شیخ ناصر کویتی و آتشدان ایرانی

او که فرزند ارشد امیر تازه درگذشته کویت بود، انسانی فرهنگ‌دوست، شیفته تاریخ و اهل‌ هنر بود و با وجود مسئولیت‌های دولتی گذشته‌اش همچون نائب‌اولی نخست‌وزیری ، وزیر دفاع و مهم‌تر از همه، طراحی برنامه چشم‌انداز  ۲۰۳۵ توسعه و اقتصاد این کشور، همواره خود را از سیاست دور نگهداشته بود. توجه فوق‌العاده وی به میراث فرهنگی و آثار تاریخی منطقه و جهان، باعث شد تا به همراه همسر فرهیخته‌اش خانم شیخه حصه صباح السالم الصباح، مرکز فرهنگی مهم و تأثیرگذار و موزه موسوم به «دار الآثار الاسلامیه» کویت را بنیان گذارد.

این موزه، ساختمان بازسازی‌شده نخستین بیمارستان کشیشان مسیحی آمریکایی اعزامی به کویت بوده است که برای تبشیر مسیحیت در پوشش خدمات درمانی به بومیان محروم این منطقه پیش از پیدایش نفت می‌آمدند؛ روشی که کلیسا نسبت به تبلیغ دین و آیین خود در همه کشورهای منطقه، اعمال می‌کرده است.

این ساختمان تاریخی، بازسازی و با همان نام قبلی «المستشفی الامریکانی » باقی ماند و با حمایت شیخ ناصر و همسرش به یکی از مراکز فرهنگی مهم و تأثیرگذار این کشور زیر نظر این زوج هنردوست درآمد.
من با این خانواده، رابطه دوستانه و صمیمانه‌ای داشتم و شیخه حصه احترام فوق‌العاده‌ای برایم قائل بود و من را نماینده فرهنگی راستین و تمام‌عیار ایران متمدن و تمدن‌ساز می‌دانست.
آن دو همواره از ایرانِ فرهنگ‌ساز و مقتدر به نیکی یاد می‌کردند و در دوران مأموریت چهارساله‌ام در کویت از هیچگونه حمایت، پشتیبانی و همکاری در معرفی فرهنگ، هنر، معماری و تمدن ایران‌زمین دریغ نداشته و همواره، سخاوتمندانه و همه‌جانبه میزبان مقامات فرهنگی، فرهیختگان، دانشگاهیان و هنرمندان نامدار کشورمان و عرضه‌کننده و مروج دانش و هنر والا و فاخر آنان بودند.
شیخه حصه روزی من را مورد خطاب قرار  داد که: «کشورتان صاحب فرهنگ و تمدن ۵ هزار ساله است. من بر این باورم که حضور کارشناسان و هنرمندان ایرانی در فعالیت‌های مختلف دار الاثار الاسلامیه، موجب غنا و بالا بردن کیفیت این مرکز شده است و مخاطبان خارجی و عرب زبان به فرهنگ و تمدن ایرانی علاقه وافری نشان می‌دهند و این کاری است که به همت تو دارد انجام می‌گیرد.»

