مشکل خانه سینما چیست و چرا حل نشده است؟

از راست: فرهاد توحیدی (رئیس هیئت مدیره خانه سینما) و محمدمهدی عسگرپور (مدیر عامل خانه سینما)

پرونده پیچیده خانه سینما با انتشار نامه عتاب آمیز محمود احمدی نژاد خطاب به جواب شمقدری و تاکید رئیس دولت بر لزوم بازگشایی این نهاد صنفی وارد مرحله تازه ای شده است.

در این نامه آمده است: "جناب آقای شمقدری؛ چرا اینقدر بسته و با تنگ‌نظری برخورد می‌شود. باید اجازه داد یک نهاد صنفی کار خودش را بکند. اکثریت قاطع اعضای خانه سینما متعهد به کشور و ارزش‌های الهی و انسانی هستند. کاری نشود که گرایشات و اغراض شخصی و گروهی به نام انقلاب معرفی و یا خدای ناکرده با استفاده از قدرت سازمانی تحمیل گردد. فوری مشکل را حل کنید و اعلام نتیجه شود."

هرچند آقای شمقدری در مصاحبه ای با خبرگزاری کار ایران، ایلنا، اعلام کرد نگارش این نامه صرفا محصول یک سوء تفاهم است اما محمد شیخان، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور، در مصاحبه ای با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ضمن رد صریح هر نوع سوء تفاهم گفت: "نظر رئیس‌ جمهور همچنان بر این است که خانه سینما باید بازگشایی شود و نباید با تنگ‌نظری مانع فعالیت یک نهاد صنفی شد.» او تاکید کرد این نامه دستوری پس از دیدار و گفت و گوی صورت گرفته بین آقایان شمقدری و احمدی نژاد و نه قبل از آن، توسط رئیس دولت صادر شده است.

آقای شمقدری امروز جمعه ۲۸ ژوئن گفته است: «این هفته با آقای احمدی‌نژاد صحبت خواهم کرد و سپس درباره دستور ایشان و آنچه آقای شیخان گفته‌اند، اظهارنظر خواهم کرد.»

با این حال، رئیس سازمان سینمایی که به نظر می رسد بیش از هر کسی در دولت دهم مصمم به کوتاه نیامدن در مورد پرونده خانه سینماست، در ادامه مصاحبه پیشینش با ایلنا مدیران خانه سینما را به شیطنت و همینطور داشتن «دلالانی» در دفتر رئیس جمهوری متهم کرده و افزوده بود تا روز آخر دولت دهم، به هیچ وجه زیر بار آنچه بازگشایی « غیر قانونی» خانه سینما می نامد نخواهد رفت.

او حتی پیش بینی کرد دولت بعد هم راهی جز گردن نهادن به آنچه سازمان سینمایی دولت فعلی برای خانه سینما تدارک دیده نخواهند داشت: «دوستان بدانند دولت بعدی هم نمی‌تواند خلاف قانون عمل کند و اگر فکر می‌کنند می‌توانند با یک رفتار غیرقانونی خانه سینما را در اختیار خودشان قرار بدهند، بدانند که ما اجازه نخواهیم داد.

"کاری نشود که گرایشات و اغراض شخصی و گروهی به نام انقلاب معرفی و یا خدای ناکرده با استفاده از قدرت سازمانی تحمیل گردد"چه در دولت باشیم یا در خارج از دولت.»

چندی پیش فرهاد توحیدی، رئیس هیئت مدیره خانه سینما، در گفتگویی با ایسنا با اشاره به اینکه «دوران اقدامات محیرالعقول به پایان رسیده است»، خطاب به مدیران سینمایی دولت دهم گفته بود: «برادرانه توصیه می‌کنم که بیش از این به اختلاف در سینمای ایران دامن نزنند. اکنون مهمترین کاری که آنها می‌توانند انجام دهند این است که خیلی نرم و آرام این دوران را سپری کنند.»

