گزارشی از اما و اگرهای یارانه های نقدی

مهر، ماجرا از اینجا آغاز شد که حدود یک سال پیش مبلغی را به عنوان یارانه نقدی به حساب سرپرستان خانوار واریز کردند که این واریز وجه از سوی دولت صورت می گرفت اما اکنون و در آستانه آغاز اجرای فاز دوم این طرح عظیم که به جراحی اقتصادی معروف شد، پیامک هایی برای انصراف از دریافت یارانه نقدی برای برخی شهروندان ارسال شده است.

با آغاز طرح هدفمندی یارانه ها، ابتدا مقرر شد افرادی که نیازمند یارانه هستند مشمول دریافت ۴۵۵۰۰ تومان ماهانه شوند اما بعد از آن که اعتراضات به نحوه خوشه بندی بالا گرفت، شخص رئیس جمهور به تلویزیون رفت و با اعلام اینکه مردم خوشه بندی را فراموش کنند، افزود: یارانه حق همه ایرانیان است و همه مردم یارانه نقدی خواهند گرفت.

اینک اما بعد از گذشت بیش از یک سال از اجرای این طرح، دولت به این نتیجه رسیده است که توان ادامه روند کنونی را ندارد این در حالی است که رئیس جمهور در یکی از وعده های معروف اقتصادی خود گفته بود که به زودی مبلغ یارانه های نقدی، حداقل دو برابر خواهد شد.

دولت عزم خود را برای حذف یارانه ۱۰ میلیون نفر جزم کرده است

اما نه تنها یارانه ها دو برابر نشده بلکه دولت عزم خود را برای حذف دست کم ۱۰ میلیون نفر جزم کرده است بر همین اساس دولت ابتدا اعلام کرد این افراد شناسایی شده اند و قرار است یارانه شان قطع شود.

با این اعلام دولت، واکنشهایی از سوی مجلس نشان داده شد و با مخالفت مجلس دولت عقب نشینی کرد، انصراف از یارانه ها را اختیاری دانست و بدین ترتیب ماجرای پیامک ها شروع شد.

اسفند ماه گذشته اما، پیامک دعوت به انصراف از دریافت یارانه ها، میلیون ها ایرانی را نگران کرد و پیامد آن، رئیس سازمان هدفمندی یارانه ها را به تلویزیون کشاند تا اعلام کند انصراف از دریافت یارانه نقدی به هیچ وجه اجباری نیست و کاملا اختیاری است.

از ابتدای انجام کار بزرگ هدفمندی یارانه ها مبنا و عنصر اختیار و انتخاب مردم قرار داده شد.

سال جدید آغاز شد و در حالی که هنوز یک ماه از این سخنان نگذشته بود، متولیان امر، صورت مسئله را تغییر دادند. آنها اسفندماه می گفتند که انصراف اختیاری است و هر کس که پیامک دریافت کرده، "می تواند" برای "انصراف" به سایت رفاهی برود و "گزینه انصراف" را انتخاب کند اما اینک حرف خود را این چنین تغییر داده اند که هر کس پیامک دریافت کرده، اگر می خواهد همچنان یارانه بگیرد، باید برای "عدم انصراف" به سایت رفاهی برود و گزینه "عدم انصراف" را انتخاب کند!

نکته جالب اینجاست که اگر کسی که پیامک دریافت کرده به سایت رفاهی برود و "عدم انصراف" را انتخاب کند، در پایان با این پیام مواجه می شود: "عدم انصراف شما مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه به اطلاع شما خواهد رسید".

در همین حال مسئولان استانی هم بیکار ننشسته و برای بازگشت آرامش و نیز جلوگیری از کنش ها دست به کار شده اند.

رئیس سازمان امور اقتصادی و دارایی استان یزد گفت: پرداخت یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان در مرحله دوم اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها به همه مردم ادامه دارد و این یارانه به تمامی متقاضیان تعلق می گیرد.

مراد علی میر در این زمینه اظهار داشت: خانوارها نگران عدم پرداخت یارانه نباشند زیرا توقفی در پرداخت یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی ماهانه آنها ایجاد نمی شود و تنها ما به ‌التفاوت اجرای فاز اول و دوم طرح هدفمندی یارانه ها به حساب عده ‌ای پرداخت نشده است.

