنان، متحد استراتژیک سپاه

    جمهوری اسلامی ایران در نحوه همکاری و اعتماد به گروه‌های خارجی به گونه‌های مختلف عمل می‌کند. شکل‌گیری حزب الله لبنان از آغاز توسط نیروهای ایرانی صورت گرفت.

    ایران از طریق این گروه شیعه در جنوب لبنان، رویارویی غیرمستقیم با اسرائیل دارد.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    حزب‌الله و عمق استراتژیک جمهوری اسلامی

    مقامات مختلف جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده‌اند که عمق استراتژیک ایران در غرب تا دریای مدیترانه است. سیاست "نابودی اسرائیل" از یک سو و بلندپروازی‌های ایدئولوژیک جمهوری اسلامی از سوی دیگر توجیه‌ای برای حضور ایران در لبنان تلقی می‌شود.

  • شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

    حزب‌الله در سوریه

    بر خلاف گروه‌های فلسطینی مورد حمایت ایران که تنها در غزه و کرانه باختری فعال هستند، حزب‌الله نه تنها در لبنان سیاستی منطبق با خواست‌های جمهوری اسلامی را نمایندگی می‌کند، بلکه یکی از بازوهای نظامی ایران در منطقه به حساب می‌آید. هزاران نفر از نیروهای حزب‌الله تا کنون در جنگ سوریه شرکت داشته‌اند. به گفته محافل غربی کارشناسان نظامی حزب‌الله در یمن نیز در کنار ایران حوثی‌ها را آموزش می‌دهند.



 

منابع خبر

اخبار مرتبط