"جواد شمقدری مدیران خانه سینما را به «شیطنت» و همینطور داشتن «دلالانی» در دفتر رئیس جمهوری متهم کرد و افزود تا روز آخر دولت دهم، به هیچ وجه زیر بار آنچه بازگشایی «غیر قانونی» خانه سینما می نامید نخواهد رفت"

او که در واکنش به خبر تشکیل مجمع عمومی خانه سینما توسط هیئت ابداعی مسئولان سینمایی سخن می گفت، ضمن هشدار نسبت به پیگیری قضایی این اقدام توسط این نهاد صنفی، تاکید کرد: «خانه سینما یک موسسه ثبت شده و عنوان حقوقی است که صاحب دارد و صاحب آن ۲۹ صنف عضوش هستند. هیچ صنفی موازی نمی‌تواند این عنوان را تصاحب کند.»

با گذشت دو سال از تعطیلی خانه سینما و در روزهای پایانی فعالیت دولت محمود احمدی نژاد، درگیری مدیران سینمایی دولت دهم با اعضای این نهاد صنفی به شدت و حدت قبل ادامه دارد و علیرغم وعده های متعدد شخص رئیس دولت، وزیر ارشاد و اسفندیار رحیم مشایی مبنی بر قریب الوقوع بودن بازگشایی خانه سینما ، هیچ نشانی از تفاهم بین دو طرف درگیر به چشم نمی خورد.

در اواخر سال ۹۱ و پس از رجوع اعضای خانه سینما به محمود احمدی نژاد و تشکیل هیئتی هفت نفره برای اصلاح اساسنامه خانه سینما و بازگشایی آن به نظر می رسید پیشرفت هایی اتفاق افتاده است، اما علیرغم تهیه اساسنامه جدید درست هنگامی که بر اساس آیین نامه ها انتظار می رفت وزارت ارشاد این اساسنامه را به هیئت مدیره خانه سینما تحویل داده تا با تشکیل مجمع عمومی آن را به رای بگذارد، به دستور جواد شمقدری، هیئتی به نام «هیئت بازگشایی خانه سینما» - با پنج عضو که نام هایشان نیز فاش نشد- تشکیل شد که بی آنکه هیئت مدیره خانه سینما به رسمیت بشناسد، خود را نوعی «هیئت موسس» خانه خواند و اعلام کرد قصد تشکیل مجمع عمومی را دارد.

ظاهرا استدلال مدیران سازمان سینمایی برای این اقدام – که مخالفت شدید اهالی سینما را برانگیخت- این است که خانه سینما منحل شده است و دیگر هیئت مدیره آن وجاهت قانونی ندارد؛ در مقابل اعضای خانه نیز به حکم مرجعی بالاتر یعنی دیوان عالی عدالت اداری استدلال می کنند که حکم وزارت ارشاد برای تعطیلی خانه سینما را باطل اعلام کرده بود و در نتیجه هیئتی به نام «هیئت بازگشایی» را اساسا به رسمیت نمی شناسند. اواخر اردیبهشت ماه گذشته همزمان با انتشار وعده مهدی عظیمی میر آبادی، معاون فعالیت‌های سازمان سینمایی کشور و مسئول هیئت بازگشایی، مبنی بر بازگشایی قریب الوقوع خانه سینما، اصناف سینمایی طی بیانیه ای نسبت به غیرقانونی بودن چنین هیئتی هشدار دادند و فرهاد توحیدی رئیس هیئت مدیره خانه سینما نیز اوایل خرداد ماه گذشته ضمن اعتراض به ابداع این هیئت گفت: «اساسنامه‌ اصلاح‌شده‌ای که به‌ امضای نمایندگان وزارت ارشاد، خانه‌ سینما و رییس‌جمهور رسیده، راه را کاملا روشن و واضح توضیح داده است و گفته که چه باید کرد. وقتی اساسنامه ابلاغ می‌شود، هیأت مدیره‌ خانه‌ سینما مسئول اداره‌ آن است و باید مجمع عمومی را برگزار کند و اساسنامه‌ ابلاغ‌شده، در آن مجمع بررسی شود و سپس انتخابات هیأت مدیره‌ جدید برگزار خواهد شد.