عدم مراجعه به سایت‌ رفاهی یعنی انصراف!

وی درباره دریافت پیامک تمکن مالی و انصراف از دریافت یارانه برای برخی از شهروندان گفت: با توجه به پیگیری های انجام شده از سازمان هدفمندسازی یارانه ها در تهران در خصوص پیامک های ارسال شده برای هموطنان، برای آن دسته از خانوارهایی که مبلغ به ازای هر نفر ۲۸ هزار مابه التفاوت مرحله یک و دو واریز نشده است و یا پیامک انصراف از یارانه برای آنها ارسال شده است، چنانچه نسبت به پیامک ارسالی اعتراض دارند برای اعلام انصراف ندادن از دریافت یارانه اقدام کنند.

دبیر ستاد هدفمندی یارانه های استان یزد ادامه داد: در صورتی که کسی علاوه بر یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان در ماه، متقاضی ۲۸ هزار تومان نیز باشد، چنانچه در بررسی مجدد این فرد ذی حق تشخیص داده شود، این رقم در پرداخت ‌های مرحله بعدی جبران می شود.

به گفته وی، در صورتی که فردی به سایت رفاهی مراجعه کرده و اشتباهی گزینه انصراف را انتخاب کرده باشد، باید به شعبه افتتاح حساب یارانه ‌ای خود مراجعه کرده و نسبت به اصلاح گزینه یاد شده اقدام کند.

رئیس سازمان امور اقتصادی و دارایی استان یزد با بیان اینکه سازمان هدفمندی یارانه ها، موضوع عدم واریزی مابه التفاوت یارانه برخی افراد را بررسی و پیگیری خواهد کرد، اضافه کرد: سامانه پیامک ۳۰۰۰۲۵ سازمان هدفمندی یارانه ها آماده پاسخگویی به سئوالات مردم در خصوص یارانه نقدی است.

تا ۱۲ اردیبهشت به سامانه مراجعه کنید

دبیر ستاد هدفمندی یارانه های استان یزد ادامه داد: همه افرادی که پیامک مبنی بر انصراف از دریافت یارانه از طریق شماره ۳۰۰۰۲۵ برایشان ارسال شده چه متقاضی دریافت یارانه مرحله دوم باشند و چه نباشند، باید الزاما تا تاریخ ۱۲ اردیبهشت ماه به سایت رفاهی مراجعه کنند.

دولت مردم را از برکت پول امام زمان محروم نکند

در همین حال، نماینده یزد و صدوق در مجلس شورای اسلامی در خصوص ارسال پیامک های یارانه ای و دعوت به انصراف از دریافت یارانه از سوی دولت از حذف اجباری یارانه شماری از هموطنان انتقاد کرد.

علی اکبر اولیا در رابطه با صحبت‌ های پیشین رئیس دولت گفت: این گونه صحبت‌ ها ظلمی است که در این برهه به امام زمان وارد می ‌شود اگر دولت به این اظهارات باور دارد نباید بخشی از مردم را از برکت این پول‌ ها محروم سازد.

نماینده مردم صدوق و عضو کمسیون عمران در مجلس تصریح کرد: به اعتقاد من علمای بزرگ دین باید به طرح چنین صحبت ‌هایی که متاسفانه از سوی برخی از مسئولان در مقاطعی بیان می ‌شود واکنش نشان دهند تا آنان نتوانند هر کاری را که می‌ خواهند انجام دهند و به امام زمان نسبت دهند.

وی با اشاره به اظهارات دیگر احمدی ‌نژاد مبنی بر اینکه امام عصر(عج) اجرای موفق این طرح را مدیریت و هدایت می ‌کنند، افزود: اجرای نادرست طرح هدفمندی یارانه‌ها باعث مشکلات بسیاری در کشور شده که بسیاری از فعالان اقتصادی نسبت به نحوه اجرای آن انتقاد داشته و ریشه بیکاری، تورم و گرانی را در این مسئله می‌بینند لذا منتسب کردن عملکرد خود به امام زمان(عج) شایسته نیست و ظلم به ایشان است و به نظر من ملت ایران دیگر ظرفیت شنیدن چنین صحبت ‌های را ندارند.

