از تأثیر ویروس کرونا بر کودکان چه می‌دانیم؟ چه خطراتی بچه‌ها را تهدید می‌کند

در آمریکا طی هفته‌های اخیر، موارد ابتلا به ویروس کرونا در کودکان با افزایشی ناگهانی همراه شده و این موضوع توجه جامعه پزشکان را به خود جلب کرده است.

بررسی‌های آکادمی پزشکی اطفال آمریکا و انجمن بیمارستان‌های کودکان نشان می‌دهد از آغاز شیوع ویروس کرونا تا سیزدهم ماه اوت، حدود ۴۰۶ هزار مورد ابتلا به «کووید-۱۹» در کودکان مشاهده شده است که حدود ۹.۱ درصد کل موارد ابتلا را تشکیل می‌دهند.

آموزگار اول دبستان در هاوایی کلاس را برای بازگشت بچه‌ها آماده می‌کند

از آن جا که افزایش موارد ابتلای کودکان در ایالت‌هایی که با موج دوباره کرونا روبرو شده‌اند، بیشتر بوده است، برخی پزشکان این افزایش را به بیرون آمدن مردم از خانه‌ها نسبت داده‌اند. آنها می‌گویند در ماه‌های مارس و آوریل، خانواده‌ها و فرزندانشان در خانه بودند و احتمال سرایت ویروس نیز کمتر بود.

موارد ابتلا به ویروس کرونا در میان کودکان در ماه‌های آغاز شیوع ویروس، در اروپا توجه‌ها را جلب کرد. نتایج بررسی‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماری اروپا نیز نشان می‌دهد تا روز ششم ماه اوت سال ۲۰۲۰ در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بریتانیا و مناطق اقتصادی اروپا ، کمتر از ۵ درصد از موارد ابتلا به «کووید-۱۹» در کودکان (زیر ۱۸ سال) گزارش شده است. 

آیا می‌توان گفت کودکان نسبت به ویروس کرونا مصون هستند؟

برای پاسخ دادن به این پرسش باید معنای پزشکی «مصونیت» را متوجه شد. زمانی می‌توان گفت بدن به ویروسی مصون است که در رویارویی با آن ویروس بتواند مبارزه کند و فرد را بیمار نکند. از همین رو، با توجه به موارد متعددی از ویروس کرونا که در کودکان مشاهده شده است با قاطعیت می‌توان گفت کودکان نسبت به این ویروس مصون نیستند.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا مطالعه جدیدی را در ۵۸۰  کودکی که از آغاز ماه مارس تا پایان ژوئیه در بیمارستان بستری بودند انجام داد.

"زمانی می‌توان گفت بدن به ویروسی مصون است که در رویارویی با آن ویروس بتواند مبارزه کند و فرد را بیمار نکند"میزان بستری‌شده‌ها در این مقطع زمانی، به طور پیوسته افزایش داشت.

از هر سه کودک بستری، یک نفر به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل می‌شد که درست شبیه آماری است که در بزرگسالان مبتلا به این ویروس مشاهده شده است.

تست کرونا در لس آنجلس- کالیفرنیا

این مطالعه همچنین نشان داد که میزان بستری شدن در کودکان زیر دو سال از دیگران بیشتر است و حدود ۱۶۵ کودک از هر ۱۰۰ هزار نفر تخمین زده شده است.

در مورد سرایت ویروس از کودکان چه می‌دانیم؟

بیشتر کودکان مبتلا به «کووید-۱۹» علائمی از بیماری نشان نمی‌دهند و یا علائم بیماری در آنها خفیف است. هنوز مشخص نیست کودکان بدون علائم تا چه اندازه ناقل ویروس هستند؛ اما آنهایی که علائم بیماری را دارند از لحاظ قدرت انتقال ویروس به دیگران با بزرگسالان تفاوتی ندارند. 

در ماه‌های مارس و آوریل، مطالعه‌ای در شیکاگو بر روی ۱۴۵ کودک و بزرگسال انجام شد که نشان داد کودکانی که علائم ویروس در آنها بروز پیدا کرده است، می‌توانند تا صد برابر بیشتر از بزرگسالان در بینی و حلق خود حامل ذرات ویروس باشند.

