انتظارات مردم از جشنواره تئاتر فجر/ اولین و آخرین مصاحبه یک تماشاگر!

به گزارش خبرنگار مهر، برپایی جشنواره تئاتر فجر هر ساله شور و هیجان خاصی را بین علاقمندان تئاتر و دانشجویان مرتبط یا غیرمرتبط با این رشته هنری برمی‌انگیزد. محوطه باز تئاتر شهر در این چند روزه محل گردهمایی هنرمندان و علاقمندانی است که بی‌واسطه و با هیجان به صورت شفاهی به نقد و بررسی نمایش‌ها و عملکرد هر دوره از جشنواره تئاتر فجر می‌پردازند.

فضایی که این چند روزه تئاتر شهر را در برمی‌گیرد فضایی جذاب و دوست‌داشتنی است که همه قشری را در خود جا می‌دهد؛ از طرفداران پرو پا قرص تئاتر و دانشجویان علاقمند گرفته تا افرادی که تنها به دلیل حضور جمعیت در محوطه تئاتر شهر و تبلیغات محیطی به این فضا جذب می‌شوند و شاید نمی‌دانند که بزرگترین رویداد تئاتری کشور در حال برگزاری است. همچنین اجرای نمایش‌های خیابانی در محوطه تئاتر شهر باعث جذب مخاطبانی می‌شود که کمتر با تئاتر ارتباط دارند و برایشان دیدنی است که در حین گذر از چهارراه ولی عصر و یا وارد شدن به ورودی مترو دقایقی از این نمایش‌ها را هم ببینند.

بازار نقد و بررسی و انتقاد و اعتراض هم در این روزها داغ است. عده ای که به واسطه حضورشان در فضای تئاتری کشور و یا درس خواندن در رشته تئاتر سررشته بیشتری از اوضاع و احوال تئاتر دارند، لب به انتقاد و گلایه از وضعیت موجود باز کرده و اعلام می‌کنند که انتظارشان از جشنواره تئاتر فجر خیلی بیشتر از این بوده است.

البته این اعتراض‌ها در هر دوره از برگزاری جشنواره تکرار می‌شود که هم می‌تواند نشانگر عقبگرد جشنواره باشد و هم بالارفتن سطح توقع مخاطبان و انتظار بهتر برگزار شدن این رویداد هنری. برای گرفتن گزارش مردمی به فضای باز تئاتر شهر رفتیم تا هم از حال و هوای این روزهای تئاتر کشور گزارشی تهیه کنیم و هم نظرات مخاطبان این دوره از جشنواره را از نزدیک جویا شویم.

اولین شخصی که به سراغش می‌رویم یکی از علاقمندان تئاتر است که از بازیگران تئاتر آزاد نیز به حساب می‌آید.

" به گزارش خبرنگار مهر، برپایی جشنواره تئاتر فجر هر ساله شور و هیجان خاصی را بین علاقمندان تئاتر و دانشجویان مرتبط یا غیرمرتبط با این رشته هنری برمی‌انگیزد"این مرد جوان عنوان می‌کند که اولین بار است در جشنواره شرکت کرده و بیشتر ترجیح می‌دهد وقتش را در تئاتر آزاد سپری کند تا وارد فضای تئاتر شهر شود.

کمبود بودجه سطح کارها را پایین آورده است

در این میان یکی از دانشجویان سینما که چهارمین بار است در جشنواره شرکت کرده از پایین بودن سطح جشنواره انتقاد می‌کند و می‌گوید: با این وضعیت چطور می شود نام بین‌المللی را بر این جشنواره نهاد. سطح کیفی جشنواره پایین آمده و تنها از میان نمایش‌هایی که دیدم از نمایش "دزدمونا" که از کشور استرالیا آمده بود، خوشم آمد.

یکی دیگر از افرادی که در مجموعه تئاتر شهر حضور دارد، دختر جوانی است که عکاسی تئاتر انجام می‌دهد. او هم از افت کیفی آثار این دوره گلایه دارد و در این‌باره می‌گوید: واقعا انتظار نداشتم این کارها را ببینم.

وی که از نمایش‌های "دزدمونا" و "رابینسون کروزوئه" خوشش آمده است، ادامه می‌دهد: تصور می‌کنم دلیل پایین بودن سطح کیفی کارها این است که آثاری را قبول کرده‌اند که نیاز به بودجه زیاد نداشته باشد یا اینکه کارگردان های جوان این دوره برای اینکه کارشان در جشنواره دیده شود بودجه های کمتری گرفته و اعتراضی هم به این مسئله نداشته اند.

