دور دنیا در ۱۱سال؛ مذاکرات اتمی ایران در این ۱۳ کشور بود

میزبانی هفتمین دور مذاکرات جامع اتمی ایران و گروه ۱+۵ به نیویورک رسیده است. این شهر سال گذشته هم یک بار میزبان وزرای خارجه گروه ۱+۵ به همراه محمدجواد ظریف و کاترین اشتون بود. این مذاکرات که برای اولین بار با حضور وزرای خارجه ۷ کشور انجام شد، زمینه ساز گفت و گوهایی شد که چندماه بعد به توافق ژنو - مهمترین توافق اتمی با ایران تاکنون- انجامید. حالا نیویورک باز هم میزبان مذاکرات اتمی است اما آیا این شهر آخرین مقصد مذاکرات ۱۱ ساله است یا با حاصل نشدن توافق، میزبانان دیگری هم به این مجموعه اضافه خواهند شد؟

تهران دو بار به فاصله ۷ سال

اواین دور مذاکرات اتمی میان ایران و سه کشور اروپایی در کاخ سعدآباد انجام شد

ایران: اولین دور از مذاکره اتمی ایران که با سه کشور اروپایی آغاز شده بود، در تهران در تاریخ ۲۹ مهر ۱۳۸۲ انجام شد. در نتیجه نشست مشترک وزاری خارجه سه کشور اروپایی و هیئت ایرانی که در کاخ سعدآباد تهران برگزار شد، ایران اعلام کرد پروتکل الحاقی معاهده منع گسترش سلاح های اتمی را به اجرا می گذارد و به صورت داوطلبانه گازدهی به سانتریفیوژهای مرکز غنی سازی نطنز را تعلیق می کند.

"این شهر سال گذشته هم یک بار میزبان وزرای خارجه گروه ۱+۵ به همراه محمدجواد ظریف و کاترین اشتون بود"هفت سال بعد (در دوره محمود احمدی نژاد) تهران در اردیبهشت ۱۳۸۹ میزبان لولا دا سیلوا ، رئیس جمهور وقت برزیل، و رجب طیب اردوغان، نخست وزیر وقت ترکیه بود. مذاکرات سه جانبه تهران درباره مبادله سوخت"در محل اجلاس سران در تهران انجام دادند. با تصویب تحریم های تازه آمریکا علیه ایران، توافق تهران درباره تبادل سوخت اتمی هرگز به مرحله اجرا درنیامد.

رم شهری که مذاکرات به آن ختم نشد

ایتالیا: رم پایتخت این کشور یک بار در دوره ای که علی لاریجانی سرپرست مذاکرات اتمی بود، میزبان مذاکرات با گروه ۱+۵ شد. سعید جلیلی که بعد از استعفای آقای لاریجانی سرپرست مذاکرات اتمی شد هم در حین گفت و گوها، به طرفین معرفی شد.

بروکسل ۱ بار میزبان توافق، چند بار محل مشورت

بلژیک: ۴ اسفند ماه ۱۳۸۲ برابر با ۲۳ فوریه ۲۰۰۴ توافق میان مدیران ارشد وزارت امور خارجه ایران و سه کشور اروپایی به امضا رسید که طی آن ایران متعهد شد ساخت و آزمایش سانتریفیوژهای مورد نیاز برای غنی‌سازی و ساخت قطعات یدکی سانتریفیوژهای موجود را به طور داوطلبانه تعلیق کند. بروکسل بعد از این اجلاس هم میزبان چند دور گفت و گو و رایزنی مقام های ایران و اروپا شد. اخیرا محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران با کاترین اشتون سرپرست گروه ۱+۵ هم در این شهر گفت و گو کردند اما بروکسل دیگر میزبان توافق عمده اتمی نشد.

پاریس میزبان یک توافق بسیار مهم

فرانسه: پایتخت فرانسه ۱۴ نوامبر ۲۰۰۴ برابر با ۲۴ آبان ۱۳۸۳ برای اولین و، دست کم تا کنون، آخرین بار میزبان مذاکرات اتمی میان مدیران ارشد وزارت خارجه ایران و سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان شد. توافقی در این شهر به امضا رسید که به گفته مقام های ایرانی می توانست به حل و فصل نهایی پرونده اتمی ایران در آن دوره منجر شود.