دیدار با مادربزرگ مبتلا به دیابت از پشت پنجره

برخی، با استناد به این مطالعه به این نتیجه رسیدند که کودکان می‌توانند به اندازه بزرگسالان و به همان سهولت، ناقل ویروس باشند. اما این مطالعه در ابعاد کوچکی انجام شده بود و میزان سرایت را اندازه‌گیری نکرده بود. مطالعات دیگری که در نقاط مختلف دنیا در این رابطه انجام شده است نشان می‌دهند میزان بالای ویروس، لزوما به معنای مسری بودن بیشتر آن نیست. 

چندین مطالعه که در اروپا و آسیا انجام شده‌ است نیز این مسأله را مطرح کرده‌اند که احتمال گرفتن ویروس و‌ پخش آن‌ توسط خردسالان زیاد نیست. اما تمامی این مطالعات در ابعاد کوچک انجام شده‌اند و برای نتیجه‌گیری قطعی، باید پژوهش‌های گسترده‌تری‌ انجام شود. 

گسترده‌ترین مطالعه‌ای که تاکنون بر روی کودکان و میزان سرایت ویروس انجام شده است در کره جنوبی بوده که ۶۰ هزار نفر را مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه نشان داد سرایت ویروس توسط کودکان بالای ده سال، با سرایت آن از بزرگسالان تفاوتی ندارد. 

این در حالی است که کارشناسان بهداشتی همواره هشدار داده‌اند که کودکان از افراد آسیب‌پذیر و مسن دور بمانند تا آنها را مبتلا نکنند.

با بازشدن مدارس، به چه نکاتی توجه کنیم؟

دکتر نتانیل بیرز، پزشک اطفال از بیمارستان ملی کودکان در واشنگتن دی‌سی در گفتگو با بخش فارسی صدای آمریکا می‌گوید: «نکته مهمی که هنگام فرستادن بچه‌ها به مدرسه باید مد‌نظر قرار دهید میزان پخش ویروس در منطقه محل زندگی شما است.

اگر میزان پخش ویروس در منطقه‌ای بالا باشد، مدارس در بازگشایی با چالشهای متعددی روبرو خواهند شد. علاوه بر این، خطر ویروس هم برای کودکان است و هم برای اعضای خانواده آنها. مدارس باید با برنامه‌ای دقیق  بازشوند و از تعداد بچه‌ها برای رعایت فاصله اجتماعی گرفته تا استفاده از ماسک و همچنین راه‌کارهایی در صورت ابتلای دانش‌آموزان یا آموزگاران به ویروس را در این برنامه بگنجانند.»

دکتر بیرز در پاسخ به این پرسش که والدین چه اقداماتی باید انجام دهند می‌گوید: «والدین باید در ارتباطی مداوم با پزشک اطفال خود باشند تا خطراتی را که کودکان و خانواده‌شان را تهدید می‌کند به خوبی دریابند. آنها همچنین باید به کودکان خود استفاده از ماسک و فاصله‌گیری را یاد بدهند و آنها را به تمرین وادارند. حتی کودکان بسیار خردسال اگر الگوی خوبی داشته باشند می‌توانند اینها را بیاموزند.

"دیدار با مادربزرگ مبتلا به دیابت از پشت پنجرهبرخی، با استناد به این مطالعه به این نتیجه رسیدند که کودکان می‌توانند به اندازه بزرگسالان و به همان سهولت، ناقل ویروس باشند"اگر مدرسه قوانینی برای بازگشایی دارد آن را برای کودکان خود توضیح دهند و با مسئولان مدرسه در ارتباط نزدیک باشند.»

سندروم التهابی چند سیستمی در کودکان مبتلا به ویروس کرونا چیست؟

در ماه آوریل، پزشکان ایتالیایی و بریتانیایی از بروز عارضه‌ای نادر در کودکان خبر دادند که با تب، شوک قلبی، و موارد التهابی شدید همراه بود.