در گوشه‌ای دیگر از مجموعه چند جوان دورهم نشسته‌اند و درباره نمایشی که در تالار سایه دیده‌اند حرف می‌زنند. این چند جوان امسال در بخش جنبی، یک نمایش خیابانی و یک رادیو تئاتر داشته‌اند. یکی از آنها از حرفه‌ای نبودن کارها گلایه می‌کند و می‌گوید: با وجود اینکه گروه ما امسال با دو کار در جشنواره حضور داشت اما آثاری که تا امروز دیدیم نشان از غیرحرفه‌ای بودن جشنواره دارند.

حتی امسال بیشتر گروه ها با فرستادن فیلم کارشان انتخاب شده‌اند و این به معنی این است که آنقدر رزومه کاری معتبری نداشته اند تا به جشنواره دعوت شوند.

حسن جشنواره امسال بها دادن به جوانان است

وی درباره نقاط مثبت این دوره از جشنواره می گوید: حسن جشنواره امسال بها دادن به جوانان است و فرصت حضور در جشنواره تئاتر فجر را برایمان ایجاد کردند. دیدگاه جوانگرایی در این دوره از جشنواره وجود دارد. البته این مسئله را هم قبول دارم که دلیل گروه‌های جوان در جشنواره می‌تواند به دلیل کمبود بودجه باشد اما باز هم این فرصت را باید غنیمت دانست.

وی از کمبود بودجه انتقاد می‌کند و می‌گوید: جمع هزینه‌ای که به هر دو کار ما در جشنواره تعلق گرفته دو میلیون تومان است که نه تنها هزینه‌های جانبی و حتی کرایه پلاتو ما را تامین نکرده، بلکه هزینه تهیه آکسسوار را هم پوشش نداده است.

دختر جوانی که از علاقمندان تئاتر است بر عکس نظر این افراد، از این دوره از جشنواره راضی به نظر می‌رسد. وی که بیشتر ترجیح می‌دهد نمایش‌های ایرانی را ببیند در این باره می‌گوید: من اکثریت کارها را دیدم. به نظرم نمایش"هفت شب با مهمانی ناخوانده در نیویورک" کار فرهاد آئیش ،"ویتسک" رضا ثروتی و"پینوکیو دروغ بگو" به کارگردانی فرهاد تجویدی خیلی خوب بود.

دانشجوی جوانی که چندین سال است جشنواره تئاتر فجر را دنبال می‌کند معتقد است جشنواره هر سال دریغ از پارسال است.

وی ادامه می دهد: چه در اجراهای داخلی چه خارجی امسال با افت کیفیت مواجه هستیم.

"یکی از آنها از حرفه‌ای نبودن کارها گلایه می‌کند و می‌گوید: با وجود اینکه گروه ما امسال با دو کار در جشنواره حضور داشت اما آثاری که تا امروز دیدیم نشان از غیرحرفه‌ای بودن جشنواره دارند"پارسال استقبال بیشتری از جشنواره شده بود که این مسئله جای بررسی دارد.

وی درباره حضور کم‌رنگ آثار شهرستانی می‌افزاید: استان‌ها کمتر در جشنواره امسال حضور دارند و بیشتر شاهد نمایش‌هایی از تهران و یا اطراف تهران هستیم. بنابراین تنوع و گوناگونی جغرافیایی در این دوره وجود ندارد. همچنین استقبال از کارهای خارجی در این دوره بیشتر بوده است.

نمایش‌های خارجی؛ پارسال فرم امسال دیالوگ

وی که از دیدن نمایش آذربایجانی"زنی در حادثه قطار" لذت برده است درباره بالانویس نداشتن نمایش‌های خارجی گفت: معتقدم که کار جمهوری آذربایجان هم نمایشنامه عالی داشت و هم از بازی‌های فوق العاده و کارگردانی حساب شده‌ای برخوردار بود. اما مشکل این نمایش نداشتن بالانویس بود.

این دانشجوی طراحی‌صنعتی ادامه می‌دهد: چون بسیاری که به زبان ترکی آشنایی ندارند همان اوایل نمایش از سالن خارج می‌شوند چون نمی‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. من هم چون زبان آذری می‌دانم از نمایش لذت بردم.

این مشکل اکثر آثار خارجی این دوره نبود بالانویس است و همین مسئله تماشاگران را سرخورده می‌کند. سال قبل نمایش‌های خارجی کاملا فرم یا موزیکال بودند اما امسال بر پایه دیالوگ هستند. امسال فقط کار ارمنستان فرم بود.

دختر جوان دیگری که در تئاتر شهر حضور دارد و تا امروز اکثر کارها را دیده است، تفاوت اصلی جشنواره امسال را با دوره گذشته در حضور کم‌رنگ تماشاگران و عدم استقبال اهالی تئاتر از نمایش‌ها می‌داند.

