شرق یا غرب؟ دو چهره متضاد اوکراین

کارخانه یخچال‌سازی دونتسک بشدت به بازار روسیه وابسته است

وقتی به دونتسک در اوکراین رسیدم، احساس کردم وارد یکی از شهر‌های کوچک روسیه شده‌ام. بسیاری از تابلوهای مغازه‌ها و گفتگوهای مردم در کوچه و خیابان به زبان روسی است. حتی یک انقلابی روس در وسط میدان اصلی شهر حضور دارد: ولادیمیر لنین، البته در قالب یک مجسمه. اما اینجا شرق اوکراین است: قلب صنعتی کشور که پیوندهای جغرافیایی و اقتصادی نزدیکی با روسیه دارد.

"باید به‌یاد داشته باشیم که اروپا بابا نوئل یا یک موسسه امداد رسانی نیست"

تاراس بارشوفسکی، مدیر یک کارخانه تولید آب‌میوه‌

از کارخانه یخچال‌سازی شهر دیدن کردم: این کارخانه از زمان اتحاد شوروی مشغول تولید انبوه وسایل خانگی است. محصولات آن در اروپا مشتریان چندانی ندارد.

"کارخانه یخچال‌سازی دونتسک بشدت به بازار روسیه وابسته استوقتی به دونتسک در اوکراین رسیدم، احساس کردم وارد یکی از شهر‌های کوچک روسیه شده‌ام"در نتیجه، مانند خیلی دیگر از شرکت‌های واقع شده در شرق اوکراین، این کارخانه هم به شدت به بازار روسیه وابسته است.

به‌همین خاطر هم در اینجا از ایده پیوستن به اتحادیه اروپا استقبال چندانی نمی‌شود. مدیران این کارخانه از آن بیم دارند که امضای یک قرارداد تجارت آزاد با بروکسل، به وضع موانعی در تجارت با شرق منجر شود.

طبق محاسبات آنها، در صورت بروز چنین وضعیتی، قیمت یخچال‌های آنها در روسیه یک‌شبه ۳۵ درصد بالاتر می‌رود و به این ترتیب امکان رقابت در بازار را از دست خواهند داد.

یکی از کارگران کارخانه بنام اولگ می‌گوید: "در حال حاضر روسیه به‌مراتب یشتر از اروپا برای ما اهمیت دارد، و ما نمی‌خواهیم پیوندهایمان با روسیه گسسته شود." اوایل این ماه، والنتین لاندیک، مالک کارخانه، از ویکتور یانوکوویچ، رئیس جمهوری اوکراین، خواست که امضای موافقت‌نامه همکاری‌های تجاری با اتحادیه اروپا را به تعویق بیندازد. دولت اوکراین فعلا امضای این قرارداد را معلق گذاشته است. این تصمیم خشم طرفداران تقویت روابط با اتحادیه اروپا را در خیابان‌های کیف و شهرهای دیگر به‌دنبال داشته است.

اما آقای لاندیک که عضو پارلمان اوکراین هم هست، از این تصمیم خشنود است. او می‌گوید: "اینجا همه دوست دارند با استانداردهای اروپایی زندگی کنند.

اما برای رسیدن به آن سطح، اول باید سخت کار کنیم. هیچکس به ما کمک نخواهد کرد. ما باید صنایع و کشاورزی خودمان را توسعه دهیم و شغل‌های بیشتری ایجاد کنیم. آن موقع می‌توانیم انتخاب کنیم که با چه کسی به توافق برسیم." فاصله دونتسک تا مسکو کمتر از فاصله آن تا بروکسل است. برای کسانی که در این شهر صاحب کسب و کاری هستند، داشتن روابط خوب با روسیه حیاتیست.

آندری مانند بسیاری دیگر از اهالی غرب اوکراین معتقد است که آینده در گروی نزدیکی به اتحادیه اروپاست

اگر حدود ۱۱۰۰ کیلومتر از دونتسک به‌سمت غرب برویم، اوضاع کاملا فرق می‌کند.

"حتی یک انقلابی روس در وسط میدان اصلی شهر حضور دارد: ولادیمیر لنین، البته در قالب یک مجسمه"در شهر لووف در غرب اوکراین دو شیپورچی از بالای میدان رینوک زمان را کنترل می‌کنند. همینطور که دور میدان قدم می‌زنم، آثار معماری سبک رنسانس، باروک و کلاسیک را می‌بینم. کاملا شبیه قلب اروپاست. البته جای تعجب نیست: این شهر زمانی تحت حکومت لهستانی‌ها بود؛ مدت‌ها پیش از آنکه اتحاد شوروی مدعی مالکیت آن شود هم بخشی از قلمروی امپراتوری اتریش- مجارستان بود. از کلیسای کاتولیک لووف دیدن کردم.

در داخل کلیسای مراسم غسل تعمید در جریان است. به افتخار پاپ جدید نام کودک را فرانسیس می‌گذارند. بعد از مراسم، پدر روحانی آندری به‌من می‌گوید که اوکراین باید به اروپا نزدیک‌تر شود و از وابستگی خود به روسیه کم کند.

شرکت‌های اوکراینی همین حالا هم تلاش می‌کنند فعالیت خود را در اتحادیه اروپا گسترش دهند

پدر آندری می‌گوید: "اگر به گرفتن نانی که روسیه به ما می‌دهد ادامه دهیم، همیشه نیازمند آن خواهیم بود، و هیچوقت ارباب خودمان نخواهیم شد." در نزدیکی لووف یک شرکت اوکراینی را پیدا کردم که ارتباطش را با اروپا بیشتر کرده است: یک کارخانه تولید آب‌میوه که فعالیت‌هایش را به لهستان گسترش داده است. تاراس بارشوفسکی، مدیر این کارخانه، معتقد است که اروپا می‌تواند به اوکراین در اصلاح قوانین و مبارزه با فساد مالی و اداری کمک کند.

اما او در مورد اتحادیه اروپا هیچ خیال باطلی به سرش راه نمی‌دهد. آقای بارشوفسکی می‌گوید: "باید به‌یاد داشته باشیم که اروپا بابا نوئل یا یک موسسه امداد رسانی نیست.

"در نتیجه، مانند خیلی دیگر از شرکت‌های واقع شده در شرق اوکراین، این کارخانه هم به شدت به بازار روسیه وابسته است.به‌همین خاطر هم در اینجا از ایده پیوستن به اتحادیه اروپا استقبال چندانی نمی‌شود"اروپا به اوکراین علاقه نشان می‌دهد، چون آنها هم در این کشور منافعی دارند."

در مرکز لووف صدها نفر جمع شده اند تا از مقامات اوکراینی بخواهند توافق تعلیق شده با بروکسل را امضا کنند. همزمان با پخش سرود ملی اوکراین، تظاهرکنندگان یک پرچم بزرگ اتحادیه اروپا را به اهتزاز درمی‌آورند. آنها دقیقا می‌دانند که مایلند اوکراین چه راهی را در پیش بگیرد. اما در کل کشور بر سر این مسأله هیچ اتفاق نظری وجود ندارد. اوکراین میان شرق و غرب دوپاره شده است.