«آسیای مرکزی بزرگ» سناریوی جدید آمریکا برای تضعیف روسیه

«آسیای مرکزی بزرگ» سناریوی جدید آمریکا برای تضعیف روسیه

پروژه انتقال برق و گاز «کاسا-۱۰۰۰» و تاپی بخشی از یک پروژه آمریکایی به نام آسیای مرکزی بزرگ است که با هدف تجارت و جهت‌گیری اقتصادی و انرژی این منطقه به طرف جنوب و نهایتاً جدایی از روسیه طراحی شده است.

به گزارش خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس به نقل از «یوراسیا اکسپورت»، اجرا و تحقق ۲ پروژه کاسا-۱۰۰۰ و تاپی در آسیای مرکزی باعث افزایش بی‌ثباتی سیاسی در افغانستان خواهد شد.

مذاکرات در «دوشنبه»

در نیمه دوم جولای سال جاری در پایتخت تاجیکستان، اعضای ۲ پروژه بزرگ تاپی و کاسا-۱۰۰۰ دیدار کردند.

در این دیدار «امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان، «اشرف غنی» رئیس جمهور افغانستان، «سورنبای جین بیک اف» نخست وزیر قرقیزستان و «نواز شریف» نخست وزیر پاکستان حضور داشتند.

محور اصلی گفت‌وگوی آنان مسائل امنیتی منطقه به ویژه وخامت اوضاع در افغانستان و همچنین چشم انداز پروژه کاسا-۱۰۰۰ بود.

در این نشست به تدریج محور اصلی گفت‌وگو بر پروژه کاسا-۱۰۰۰ متمرکز شد، پروژه‌ای که قرار است باعث انتقال برق تاجیکستان و قرقیزستان به افغانستان و پاکستان شود.

تاجیکستان بیشتر از همه خواستار اجرا و تحقق این پروژه است زیرا امیدوار است که با صادرات هر چه بیشتر برق بتواند بودجه خود را تأمین نماید.

رحمان در این نشست اظهار داشت: به نظر تاجیکستان پیشرفت پروژه از برنامه زمان بندی شده عقب است، نباید بیشتر از این اجازه داد که روند تحقق این پروژه به تعویق بیافتد.

وی افزود: برای سرعت بخشیدن به روند اجرای این پروژه پیشنهاد می‌کنیم که همه اقدامات ضروری طبق برنامه انجام شده و ساخت کریدور انرژی در همه کشورهای عضو در اسرع وقت صورت گیرد.

رئیس جمهور تاجیکستان گفت: «دوشنبه» برای به تعویق افتادن این پروژه ۵۰۰ میلیون دلار ضرر کرده است.

اشرف غنی نیز با تأیید سخنان رحمان اضافه کرد: باید به ازبکستان و ترکمنستان نیز پیشنهاد داده شود که به این پروژه ملحق شوند.

مشکلات ترانزیت انرژی

فعالیت اصلی پروژه کاسا-۱۰۰۰ ساخت خطوط انتقال برق با ولتاژ بالا و دارای پست‌ها و ایستگاه‌هایی است که قرار است برق تاجیکستان و قرقیزستان را به افغانستان و پاکستان منتقل کند.

هزینه این پروژه ۱.۱ میلیارد دلار است که سهم تاجیکستان ۳۱۴ میلیون دلار، قرقیزستان ۲۳۳ میلیون دلار، افغانستان ۳۵۴ میلیون دلار و پاکستان ۲۰۹ میلیون دلار می‌باشد.

طبق برنامه پیش بینی شده از آوریل تا اکتبر این پروژه می‌تواند ۳ میلیارد کیلووات ساعت برق را منتقل کند که سهم تاجیکستان ۲ میلیارد کیلووات ساعت است.

قرار است این پروژه در سال ۲۰۲۰ خاتمه یابد و اولین صادرات برق در سال ۲۰۱۸ انجام شود.