محمود احمدی نژاد در دی ماه سال ۱۳۸۹ در برنامه ای تلویزیونی با تأکید بر اینکه یقیناً حضرت ولی عصر(عج) اجرای موفق طرح هدفمندی یارانه ها را به عنوان صاحب اصلی عدالت مدیریت و هدایت می کنند.

واکنش شهروندان نسبت به قطع یارانه ها

برخی شهروندان نیز اظهارات و تفسیرهای جالبی را نسبت به پرداخت یارانه ها داشتند.

پرداخت یکسان یارانه ها در حکومت اسلامی با الگوگیری از امام علی(ع)، تاکید به رعایت عدالت از سوی دولتمردان هم از گفته های شهروندان بود.

یک کارمند دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در خصوص عدم دریافت یارانه نقدی گفت: این پیامک برای من نیز ارسال شده است و حتی یارانه نقدی فروردین ماه نیز به حسابم واریز نشده است.

وی در ادامه میزان حقوق دریافتی خود را ۵۰۰ هزار تومان اعلام کرد و اظهار داشت: در آستانه سال جدید دولت ۱۰ هزار تومان به دریافتی کارمندان افزود و شاید به همین دلیل از دریافت یارانه محروم شده ایم.

وی تاکید کرد: همانگونه که امام علی(ع) سهم برادرشان عقیل را از بیت المال یکسان پرداخت کردند یارانه نقدی هم سهم همه از بیت المال است که باید به طور مساوی بین همه تقسیم و پرداخت شود.

شهروند دیگری که دانشجو است با دلگیری در خصوص پیامک انصراف از یارانه نقدی گفت: من و همسرم هردو هم درس می خوانیم و هم کار می کنیم تا خرج تحصیلمان تامین شود.

وی ادامه داد: اجاره خانه و پرداخت قبوض را هم داریم البته ممکن است از نظر دولت اموالی هم داشته باشیم که خودم بی اطلاعم.

وی ادامه داد: چنانچه اموالی داریم دولت به ما معرفی کند یا حداقل بگویند به چه دلیل باید از دریافت یارانه که حق ما از بیت المال است صرف نظر کنیم.

وی در ادامه با بیان اینکه گمان نمی کنم رعایت عدالت که از برنامه های مورد تاکید دولتمردان است اینگونه باشد اظهار داشت: در حال حاضر یارانه فروردین ماه به حسابم واریز نشده حتی از مابه التفاوت یارانه ها نیز خبری نیست.

یکی دیگر از شهروندان با انتقاد از این اقدام سازمان هدفمندی یارانه ها گفت: درست است که دریافت این میزان یارانه اندک است اما به ازای مبلغ قبوض دریافتی می تواند تاحدی تسکین دهنده باشد.

وی ادامه داد: رئیس جمهور گفتند هرکس زیر دو میلیون درآمد دارد، زیر خط فقر است پس چگونه است که یارانه ام قطع شده و درآمدی معادل ۷۰۰ هزار تومان دارم.

بی اثر شدن یارانه نقدی در سایه گرانی ها

با کاهش سطح رفاهی مردم و نیز رویدادهای دوماه گذشته در خصوص پرداخت یارانه ها، بانک مرکزی با پایان بخشیدن به سکوت یک ساله خود طی گزارشی رسمی نسبت به بی اثر شدن یارانه ‌های نقدی با افزایش تورم ناشی از اجرای هدفمندی یارانه‌ها و کاهش سطح رفاه مردم و افزایش شکاف طبقاتی هشدار داد.

بانک مرکزی در این گزارش می ‌نویسد: "اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ ها در فصل پایانی سال ۸۹، بهبودی اندکی در وضعیت هزینه سالانه ناخالص خانوارها ایجاد کرده است".

در این گزارش آمده است: "انتظار می ‌رود با توجه به اینکه دهک‌ های بالای درآمدی برای رفع احتیاجات خود با محدودیت‌‌ های مالی روبرو نیستند، یارانه ‌های نقدی اثر چندانی روی مخارج واقعی این خانوارها نداشته و فقط اثر تورم هزینه ‌های جاری خانوارها را خنثی می ‌کند".

بانک مرکزی می‌ افزاید: "دهک ‌های پایین ‌تر به دلیل محدودیت‌ های شدید درآمدی برای رفع احتیاجات خود به یارانه‌ های نقدی متکی هستند".

