دل پردرد تاجیکستان و شکنندگی فضای سیاسی
بی بی سی فارسی
با امضای پیمان صلح، جنگ ویرانگر تاجیکستان بعد از پنج سال پایان یافت
هفده سال بعد از امضای پیمان صلح تاجیکان، امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان در پیام خود به همین مناسبت از احزاب سیاسی، سازمان‌های غیردولتی و رسانه‌ها خواسته است در ارزیابی مسائل جامعه تاجیکستان، چه از جنس سیاسی و چه اجتماعی، به خاطر آنچه او آن را "استقلال دولتی، منفعت‌های ملی، حفظ امنیت، ثبات سیاسی و آرامی جامعه" خواند، "احتیاط‌کار و باملاحظه باشند."
پیمان صلح تاجیکان در آن زمان با میانجیگری کشورهای اروپایی، ایران و همچنین روسیه بین جبهه خلقی (گروه آقای رحمان) که خود را پیروز جنگ می‌خواند و مخالفان او که بزرگ‌ترین آنها حزب نهضت اسلامی بود، امضا شد و زبانزد منطقه شد.
تاجیکستان در زمان جنگ پنج‌ساله شهروندی (داخلی) چنان به خون غلطیده و ویران شده بود که بر سر یک میز نشستن دو طرف دعوا که هر دو در خونریزی سهم داشتند، به دشواری قابل تصور بود.
بعد از امضای این قرارداد و همکاری طرف‌های جنگ در یک دولت و یک مجلس این تصور به وجود آمد که تاجیکستان می‌تواند راه مردم‌سالاری و دمکراسی را حداقل با یک شکل ویژه منطقهای، پیش گیرد. اما این امید با گذشت زمان بی‌رنگ می‌شود.
به نظر می‌رسد محی‌الدین کبیری، رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان که بانفوذترین گروه مخالف دولت است، امروز به ناامیدی رسیده است.
او در پیام خود به مناسبت هفدهمین ساگرد امضای پیمان صلح گفته که در این روزها در تاجیکستان "جای مکالمه را تهمت و تحقیر و جای سازش را فشار و تهدید گرفته است."
"در این روزها در تاجیکستان جای مکالمه را تهمت و تحقیر، و جای سازش را فشار و تهدید گرفته است."
شک نیست که تاجیکستان در این هفده سال تحت رهبری دولت امامعلی رحمان به یک ثبات نسبی سیاسی و اجتماعی رسیده است و سازمان‌های نظامی، سیاسی و اقتصادی آن جان گرفته‌اند.
این کشور با همه مشکلات ارتباطی که از نظر جغرافیایی دارد، دریچه‌های زیادی به دنیای بیرون، دنیای فراتر از مسکو و کشورهای شوروی سابق باز کرده، ارتباطات خود را با بعضی همسایه‌هایش تقویت کرده است.
دوشنبه، خجند و بعضی شهرهای دیگر کشور سیمای جدیدی یافته‌اند و برخی از مردم به کسب و کار، چه در سطح منطقهای و چه در حوزه‌ای بزرگ‌تر دست زده‌اند.
اما در کنار این جنبه‌های مثبت، برخی واقعیت‌ها و رویدادهای جامعه تاجیکستان برای ناظران داخلی و خارجی به شدت نگران‌کننده می‌نماید.
مرکز آموزش‌های سیاسی آلمان که سال‌هاست اوضاع تاجیکستان را زیر نظر دارد، در این باره می‌نویسد: "امید مردم تاجیکستان به اینکه (بعد از صلح) زندگی بهتری داشته باشند، با سیاست فشار و بده بستان حکومتی به هدر رفت."
کارنامه تاجیکستان در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که قدرت در آن کشور نه تنها از نظر سیاسی بسیار متمرکزتر از دهه نود شده، بلکه از نظر اقتصادی هم در دست یک گروه کوچک که یا خویشاوند خونی هستند یا خویشاوند سیاسی، محدود مانده است.
