قامت خمیده قالی دست باف در یزد

فرش دست باف یزد که روزگاری زینت خانه و بازار‌های جهانی بود، امروز به دلیل گره‌های مختلف زمین گیر شده است.

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد،  قالی بافی در یزد بیش از دو قرن سابقه دارد، اما قالی‌های این منطقه در طول جنگ جهانی دوم در کشور‌های غربی شناخته می شود. قالی یزد با بکارگیری دار‌های عمودی و استفاده از گره نامتقارن و ۳ پود معمولا در رج شمار ۳۰ بافته می‌شود. تعداد گره این  فرش در هر اینچ مربع بسیار کمتر از گره فرش‌ اصفهان و فرش نایین است، اما پرز‌های فرش یزد بلندتر و نرم‌تر از دیگر مناطق است.

جنس پشم‌های قالی دست باف یزد بسیار با کیفیت است و رنگ‌های درخشان کرک‌ها حاکی از رنگرزی طبیعی است.در بیابان‌های اطراف شهرستان یزد روناس کشت می‌شود که از ریشه‌های روناس برای سایه‌های مختلف رنگ قرمز به کار می گیرند.

قالی دست باف یزد به دلیل درشت بافی و تعداد کم گره از قیمت خوبی برخوردار است. اکنون در مرکز ایران این فرصت بزرگ اقتصادی، صادراتی و هنری در گمنامی تمام به سر می‌برد.

در کشور ما

حدود سه میلیون نفر برای تأمین بخشی از مایحتاج زندگی خود،

لحظه‌ها را به هم گره می زنند تا چرخ زندگی شان بچرخد.

استان یزد حدود ۴۰ هزار بافنده فعال دارد

علی افشار پور معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد می گوید: قریب ۴۰ هزار بافنده در استان یزد

سالانه بیش از ۲۰۰ هزار مترمربع فرش دست باف  تولید می‌کنند.

او می افزاید: از این چهل هزار بافنده حدود ۱۸ هزار بافنده از بیمه برخوردار هستند.

افشار پور ادامه داد: مشکل بیمه قالی بافان علاوه بر از دست رفتن امید این افراد، کاهش تولید را نیز به دنبال دارد چرا که پایه صادرات، تولید است و تا زمانی که تولید نباشد صادرات نیز انجام نمی‌شود.

قالی دست باف یزد دیگر صادراتی ندارد

معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت یزد معتقد است: مواد اولیه برای تولید نخ در مقایسه با پارسال ۲۰ الی ۳۰ درصد افزایش یافته، اما قیمت فرش تغییری نکرده است، به طوری که قالی دست باف یزد دیگر صادر نمی‌شود.

به گفته افشار پور تولید فرش دست باف در یزد اصولا در کارگاه‌ها و بعضا به صورت خانگی بافته می‌شود.

او اظهار داشت: قالی بافان استان یزد دارای یک اتحادیه روستایی و در قالب ۹ شرکت تعاونی فرش فعالیت می‌کنند.

معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت یزد می افزاید: صنعت فرش دست باف یک فعالیت کاملا منطبق با اقتصاد مقاومتی است که با هزینه بسیار کم اشتغال‌زایی دارد و می‌توان به عنوان یک شغل به آن نگاه کرد.

وام‌هایی که برای هنرمندان صنعت فرش صرفه اقتصادی ندارد

کبری بانوی ۳۰ ساله یزدی

یکی از تولید کنندگان  فرش است که یک کارگاه قالی‌بافی دارد.

" فرش دست باف یزد که روزگاری زینت خانه و بازار‌های جهانی بود، امروز به دلیل گره‌های مختلف زمین گیر شده است"او می گوید: از سن کودکی یعنی زمانی که هشت سالم بود قالی‌بافی را یاد گرفتم و تاکنون همیشه قالی داشته و می‌بافم.

او با بیان اینکه وام‌های بانکی با بهره ۲۷ تا ۲۸ درصد برای تولید کننده اصلا صرفه اقتصادی ندارد، ادامه داد: باید دولت از تولید کنندگان حمایت کند و تسهیلات کم بهره  ارائه دهد تا از آن کنار نروند.