در اساسنامه‌ مورد توافق، اصلا چیزی به‌ نام هیأت «بازگشایی خانه سینما» وجود ندارد.»

محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد به تازگی گفته است: 'می خواهیم وضعیت خانه سینما به نتیجه برسد اما دوستان سینمایی عنوان می کنند که تمایلی به حل این موضوع در دولت دهم ندارند.'

این اظهارات توحیدی پس از آن صورت گرفت که هیئت بازگشایی قدمی کوتاه آمد و حاضر شد «برای نشان دادن حسن نیت خود» اعضای هیئت مدیره را نیز به جلساتش دعوت کند، اما پاسخ سرد توحیدی نشان داد بعید است اعضای خانه سینما پیشنهاد هیئتی را که به رسمیت نمی شناسند، بپذیرند.

با مطرح شدن زمزمه های تشکیل مجمع عمومی توسط این هیئت ، هیئت مدیره خانه سینما در روز هشتم خرداد طی نامه ای سرگشاده به محمود احمدی نژاد ضمن اشاره به نامعتبر بودن اصناف تشکیل داده شده توسط سازمان سینمایی ، تشکیل مجمع عمومی متشکل از این اصناف تازه تاسیس را غیر قانونی خواند و اعلام کرد صرفا به دلیل در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری و شوراها، برگزاری این مجمع را که جزو اختیارات آن است به شرایطی آرام و زمانی دیگر موکول می کند.

بنا به هشدار هیئت مدیره خانه سینما، سازمان سینمایی در تلاش است تحت عنوان «قانونی کردن اصناف» مجموعه اصناف سینمایی موازی و نزدیک به خود در دل اصناف موجود ایجاد کند، چنان که به عنوان مثال تعدادی از اعضای ناراضی صنف فیلمنامه نویسان با حمایت دولت صنف تازه ای شکل داده اند و هم اکنون سینمای ایران دو صنف فیلمنامه نویسان دارد. آقای عظیمی میرآبادی اخیرا اعلام کرد: «تا زمانی که همه صنوف سینمایی زیر چتر سازمان سینمایی وزارت ارشاد جمع نشوند، روند بازگشایی خانه سینما را با حداقل صنوف پیگیری خواهند کرد» - سیاستی که به سبب ایجاد بی نظمی و چند دستگی در صنوف و وابسته کردن آنها به دولت از طرف بسیاری از اهالی سینما محکوم شده است.

با ادامه این درگیری ها فرهاد توحیدی در مصاحبه ای با ایسنا ضمن ابراز اینکه به حل شدن مشکل طی دولت دهم امیدوار نیست، افزود ترجیح می دهد منتظر استفرار دولت آینده بماند: «برخی همچنان بر روی مواضعی که نه موافق قانون است و نه موافق عُرف ایستاده‌اند بنابراین با این وضعیت تصور می‌کنم تفاهمی برای بازگشایی خانه‌ی سینما در دولت دهم حاصل نشود.»

انحلال خانه سینما با پایه گذاری سازمان سینمایی، به ریاست جواد شمقدری همراه بود

محمد مهدی عسگر پور نیز در مصاحبه ای با بیان اینکه «عمده مدیران فرهنگی ما متاسفانه در حوزه امنیتی فعالیت می‌کنند»، به «انتقام جویی» هایی اشاره کرد که از تنگ نظری مدیران و ناموفق بودن آنها در عرصه هنر آّب می خورد.