ایران هم در مذاکرات و به ثمر رسیدن صلح در تاجیکستان نقش بازی کرد
این مسئله که تقریبا در همه کشورهای شوروی سابق دیده می‌شود، آنطور که سازمان‌های بین‌المللی می‌گویند، فساد اداری به همراه می‌آورد.
بازداشت چند سیاستمدار سرشناس و وزرای سابق کابینه آقای رحمان در آستانه تشکیل یک حزب سیاسی، اگرچه به اتهام فساد یا قانون‌شکنی‌های اجتماعی بود، ولی نگرانی‌های زیادی را در این مورد برانگیخت مبنی بر این که داشتن هر نوع زاویه با حکومت تاجیکستان، می‌تواند به حذف کامل منجر شود.
در هفته‌های گذشته هم عملیات سازمان‌های امنیتی تاجیکستان بارها سرخط رسانه‌ها شده است. بازداشت یک پژوهشگر علوم سیاسی دانشگاه‌های غربی که گفته است درباره نزاع‌ها و اختلافات موجود در آسیای میانه تحقیق می‌کرده، خبرساز شد.
آلکساندر صادقف که اصلیت تاجیکی دارد و در شهر پنجکنت در شمال تاجیکستان متولد شده است، به اتهام جاسوسی و همکاری با یک کشور ثالث بعد از ملاقات با حلیم شیرزمانف، از فعالان محلی مخالف دولت در ولایت خودمختار بدخشان بازداشت شد.
چند ماه پیش در بدخشان شورش‌هایی علیه حکومت مرکزی به پا شده بود که به سرعت سرکوب شد.
سازمان‌های حقوق‌بشری، دولت تاجیکستان را که منشورهای حقوق بشری را امضا کرده است، در این رابطه به شدت مورد انتقاد قرار می‌دهند و می‌گویند آن دولت به تعهدات خود عمل نمی‌کند. ادعایی که دولت تاجیکستان رد می‌کند.
بستن دفتر حزب نهضت اسلامی در خجند به دلیل مشکلات ساختمانی، مهر و موم دفتر حزب در کولاب به دلیل تخلفات مالیاتی و حمله به محی‌الدین کبیری، رهبر این حزب با گوجه‌فرنگی و تخم‌مرغ از جمله تازه‌ترین اتفاقاتی است که حزب نهضت اسلامی می‌گوید به طور سازمان‌یافته اعمال شده است.
دولت تاجیکستان هر از گاه با محدود کردن اینترنت و یوتیوب و فشار بر روزنامه‌نگاران مستقل، فضای آزادی را که بعد از صلح در سال ۱۹۹۷ برای مدتی در کشور حکمفرما شده بود، محدود و به جاده‌ای یک‌طرفه تبدیل می‌کند. خبرهای تیترساز دیگر
اگر در صفحه‌های راهنمای گردشگری در اینترنت نام تاجیکستان را جستجو کنید، در کنار توصیه‌هایی که در مورد طبیعت بکر، قله‌های سر به فلک کشیده، موسیقی، لباس‌های محلی و سنت‌های منحصر به فرد در این کشور می‌شود، به پدیده‌ای برخورد می‌کنید که شاید انتظارش را نداشته باشید: کلوپ‌های شبانه به سبک غربی.
تاجیکستان برای طبیعت بکر و کوه‌های سر به فلک کشیده معروف است
بر طبق این اطلاعات، این کلوپ‌ها با موسیقی، رقص و آواز، مشروب و زنان جوان آماده پذیرایی از مهمانان هستند.
اخیرا پلیس تاجیکستان بیش از ۵۰۰ زن را که گفته می‌شود مظنون به تن‌فروشی هستند، در شهر دوشنبه بازداشت کرد و گفت که بعضی از آنها به بیماری‌های آمیزشی مبتلا هستند.