"این مذاکرات که برای اولین بار با حضور وزرای خارجه ۷ کشور انجام شد، زمینه ساز گفت و گوهایی شد که چندماه بعد به توافق ژنو - مهمترین توافق اتمی با ایران تاکنون- انجامید"به موجب این توافق ایران به عنوان اقدامی داوطلبانه در جهت اعتمادسازی پذیرفت که کلیه فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و بازفرآوری مانند ساخت، تولید، نصب، آزمایش، مونتاژ و راه‌اندازی سانتریفیوژهای گازی، و فعالیت‌های مربوط به جداسازی پلوتونیم را متوقف کند و در عوض اتحادیه اروپا برای پذیرش ایران در سازمان تجارت جهانی تلاش کند.

مادرید و۱ بار میزبانی یک مذاکرات ناکام

اسپانیا: مذاکرات مادرید روز سی ام مه ۲۰۰۷ (۱۰ خرداد ۱۳۸۶) در پایتخت اسپانیا میان علی لاریجانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی و خاویر سولانا مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا انجام شد. تمرکز اصلی در این مذاکرات بر "مسائل و اختلافات عمده ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی" بود. این اختلاف مربوط به سوالاتی بود که آژانس در مورد برنامه اتمی ایران داشت و اعلام می کرد تا به آنها پاسخ داده نشود نمی تواند ماهیت واقعی برنامه اتمی ایران را مشخص کند.

لندن میزبانی که 'امیدها در آن رنگ باخت'

بریتانیا: لندن یک بار در اواخر دولت محمد خاتمی، میزبان مذاکرات اتمی ایران و سه کشور اروپا در سطح مدیران کل وزارت خارجه چهار کشور بود.

این مذاکرات درباره نحوه اجرای کردن توافق پاریس بود و آن طور که حسن روحانی در خاطراتش می گوید در همین مذاکرات بود که روشن شد امکان رسیدن توافق نهایی میان ایران و سه کشور اروپایی وجود ندارد. آقای روحانی می گوید امیدها برای اجرای توافق پاریس در مذاکرات لندن رنگ باخت.

لیسبون هم ۱ بار میزبان شد

پرتغال: علی لاریجانی، مسئول وقت مذاکرات اتمی ایران ۲۲ ژوئن ۲۰۰۷ (اول تیر ۱۳۸۶) در لیسبون پایتخت پرتغال با خاویر سولانا دیدار و گفت و گو کرد. هرچند این مذاکرات به نتیجه روشنی منجر نشد اما شهر لیسبون را وارد فهرست میزبانان مذاکرات اتمی ایران کرد.

ژنو ۶ بار میزبانی و یک توافق تاریخی

توافق ژنو که در پاییز سال گذشته به دست آمد، هنوز مهمترین توافق اتمی با ایران است

سوئیس: روز ۱۹ ژوئیه ۲۰۰۸ سعید جلیلی مسئول تازه مذاکرات اتمی و آقای سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ژنو با یکدیگر دیدار و درباره بسته پیشنهادی کشورهای ۱+۵ برای ترغیب ایران به متوقف کردن غنی سازی اورانیوم گفت و گو کردند.

"هفت سال بعد (در دوره محمود احمدی نژاد) تهران در اردیبهشت ۱۳۸۹ میزبان لولا دا سیلوا ، رئیس جمهور وقت برزیل، و رجب طیب اردوغان، نخست وزیر وقت ترکیه بود"این نخستین باری بود که ژنو میزبان مذاکرات اتمی می شد. بعد از آن هم دوبار دیگر در دوره آقای جلیلی میزبان مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ بود اما آنچه که این شهر را در تاریخ پرونده اتمی تاریخی کرد، توافق پاییز سال ۱۳۹۲ (نوامبر ۲۰۱۳) بود که توافقی موقت با هدف آغاز گفت و گوها برای حل و فصل نهایی پرونده اتمی ایران در این شهر به دست آمد. این توافق در پی یک دور مذاکره بین آقای ظریف و خانم اشتون و دو بار مذاکرات با حضور وزرای خارجه همه کشورهای عضو گروه ۱+۵ به دست آمد و برای اولین طی ۱۰ سال پیش از آن بخشی از تحریم های صورت گرفته علیه ایران تعلیق شد.