بانک مرکزی در ادامه این گزارش به ضریب جینی اشاره می ‌کند که وزارت اقتصاد دقیقا یک روز قبل از انتشار این گزارش، گزارش مفصلی را منتشر کرد و از بهبود شاخص ضریب جینی در کشور خبر داد.

بر اساس گزارش این وزارتخانه، شاخص ضریب جینی در مناطق شهری و روستایی به ترتیب از ۳۹۰۴/۰ و ۳۷۹۲/۰ در سال ۸۷ به رقم ۳۹۰۳/۰ و ۳۸۳۱/۰ در سال ۸۸ رسیده است که این امر موید کاهش نابرابری در شهرها و افزایش آن در روستاهاست.

با این حال بانک مرکزی معتقد است: "کاهش ضریب جینی (شکاف طبقاتی) در کشور تا زمانی ادامه خواهد یافت که تورم ناشی از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ‌ها به میزانی نباشد که همه یارانه‌ های نقدی را برای جبران افزایش قیمت ‌ها جذب کند، در غیر این صورت افزایش مجدد ضریب جینی دور از انتظار نخواهد بود."

بانک مرکزی در بخش دیگری از این گزارش می ‌گوید: "در دو سال گذشته افزایش ضریب حقوق کارمندان و کارگران کمتر از نرخ تورم بوده و این مسئله موجب کاهش سطح رفاهی آنها شده است".

نمی توان یارانه نقدی را افزایش داد

در همین زمینه جبار کوچکی نژاد نماینده رشت و عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز اظهار داشته است: با توجه به افزایش تورم، ارزش یارانه ها پایین می آید و شاید هدف بانک مرکزی از این صحبت ها این باشد که یارانه نقدی را افزایش دهیم.

وی با تاکید بر اینکه نمی توان یارانه نقدی را افزایش داد، تصریح کرد: در بودجه آمده است که در دو ماه اول سال دولت حق افزایش یارانه ها را ندارد چرا که منابع ندارد و دولت زمانی که منابع نداشته باشد نمی تواند یارانه ها را افزایش دهد.

این نماینده مجلس افزود: شاید یکی از بحث های بانک مرکزی این است که یارانه نقدی را افزایش دهند اما باید مطمئن باشند اگر یارانه نقدی را به ۱۰۰ هزار تومان هم برسانند با تورم بسیار شدیدی که ایجاد می شود باز هم یارانه ها بی اثر می شود.

کوچکی نژاد با بیان اینکه بانک مرکزی نمی تواند مسائل اقتصادی را تجزیه و تحلیل کند، افزود: اشتباه بانک مرکزی این است که مسائل اقتصادی را نمی تواند تجزیه و تحلیل کند و من برای این امر متاسفم چراکه بانک مرکزی که باید سیاستهای اقتصادی کشور را دقیق تجزیه و تحلیل کند و به مسئولین ارائه بدهد خودش دچار یک آشفتگی در بخش اقتصادی شده و شاید یکی از مشکلات اقتصادی امروز ما بانک مرکزی است یعنی هم آقای بهمنی و هم افرادی که در آنجا کار می کنند.

وی با اشاره به اهداف بانک مرکزی از مطرح کردن اینکه با افزایش تورم یارانه نقدی بی اثر می شود گفت: آنها قصد دارند یارانه نقدی را افزایش دهند و دلیل این صحبت هایشان همین امر است اما تعجب می کنم اینها که با اقتصاد آشنایی دارند باید بدانند که با تزریق نقدینگی بیش از حد به بازار باتوجه به اینکه درآمد ندارند و از بانک مرکزی استقراض میکنند می خواهند یارانه نقدی را افزایش دهند.

کوچکی نژاد ادامه داد: این خود به خود شیب تورم را بالا می برد و مشکلات را دو چندان می کند.

با گزارش بانک مرکزی یک سال کار "بی ‌اثر" در دولت که بی نتیجه بود و افزایش تورم را نیز همراه داشت تایید شد.

البته این موضوع از تخلفات ۱۲ گانه دولت طی اجرای این قانون جدا است چراکه محل تامین بخشی از منابع یارانه‌ ها معلوم نیست و حتی در زمانی گفته شد تامین بخشی از کسری بودجه دولت برای تامین منابع یارانه‌ های نقدی بازار ارز و سکه بود که دولتمردان هرگز این مسئله را تایید نکردند.