در ماه مه، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (سی‌دی‌سی) به پزشکان آمریکایی هشدار داد که مراقب سندروم نادر و خطرناکی که در کودکان دیده شده است و به «کووید-۱۹» مرتبط است باشند.

این بیماری که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا آن را  «سندروم التهابی چند سیستمی در کودکان» نامیده است جان چند کودک در جهان را گرفته است.

دلیل اینکه آن را «سندروم» می‌نامند این است که هنوز اطلاعات دقیقی در مورد آن در دست نیست. در واقع چندین علامت در کنار هم به این «سندروم» منجر می‌شوند.

این سندروم با پدیده‌ای در ارتباط است که از آن به عنوان «توفان سیتوکین» یاد می‌شود. سیتوکین‌ها پروتئین‌های کوچکی در بدن هستند که هنگام برانگیخته شدن سیستم ایمنی بدن در رویارویی با ویروس و ایجاد التهاب تولید می‌شوند تا این واکنش را تحت کنترل درآوردند. در توفان سیتوکین، مقدار زیادی از این پروتئین آزاد می‌شود که می‌تواند آسیب‌های جدی به همراه داشته باشد.

تصویر میکروسکوپ الکترونی از ویروس جدید کرونا (زرد) بر روی سطح سلول (آبی و صورتی)

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، این سندروم را در کودکان زیر هجده سال مبتلا به ویروس کرونا که یک هفته در بیمارستان بستری بودند ردیابی کرد و به ۱۸۶ مورد در ۲۶ ایالت آمریکا رسید.

پژوهشگران همچنین متوجه شدند ۷۳ درصد از این کودکان پیشینه بیماری نداشتند و ۷۰ درصد از آنها به کروناویروس سندروم حاد تنفسی ۲ (عامل بیماری کووید-۱۹) مبتلا بودند. متوسط سن بیماران، ۸.۳ سال بود.

 

تأیید ابتلا به کرونا در کودکانی که به این سندروم دچار می‌شوند می‌تواند از طریق تست پادتن انجام گیرد و یا پزشک متوجه شود که یکی از اطرافیان کودک به «کووید-۱۹» مبتلا بوده است.

سندروم التهابی چند‌سیستمی در کودکان چه علائمی دارد؟

پزشکانی که کودکان دچار این سندروم را تحت درمان داشته‌اند این بیماری را به «سندروم کاوازاکی» که منجر به تب بالا و التهاب عروق در کودکان می‌شود شبیه دانسته‌اند.

آنها هنوز نمی‌دانند ارتباط این عارضه و  کووید-۱۹ چیست و چرا در کودکان بروز پیدا می‌کند.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، علائم این سندروم را برای پزشکان فهرست کرده است که از آن جمله می‌توان به تب بالای ۳۸ درجه به مدت بیست و چهار ساعت، التهاب در اعضای مختلف بدن، و بستری شدن در بیمارستان به دلیل اخلال در دست‌کم دو عضو بدن از جمله قلب، ریه، و کلیه، و همچنین تأیید «کووید-۱۹» در کودکانی که دچار مشکل شده‌اند، اشاره کرد.

 

نگرانی از آسیب قلبی

دانشمندان پس از رشته مطالعاتی در افراد بزرگسال مبتلا به ویروس کرونا به این نتیجه رسیده‌اند که التهاب ناشی از ویروس کرونا در بدن می‌تواند به قلب آسیب جدی برساند. التهاب در بدن در شرایط وخیم‌تر ممکن است باعث ایست قلبی و یا سکته قلبی و مغزی شود؛ چون زمانی که قلب درست کار نکند خون لخته می‌شود و به سرخ‌رگ‌هایی که خون را به مغز می‌برد منتقل شود. 

آنها حالا نگران این آسیب‌های قلبی در کودکانی هستند که علائم وخیم کرونا داشته‌اند.

اما رسیدن به نتیجه‌ای قطعی در این رابطه نیازمند انجام مطالعات بیشتر و گسترده‌تر است.