استانبول؛ همسایه میزبان برای ۳ دور مذاکره

ترکیه: گفت گوهای ایران و گروه ۱+۵ که برای اولین بار در بهمن ۱۳۸۹ در شهر استانبول ترکیه برگزار شد و البته بدون نتیجه ملموس پایان یافت. میزبانی استانبول دوبار دیگر هم بعد از این با همان نتیجه تکرار شد.

بغداد ۱ بار برای همیشه

عراق: سوم خرداد ۱۳۹۱ (۲۳ مه ۲۰۱۲)، جلسه عمومی مذاکرات اتمی ایران و اعضای هیات های اعزامی گروه ۱+۵ در مهمانسرای دولتی عراق برگزار شد و در پایان جلسه عمومی، کاترین اشتون و سعید جلیلی، سرپرستان مذاکرات دو طرف، خصوصی گفت و گو کردند. به دلیل گردوغبار شدید محلی در بغداد، فرود هواپیمای اعضای گروه پنج بعلاوه یک با مشکلاتی رو به رو شده بود. منابع خبری در اواخر روز اول گفت وگوها اعلام کردند که مذاکرات به دلیل دوری مواضع دو طرف و همچنین "طوفان شن" در عراق -که باعث شده هیئت‌های مذاکره‌کننده نتوانند به کشورهای خود بازگردند- به درازا کشیده است.

مسکو هم مثل بغداد

روسیه: این کشور تنها عضو دایم شورای امنیت بود که در دوره سعید جلیلی میزبان مذاکرات اتمی شد. این دور از مذاکرات در ۲۹ خرداد ۱۳۹۱ در شهر مسکو انجام گرفت و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به نمایندگی از گروه ۱+۵ و سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به نمایندگی از کشورش در این گفت و گو ها حاضر شدند.

"با تصویب تحریم های تازه آمریکا علیه ایران، توافق تهران درباره تبادل سوخت اتمی هرگز به مرحله اجرا درنیامد"نتیجه مذاکرات اتمی مسکو توافق برای دور دیگری از مذاکرات بود که به زودی مشخص شد یک شهر تازه است.

آلماتی قزاقستان؛ شرقی ترین میزبان مذاکرات اتمی برای ۲ بار

قزاقستان: این مذاکرات پس از وقفه ای هشت ماهه، روز ۸ اسفند ۱۳۹۱ (۲۶ فوریه۲۰۱۳ ) در آلماتی، پایتخت سابق و بزرگترین شهر قزاقستان برگزار شد. بر اساس گزارش ها اعضای گروه ۱+۵ تلاش کردند ایران را به توقف تولید و ذخیره اورانیوم ۲۰ درصدی متقاعد کنند. دور بعدی مذاکرات به میزبانی آلماتی در ۱۶ فروردین ۱۳۹۲ برای دومین بار و آخرین بار در این شهر انجام شد. یکی از خبرنگاران در محل برگزاری مذاکرات درباره جو گفت وگوها به نقل از دیپلمات های حاضر گفته بود به نظر می‌رسد طرفین به جای آنکه با هم مذاکره کنند، در مورد مسائل متفاوتی صحبت می‌کنند و حرف هم را نمی فهمند.

وین با دست کم ۷ بار میزبانی رکورددار است

اتریش: شهر وین پایتخت اتریش و مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی با دست کم ۷ بار میزبانی مذاکرات جامع اتمی برای حل و فصل نهایی پرونده اتمی ایران، که دور آخر آن نزدیک به سه هفته طول کشید، میزبان رکورد دار مذاکرات اتمی ایران و گروه ۱+۵ است. این مذاکرات با حضور محمدجواد ظریف و کاترین اشتون و همراهی اعضای ارشد وزارت خارجه گروه ۱+۵ انجام شد اما در دور آخر آن وزرای خارجه کشورهای اروپایی گروه ۱+۵ و وزیر خارجه آمریکا هم به مذاکرات پیوستند.