در مورد زنان روسپی در تاجیکستان اطلاعات زیادی در دست نیست، اما واقعیت‌های اجتماعی تاجیکستان نشان می‌دهد که فحشا در آن جامعه بسیار نکوهیده است و این زنان، زندگی خود را در جامعه‌ای که از زمان فروپاشی شوروی هرچه بیشتر مذهبی می‌شود، اگر نابود نکنند، حداقل در معرض خطر جدی قرار می‌دهند.
کمیته خانواده و مسائل زنان تاجیکستان گفته است که در سال ۲۰۱۳ نزدیک به ۱۶۰۰ زن (حدود۵۰ نفر زیر سن قانونی) در تاجیکستان روسپی بوده‌اند و ۱۸۹ روسپی‌خانه هم کشف شده است.
همین روزها یک دادگاه، دو زن جوان تاجیک را در خجند، در شمال تاجیکستان به اتهام قاچاق زنان و واداشتن آنها به فحشا در امارات متحده عربی به هشت سال زندان محکوم کرد.
روزنامه وال استریت ژورنال چندی پیش طی گزارشی در مورد تاجیکستان و افغانستان نوشت که آسیای میانه برای بسیاری (از مردان) کششی وسوسه‌انگیز دارد.
این روزنامه از قول یک تاجر افغان نقل کرد که وقتی او برای تجارت به تاجیکستان می‌رود، به خانواده‌اش به دروغ می‌گوید که به هند رفته است.
طبق گفته‌های این روزنامه از قول یک گردشگر افغان، وقتی زندگی برای کابلی‌ها که جامعه‌شان بسیار محافظه‌کارتر از تاجیکستان است، خسته‌کننده می‌شود، سری به دوشنبه می‌زنند.
موضوع مهاجران میلیونی تاجیک در روسیه و بدرفتاری پلیس آن کشور با آنها هم همواره خبرساز است. اخیرا در رسانه‌های اجتماعی ویدئوهایی از دو جوان برهنه تاجیک منتشر شد که گفته می‌شود پلیس روسیه آنها را لخت و در جنگل رها کرده است.
همایشی که اخیرا در دوشنبه برای جذب مهاجران کاری تاجیک برگزار شد، بدون هیچ قدم عملی برای انجام این کار دشوار پایان یافت.
در چهار دوره ریاست‌جمهوری امامعلی رحمان قدرت در تاجیکستان متمرکزتر شده است
در این روزها، در دهه سوم استقلال، در دوره چهارم ریاست‌جمهوری امامعلی رحمان، از یک سو کشمکش در فضای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تاجیکستان آشکارتر می‌شود و از سوی دیگر، قدرت در "کاخ ملت" و دستان مردی بیشتر متمرکز می‌شود که هم در جنگ شرکت داشته است، هم در صلح، و هم توانسته در کشور ثبات ایجاد کند.
بخشی از جامعه هشت‌میلیونی امروز تاجیکستان زمان جنگ را به یاد نمی‌آورد، ولی این جامعه به صراحت خواهان یک زندگی بهتر در دوره صلح بعد از آن است که امروز شکننده به نظر می‌رسد.
امامعلی رحمان چند روز پیش، از امن ماندن مرزهای کشورش بعد از خروج ناتو از افغانستان ابراز نگرانی کرده بود.
شکست صلح ۱۷ سال پیش می‌تواند در چنین شرایطی بار دیگر نیروهای افراطی را که در شرایط کنونی، پشتیبانی قوی‌تر دارند، بسیار سازمان‌یافته‌تر از آن زمان هستند و حتی در میان گروه‌های افراطی جهان نزدیک به ۲۰۰ جنگاور دارند، در کشور فعال کند.
امروز دل پردرد تاجیکستان در عرصه‌های گوناگون این خطر را گوشزد می‌کند.
- ۶ تیر ۱۳۹۳ اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