یکی از فعالیت‌های بسیارمهم و به‌یادماندنی زنده‌یاد شیخ ناصر، تلاش فوق‌العاده او و همسرش در برگزاری سلسله جشنواره های فرهنگی «شگفتی‌های خاور باستان» و همایش حوزه تمدنی چهار کشور بزرگ باستانی یعنی ایران وعراق ویونان وافغانستان در تاریخ اول آوریل و افتتاحیه چهار نمایشگاه مرتبط در دوم آوریل ۲۰۱۴ بود.
سه اثر بزرگ تاریخی دورۀ قبل از اسلام، از یونان و افغانستان و عراق و ایران به کویت برده شد.
پس از هماهنگی‌های لازم با موزه ملی ایران و دار الآثار الاسلامیه کویت و پس از امضای موافقتنامه حقوقی، و با پیگیری‌های فراوان و طی پروسه قانونی نفس‌گیر و با امضای شخص رئیس‌جمهور، توانستم یک «آتشدان» تاریخی را دقیقاً شب عید نوروز به صورت امانتی و یک‌ماهه از کشور خارج کنم.
آن روزها هیچ شرکت خارجی حاضر نبود این اثر گرانبها را بیمه کند؛ هم به دلیل تحریم‌ها و هم به دلیل اهمیت و ارزش بالای اثر. شرکت‌های بیمه جهان پس از بررسی‌ها و مذاکرات فراوان، هیچ‌کدامشان چنین ریسکی را نپذیرفتند. اما باهمت والای شیخ ناصر  و تلاش زاید الوصف همسرش، دولت کویت به پذیرش ضمانت ۵۰ میلیون دلاری به دولت جمهوری اسلامی ایران جهت انتقال اثر متقاعد شد و با اعزام نماینده‌ای با ضمانت‌نامه کتبی و رسمی، اثر را با تشریفاتی خاص، تحویل گرفت و به مدت یک ماه طی مراسم افتتاحیه‌ای با حضور ۵۰ باستان‌شناس زبده جهان و وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان، در نمایشگاهی با عنوان «شگفتی‌هایی از مشرق زمین کهن» رونمایی و به نمایش گذاشت.
آتشدان که یک اثر تاریخی و از قدیمی‌ترین آثار باستانی کشورمان و متعلق به دوره ایلام نو(هزاره اول پیش از میلاد) است، مورد استقبال گسترده و بی‌سابقه بازدیدکنندگان و توجه صاحب‌نظران و باستان‌شناسان مدعو جهان قرار گرفت.
آقایان فایق توحیدی باستان‌شناس برجسته ایرانی و کاشف این اثر و محمدپور رئیس موزه ملی ایران در افتتاحیه این نمایشگاه و همایش دو روزه آن شرکت داشتند.

"من با این خانواده، رابطه دوستانه و صمیمانه‌ای داشتم و شیخه حصه احترام فوق‌العاده‌ای برایم قائل بود و من را نماینده فرهنگی راستین و تمام‌عیار ایران متمدن و تمدن‌ساز می‌دانست"در این نمایشگاه، اقای توحیدی در سخنانی پیرامون تمدن کشورمان، اهمیت و نحوه چگونگی کشف این اثر را در شهر بهبهان توضیح داد.
نمایشگاه شگفتی‌های هنر مشرق زمین کهن طی مراسم باشکوهی تحت اشراف امیر کویت در دارالاثار اسلامیه و با حضور  وزرای فرهنگ و انبوهی از سفرا و  دیپلمات‌های مقیم و شخصیت‌های برجسته فرهنگی کویت و باستان‌شناسان، مورخان و اندیشمندان کشورهای خارجی گشایش یافت.

شکوه اثر ایرانی با انعکاس وسیع رسانه‌ای همراه بود و مهمانان با بازدید از آن، فرهنگ و تمدن کهن ایرانی را به‌عنوان تمدنی بزرگ، عظیم، ریشه‌دار و بنیانگذار بسیاری از تمدن‌های جهان یاد می‌کردند. در این میان، برتری اثر تاریخی ارسالی هم با دیگر آثار کاملا نمایان و مورد شگفتی همگان قرار می‌گرفت.
شیخ ناصر که به وجد آمده بود و این کار را از افتخارات خود می‌دانست، هنگام استقبال از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان، خطاب به من اظهار کرد: «زبانمان برای تشکر عاجز است».
شبکه‌های تلویزیونی، رسانه‌ها و نخبگان همه‌جا به انعکاس این رویداد مهم فرهنگی پرداختند و توانستم برتری تمدن کشورم را در آن  فضای مه‌آلود به رخ همه بکشم.
و این تنها یک نمونه از مواردی محسوب می‌شود که شیخ از خود، برجای گذاشته است.
یادش گرامی ...

*رایزن فرهنگی ایران در لبنان

۳۱۰ ۳۱۰