این تولید کننده با گلایه از بهره بالای وام‌های بانکی که به اسم حمایت از مشاغل خانگی پرداخت می‌شود، گفت: سود این وام‌ها اصلا برای صاحبان مشاغل کوچک به صرفه نیست و خود من اصلا از این وام ها راضی نیستم.

آیا قالی بافی به عنوان هنری سنتی توانسته خود را با سلیقه جوان امروزی به روز کند؟

محمدرضا علمدار یزدی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد گفت: خوشبختانه فرش دست باف در حال حاضر در طرح ها، بافت، جنس و ابعاد مختلف در حال تولید است و اصولا فرش‌های رج شمار بالا و تابلو فرش‌ها به دلیل اصالت، رنگ طبیعی، درخشندگی و طرح‌ جذاب در دکوراسیون و تزئینات در مکان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و از محبوبیت زیادی برخوردار است.

جایگاه برتر فرش یزد در کشور

علمدار یزدی افزود: فرش دست باف ایران از لحاظ صادرات در رتبه سوم جهان و از لحاظ کیفیت در رتبه اول جهان قرار دارد. استان یزد نیز علی رغم اینکه فرش‌ها با رج شمارکمتری بافته می‌شود، ولی به جهت میزان تولید و کیفیت مناسب جزو استان‌های برتر کشور محسوب می‌شود.

افشار پور اظهار می دارد: در تلاش هستیم سهمیه بیمه قالی بافان را افزایش دهیم و تسهیلاتی به کارگاه‌ها و بافندگان خانگی پرداخت کنیم.

به راستی عیوب فرش دست باف چیست؟

عظیمی فروشنده فرش دست باف یزد می‌گوید: اگر فرش از روی نقشه‌هایی که طرح آن با معیار‌های خارجی و ناشناخته تهیه شده است بافته شود، می‌گویند این فرش اصالت ندارد، یعنی اگر طرح فرشی از ویژگی‌های قومی و فرهنگی و همچنین آداب و رسوم و طبیعت زندگی مردم الهام نگرفته باشد، آن طرح را غیر اصیل می‌گویند و از لحاظ تجاری به ویژه بعد خارجی تجارت آن از ارزش و استقبال کمتری برخوردار می‌شود.

بافت نامرغوب موضوع دیگر این هنر صنعت است

او می‌افزاید: ممکن است به دلایل متعددی، قالی بافته شده دارای بافت مرغوبی نباشد. برای مثال متناسب با رج نقشه نباشد یا ابزار قالی بافی معیوب باشد که به بافت قالی صدمه برساند و یا اینکه نبود دقت کافی در بافت و چله کشی و سایر مراحل، کیفیت فرش بافته شده را پائین آورد.

موضوع دیگر اندازه فرش دست باف است. با توجه به زندگی شهرنشینی، آپارتمان نشینی و مهاجرت مردم از روستا به شهر اندازه فرش‌ها تغییر کرده و از قواره‌های بزرگ به کوچک تبدیل شده است.

رقیبان با طرح‌های به سرقت رفته جای صادرات بازار را گرفته اند

فرش دست باف ناب‌ترین هنر ایرانی و زیباترین شاهکار انسانی است که چشم جهانیان را خیره ساخته و زبان تحسین هنرمندان و هنردوستان را در جای جای این کره خاکی برانگیخته است.

هنری است که مقام انسانی و ذوق و خلاقیت او را از فرش تا به عرش پرواز داده و کالبد او را با تار و پود فرش پیوند زده است تا آنجا که قالی بافی نه تنها یک هنر که اینک به یک صنعت و حرفه با قابلیت اشتغال زایی بسیار بالا تبدیل شده است.

گذشته از گرانی مواد اولیه، افزایش رقبای خارجی، کاهش تعداد بافندگان و طراحان چیره دست، رکود بازار داخلی و خارجی و مشکلات بیمه ای، فرش دست باف یزد با مشکل جدید سرقت طرح های ایرانی و بافندگان خارجی که خود را ایرانی جا می زنند روبروست، چالشی که مداخله حقوقی دولت و حمایت بین المللی از حق مالکیت معنوی را برای حل آن به یاری می طلبد.

انتهای پیام/ی

گزارش از صدیقه فلاحتی