در مراسم آغاز ساخت این پروژه که در ۱۲ می سال ۲۰۱۶ انجام شد رئیس جمهور تاجیکستان، نخست وزیران قرقیزستان، افغانستان و پاکستان حضور داشتند ولی یک روز قبل از این مراسم یعنی در ۱۱ می افغانستان اعلام کرد که از طریق پروژه کاسا-۱۰۰۰ الکترو انرژی را نخواهد خرید و آماده است که خودش نیروگاه برق آبی بسازد اما این آمادگی را دارد که به عنوان عامل ترانزیت در این پروژه حضور یابد.

دلایل این تصمیم را «علی احمد عثمانی» وزیر انرژی و آب افغانستان عدم وابستگی به انرژی آسیای مرکزی دانسته و خرید برق از تاجیکستان را تنها در صورت داشتن تجهیزات و تکنولوژی تولید برق قبول می‌کند.

به نظر می‌رسد پاکستان نیز خوش بینی کافی را بر پروژه کاسا-۱۰۰۰ ندارد.

در ژوئن سال قبل وزارت برنامه‌ریزی ، اصلاح و توسعه پاکستان اعلام کرد که در شرایط لغو تحریم‌ها از ایران این پروژه بی‌فایده است زیرا هزینه‌های انرژی برق ۲.۹۱ سنت است که ۳ برابر بیشتر ارزش آن در اروپا و ۱۰ برابر در پاکستان است.

به گفته این وزارتخانه هزینه یک کیلووات ساعت در این پروژه ۱.۵ سنت است ولی در قرارداد ۵.۱۵ سنت ذکر شده به همین دلیل کاسا-۱۰۰۰ که قرار است برای تأمین برق پاکستان باشد معنای خود را از دست می‌دهد.

چگونگی ساخت خطوط انتقال برق از طریق افغانستان

مشکلاتی هم در خطوط انتقال تاپی در مسیر ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند وجود دارد.

برای «عشق آباد» این خطوط تنها شانس افزایش صادرات گاز طبیعی است که این کشور می‌تواند از این طریق مشکلات بودجه‌ای خود را حل می‌کند.

صادرات گاز به چین از طریق خط لوله آسیای مرکزی با بودجه این کشور در یک راستا نیست و روابط گازی با ایران و روسیه نیز مقرون به صرفه نمی‌باشد.

در نتیجه عشق آباد فعالانه لابی‌گری می‌کند و ۸۵ درصد ساخت این خط لوله را نیز تقبل کرده است که حدود ۱۰ میلیارد دلار می‌باشد.

در ژانویه سال جاری اطلاعاتی در رابطه با راه اندازی تاپی در سال ۲۰۲۰-۲۰۱۹ منتشر شد ولی کمبود بودجه ترکمن‌ها مطرح شد.

در این راستا دولت ترکمنستان درخواستی را به بانک توسعه اسلامی داده مبنی بر اینکه مبلغ ۷۰۰ میلیون دلار برای خرید لوله‌های فولادی، تجهیزات کمکی و ساخت ایستگاه کمپرسور گاز نیاز دارد.

با این حال حتی اگر این بودجه برای پروژه تاپی تأمین شود، بی‌ثباتی سیاسی که در افغانستان وجود دارد مانعی برای پیشرفت کار است.

تعداد نیروهای طالبان در کنترل منطقه رو به افزایش است و دولت شاید قادر به تامین امنیت این دو پروژه نباشد.

در واقع کاسا-۱۰۰۰ و تاپی بخشی از یک پروژه آمریکایی است به نام آسیای مرکزی بزرگ، که با هدف تجارت و جهت گیری اقتصادی و انرژی این منطقه به طرف جنوب و نهایتا جدایی از روسیه می‌باشد.

کاسا-۱۰۰۰ توسط سازمان‌هایی مثل بانک جهانی، بانک توسعه اسلامی، آژانس توسعه بین المللی آمریکا، وزارت همکاری‌های بین المللی بریتانیا، آژانس توسعه بین المللی استرالیا حمایت می‌شود و از آنجا که روسیه تمایلی در اجرا و محقق شدن این پروژه ندارد، کشورهای آسیای مرکزی باید به غرب و کشورهای اسلامی تکیه نمایند.

انتهای پیام/ح