آیا به خانواده‌های شهدا و جانبازان نگاه علمی داشته‌ایم؟

در مورد مباحث شناختی، یادگیری و مباحث مرتبط و به ویژه کتابهای ترجمه بحثهای زیادی می شود. در آنجا بعضی محققان دستاوردهای خود یا دیگران را که ثمره مطالعاتشان بر روی موارد آسیب دیدگان جنگی و غیر جنگی است را بیان می دارند که در خور توجه است. دیدن این برنامه ها مرا به این فکر انداخت که سؤال کنم آیا برخورد ما با معلولان و مجروحان جنگ علمی بوده است یا خیر؟

جنگ پدیده شومی است و کسی طرفدار جنگ نیست ولی ما به تجربه دریافته ایم که از آن گزیری نیست. جنگ باعث توسعه علم و فناوری می شود و سپس در ابعاد مختلف زندگی به اسم رفاه در خدمت جامعه قرار می گیرد. البته هرچه دانش انسانها بیشتر می شود علاقه آنها به فزون خواهی و استعمار و استثمار دیگران هم تقویت می شود.

ما به مجروحان جنگی و جانبازان و خانواده های شهدا از جنبه های مختلف می توانیم برخوردهای علمی داشته باشیم.

"در مورد مباحث شناختی، یادگیری و مباحث مرتبط و به ویژه کتابهای ترجمه بحثهای زیادی می شود"اغلب ما فقط از نظراحساسی با آنها برخورد می کنیم و بعضی اوقات به صورت ترحم و این بدترین شکل برخورد با این سرمایه های ارزشمند انسانی است. گاهی هم چنین فکر می کنیم که باید از نظر رفاهی به آنها رسید که معلوم نیست چقدر محقق می شود و البته بیشتر در مواقع خاص به آنها سری زده می شود. این ها خوب است ولی کافی نیست. یا گاهی اوقات خدای ناکرده ممکن است آنها را درد سرتلقی، یا آنها را فراموش کنیم و این اشتباه محض است. در حالیکه اینها منبعی بسیار غنی برای مطالعه و تحقیق، و زمینه تولید نظریه های علمی هستند.

آنها نه تنها یاد آور شجاعت، ایثار و مردانگی و الهام دهنده روح مقاومت به جامعه هستند بلکه وجودشان به لحاظ علمی هم می تواند برای ما منبعی سرشار باشد.

منظور من این نیست که خدای نکرده آنها را موش آزمایشگاهی تلقی کنیم ولی می توانیم با حفظ همه حرمتها با مطالعه روحیه آنها نسبت به کارکرد مغز و ذهن، و حتی سایر جوارح و اعضای آنها به دستاوردهای علمی برسیم و نظریه پردازی کنیم.

مگر در دنیا غیر از این عمل می کنند و مگر تحقیقات دیگران بر روی این موارد نیست. ما که این موارد را به رایگان در اختیار داریم چرا از آن غفلت می کنیم. از نظر ادبی بهترین رمانها و داستانها در باره جنگ است و در زمینه جنگ نوشته شده است. البته ممکن است در این زمینه فعالیتهای مختصری شده باشد.

نه تنها این موارد بلکه مطالعه بر روی سالمندان یا دیگر آسیب دیدگان اجتماعی محل و منبع مطالعه اند و باید محققان آنها را سرمایه بدانند و تحقیقات خود را که روشمند بوده است منتشر کنند و به دانش خود و هم جامعه بیفزایند.

اگر چنین کنیم هم آنها را از انزوا بیرون آورده ایم و هم به معالجه آنها بیشتر رسیده ایم و هم به تحقیقات علمی دست یافته ایم و آنها را مانعی در زندگی به حساب نیاورده ایم و هم دانشگاههای خود را فعالتر کرده ایم.

به نظر می رسد اگر چه خیلی دیر شده است ولی اکنون که در رأس بنیاد شهید پزشکی درد آشنا قرار گرفته می-طلبد که نگاه به خانواده های شهیدان و جانبازان تغییر کند و ضمن احترام به آنان، آنها را منبعی عظیم برای تحقیقات ثمربخش علمی در حوزه های مختلف پزشکی، روانی، روانپزشکی، فرهنگی و اجتماعی به حساب آوریم، دانشگاهها، دانشجویان و استادان در رده های مختلف را با آنها آشنا کنیم. می توان موضوعات متنوع کاربردی برای تحقیق از آن درآورد و با اجازه خود آنها ثمرات بدست آمده را در سطح ملی و جهانی منتشر کرد.

خوشبختانه وزیر علوم هم آشنای با جبهه است و علاقمند به توسعه علمی و شاید این فرصتی بی نظیر به حساب آید.