درست یک روز بعد از این مصاحبه ، جواد شمقدری در مصاحبه ای طولانی با خبرگزاری فارس ضمن واکنش به سخنان عسگر پور با بیان اینکه معاونت سینمایی از ابتدا مشکلی با خانه سینما نداشت و خانه سینما بود که

جنگ را آغاز کرد، گفت: «در جشنواره خیلی برای ما مزاحمت ایجاد کردند و به فیلمسازان می‌گفتند به جشنواره فیلم ندهند و یا اگر فیلم دادند در مراسم‌ حضور پیدا نکنند و جایزه نگیرند و در داوری و هیات انتخاب حضور نداشته باشند، یعنی یک تخریب و بایکوت علنی را شروع کردند.» ظاهرا مقصود وی سینماگرانی هستند که پس از انتخابات سال ۸۸ و حوادث پیرامون آن استقبال چندان گرمی از جشنواره فجر آن سال نکردند.

او ضمن اشاره به بی میلی شدید خود، وزیر ازشاد و همینطور رئیس جمهور نسبت به تعطیلی این نهاد، تعدادی از سینماگران را اصلی ترین حامیان این تصمیم خواند: «آن چیزی که باعث شد تا خانه سینما منحل و بعد بطور دائم تعطیل بشود، ناشی از دو عزم بود. یک عزم بخشی از دستگاه‌های فرهنگی کشور از جمله شورای فرهنگ عمومی بود که از قضایای خانه سینما و جایگاه غیرقانونی آن مطلع شدند و به یک اجماع کلی رسیدند که این جریان و این نهاد چون غیرقانونی است و مرتکب خلاف‌های جدی در دوره‌های گذشته شده باید تعطیل شود و بعد یک نهاد با ماهیت جدید راه‌اندازی شود. عزم دیگر مربوط به بخشی از اهالی سینما بود که برخی صاحب نفوذ بودند و آنها هم این باور را داشتند.» اشاره آقای شمقدری، به سینماگران همسو با دولت از جمله جمال شورجه، ضیا هاشمی، ابوالقاسم طالبی، مسعود اطیابی و چهره هایی از این دست است که با سازمان سینمایی همکاری گسترده دارند و در این دعوا در جبهه سازمان سینمایی و دولت ایستاده اند.

تاکید جواد شمقدری بر نقش این گروه تا آنجاست که افزود: «حتی من معتقد بودم فرایند قانونی شدن را بدون تعطیلی یا انحلال پیش ببریم اما بعضی از همان دوستان معتقد بودند که اصلا این موضوع امکان ندارد و تا این ریشه قطع نشود شما نمی توانید نهال جدیدی بکارید.»

او اعلام کرد که رئیس جمهور مسئولیت ماجرای خانه سینما را به او سپرده است، از تمایل خود به بازگشایی این نهاد سخن گفت و طرف مقابل را متهم کرد که مایل به به سرانجان رسیدن این غائله در دولت دهم نیست: «به هرحال هیئت مدیره سابق خانه سینما هیچ تمایلی ندارند تا خانه سینما به این شکل بازگشایی شود ... اینها تمایل دارند تا همچنان به شکلی که قبلا بوده‌اند برگردند و برای همین سنگ‌اندازی و مخالفت خوانی می‌کنند » و افزود که وی قطعا «تن به یک بازگشایی تحمیلی» نخواهد داد.

جواد شمقدری به علاوه به امید اهالی خانه سینما به دولت بعدی نیز اشاره کرد و آن را دلیل مخالفت این افراد با اقدامات سازمان سینمایی خواند: « آنها چون فکر می‌کنند مجبور شده اند پای چنین اساسنامه‌ای را امضاء کنند، امید دارند در دولت بعدی یک آزادی عمل بیشتری پیدا کنند و بعضی از مفاد اساسنامه را کنار بگذارند و احتمالا نظری دیگر را دنبال می‌کنند چرا که با این شکل به نظر می‌رسد که ما به یک خانه سینمایی خواهیم رسید که هیات مدیره و مدیرعامل آن افرادی خواهند بود که کاملا در چهارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران و تحت نظارت وزارت ارشاد باید فعالیت کنند و به نظر می‌رسد آنها قصد دارند از این چهارچوب خارج شوند.»