وی می‌گوید: چون امسال بلیت مهمان زیادی در اختیار همه قرار داده‌اند دلیل بر استقبال از جشنواره نمی‌شود. البته این مسئله که جشنواره امسال مردمی‌تر شده قابل توجه است اما بازهم پایین بودن کیفیت برخی نمایش‌ها اهالی تئاتر را از جشنواره دور و بی‌‌انگیزه کرده و در عوض باعث شده بلیت‌های مهمان و کارت‌های ViP در اختیار غیرتئاتری‌ها قرار داده شود که معلوم هم نیست این بلیت‌ها را از کجا بدست می‌آورند.

وی در پایان صحبت‌هایش به بی‌میلی هنرمندان و تماشاگران برای دیدن تئاتر اشاره می‌کند و می‌گوید: رغبت برای دین و کار کردن تئاتر در همه وجود ندارد البته نمی‌توان گفت تماشاگران بی‌معرفت شده اند و هنرمندان بی اهمیت چون این مشکلات در یک دوره زمانی در تئاتر کشور به وجود می‌آید پس نمی‌توان اشخاص را مقصر دانست.

کارگردان جوانی که در این دوره از جشنواره حضور داشته در ارتباط با حضور نسل جوان تئاتر در این دوره می‌گوید: بالاخره ما هم باید از جایی شروع کنیم. با همه احترامی که برای پیشکسوتان قائلیم اما بالاخره ما هم باید از جایی کارمان را آغاز کنیم و چیزهایی را که از همین پیشکسوتان یاد گرفتیم ارائه دهیم.

وی درباره نمایش‌هایی که در این دوره دیده است، می‌گوید: متاسفانه رویکرد هنرمندان ما اصلا مشخص نیست برخی کارهای سفارشی می‌سازند که در جشنواره ماه و جشنواره‌های مناسبتی دیگر جایزه بگیرند در صورتی که اعتقادی به کاری که می‌کنند ندارند و همه هم می‌دانند رویکردشان چیست.

"وی که بیشتر ترجیح می‌دهد نمایش‌های ایرانی را ببیند در این باره می‌گوید: من اکثریت کارها را دیدم"اما برای پول درآوردن ترجیح می دهند رویکردشان را در مقطعی عوض کنند. نمونه اش هم نمایش "طوفان" آرش دادگر است که کاملا سفارشی اجرا شده است.

هنرمندان با ارائه کار خوب هنرمندان را راهنمایی کنند

وی می‌افزاید: من نام این جریان را یک دروغ جمعی می‌گذارم که گریبان هنرمندان را گرفته است. هنرمند باید با کار خوب مسئولان را راهنمایی کند. مشکل از مسئولان ما نیست. از هنرمندان است که راحت‌طلب شده‌اند.

چرا محمد یعقوبی دیگر نمی‌خواهد در جشنواره شرکت کند؟ چرا حمید پورآذری جایش در تئاتر کشور خالی است؟

این کارگردان ادامه می‌دهد: جشنواره پس‌رفت داشته و مقصر اصلی آن هم هنرمندان ما هستند که راحت‌طلب شده‌اند. مطمئنا توانایی آرش دادگر این نیست که ما می‌بینیم. مطمئنا محمد یعقوبی این نیست. اما نمایش "نوشتن در تاریکی" او را سانسور کردند و بنابراین یعقوبی ترجیح داد دیگر در جشنواره شرکت نکند. اما مقصر این اتفاق خود یعقوبی است که کنار می کشد.

"این مشکل اکثر آثار خارجی این دوره نبود بالانویس است و همین مسئله تماشاگران را سرخورده می‌کند"باید جلو این اتفاقات ایستاد چون اگر کنار بکشیم جلوی پیشرفت خودمان گرفته می‌شود.

این جوان که با عصبانیت از عملکرد هنرمندان سخن می گفت در پایان صحبتهایش عنوان کرد که دیگر حاضر نیست با کسی مصاحبه کند چون با این وضعیت حرفی برای گفتن باقی نمی‌ماند!

"ویتسک" آبروی این دوره از جشنواره تئاتر را خریده است

یکی از دانشجویان ادبیات نمایشی که از نمایش‌های "تل/ضحاک" و "ویتسک" لذت برده وارد بحث می شود و می گوید: امسال کارها اصلا جذاب نیست چون یکسری از کارگردان‌ها ۴ سال است کار نمی‌کنند و بقیه هم سفارشی شده‌اند، برای اینکه بتوانند در تئاتر حضور داشته باشند.

وی ادامه می‌دهد: امسال بیشتر کارها در سطح اتودهای کلاسی بودند. اما از دیدن نمایش‌های "ویتسک" و "تل ضحاک" بسیار لذت بردم. معتقدم نمایش"ویتسک" امسال آبروی جشنواره فجر است. همچنین نمایش"دزدمونا" نیز تا امروز بهترین کار خارجی بود که دیدم.

------------------------

گزارش از آروین موذن‌زاده