سرزمین کهن نراق با قدمت ۲ هزار ساله میزبان گردشگران نوروزی

سرزمین کهن نراق با قدمت ۲ هزار ساله میزبان گردشگران نوروزی خمین - ایرنا - شهر تاریخی نراق از توابع دلیجان به عنوان دومین شهر ویژه کشور در حوزه معماری و شهرسازی و نگین گردشگری استان مرکزی است که با جاذبه های متعدد میزبان گردشگران نوروزی است.

این شهر تاریخی با قدمتی ۲ هزار ساله است دارای عرصه ۱۴۰ هکتاری است که ۲۰ هکتار آن را محدوده بافت تاریخی شامل می شود که جذابیت و جلوه های متعددی برای گردشگران دارد. سبک معماری نراق متعلق به دوره های ایلخانی، سلجوقی و قاجاریاست و بیش از ۱۰۰ منزل و ابنیه تاریخی مطرح و ارزشمند در بافت تاریخی آن وجود دارد که در نوع خود منخحصر به فرد و دیدنی هستند. شهر نراق در ۲۱ بهمن ماه سال ۹۲ در شورای عالی معماری و شهرسازی کشور، پس از ماسوله به عنوان دومین شهر ویژه کشور به تصویب رسید. در شهر نراق مجموعه ای کم نظیر از نبوغ هنری، تبادل ارزش های فرهنگی و معماری در محدوده زمانی تاریخی وجود دارد و خشت خشت آن آرایه های فرهنگی و هویت تاریخی نهفته را بیان می کند.

" این شهر تاریخی با قدمتی ۲ هزار ساله است دارای عرصه ۱۴۰ هکتاری است که ۲۰ هکتار آن را محدوده بافت تاریخی شامل می شود که جذابیت و جلوه های متعددی برای گردشگران دارد"پرونده ثبتی این شهر تاریخی تکمیل شده و در انتظار ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو است. به جز بافت تاریخی شهر نراق که با سنگ فرش های جذاب و نمایه های چشم نواز خاطرات زیبایی را برای گردشگران خلق می کند، این شهر در حوزه های دیگر نیز آثار متعدد و داشته های جذاب و ارزشمند را در حوزه گردشگری دارد که یکی از آنان شهاب سنگ های آسمانی است. در ۲۸ مرداد ۱۳۵۳ در شهر نراق پدیده نادر فرود شهاب سنگ در سالن مدرسه خیر ساز حسین معصومی رخ داد و اینک این بنا و شهاب سنگ های آن از کانون های ارزشمندی است که گردشگران را به خود می خواند. بر اساس تحقیقات انجام شده شهاب سنگ های نراق بیش از ۱۳ میلیون سال، عمر کیهانی دارد. در بررسی میکروسکوپی شهاب سنگ نراق، سنگی بلورین و یکنواخت است که در آن کانی های فلزی از ترکیبات نیکل و آهن به صورت لکه های سیاه و بدون شکل هندسی ایجاد شده است.

شهاب سنگ نراق ازنوع کندریتی، به وزن ۳۲۰۰ گرم وچگالی ۳/۶۴ ، بود و میلیون ها سال پیش از سنگ مادر جدا شده و پس از سرگردانی درشهر نراق فرود آمده است. بازار شمس السلطنه در نراق نیز بهترین دلیل و گواه بر رونق کسب و تجارت در سال های گذشته در این خطه بوده است و در جای جای آن جلوه های اصیل از معماری ایرانی و اسلامی و فرهنگ ناب ایران زمین موج می زند. نراق یکی از شهرهای مسیر جاده ابریشم است و به لحاظ قرار گرفتن در مسیر کانون های جمعیتی کاشان، اصفهان، اراک و همدان از گذشته های دور همواره منطقه ای مهم محسوب می شده و از مناطق تجاری برجسته بوده است. قدمت این جاذبه گردشگری و تاریخی بیش از ۱۵۰ سال است و بانی این اثر تاریخی فردی به نام محمد نراقی است که از رجال عهد قاجار و از تمکن مالی بالایی برخوردار بوده است. در مجموعه بازار و کاروانسرا نراق زیباترین آثار معماری عصر قاجار به چشم می خورد و درهای گره کاری شده مجموعه تاجرسرا که از زیبا ترین قسمت های این بنای تاریخی است، چشم هر بیننده ای را خیره کرده و گوشه ای از ذوق ایرانیان را نمایش می دهد.

"سبک معماری نراق متعلق به دوره های ایلخانی، سلجوقی و قاجاریاست و بیش از ۱۰۰ منزل و ابنیه تاریخی مطرح و ارزشمند در بافت تاریخی آن وجود دارد که در نوع خود منخحصر به فرد و دیدنی هستند"مجموعه کاروانسرا از ۲ طبقه تشکیل شده است که طبقه اول محل نگهداری چارپایان و طبقه فوقانی به استراحتگاه تجار اختصاص داشته است. در جنب این مجموعه نیز محل های خاصی برای نگهداری شتر کاروان ها وجود داشته که به اصطلاح محلی آن ها را عصارخان می نامیدند. شماری از مردم نراق از راه خدمات رسانی به کاروانیان امرار معاش می کردند و در مستندات تاریخی نقل شده است که دریک قرن اخیر، ۱۵ باب نانوایی در کار تهیه نان برای کاروان های تجاری فعال بوده اند و این خود بهترین شاهد بر رونق تجارت شهر نراقاست. این مجموعه شامل یک راسته بازار، چهار سوق، تاجر سرا و کاروانسرا است که طول تقریبی بازار ۲۰۰ متر و در راستای خیابان اصلی شهر شرقی ، غربی ساخته شده است و مصالح آن نیز از آجر و سنگ و خشت خام می باشد. در سقف راسته بازار و چهار سوق کاشی کاری معقلی و رسمی بنده به چشم می خورد و طاق چار سوق آن دارای شمسه با کاشی هایی به رنگ فیروزه و سرمه ایی است.

بخش تاجر سرای بازار نراق نیز به سرای معاون الممالک شهرت دارد که بهترین نقطه تجاری این مجموعه است و حجره اصلی متعلق به رئیس التجار بوده است تا هر رهگذری از این طریق رتبه و جایگاه تجار را دریابد. در جوار بازار نراق آب انباری قدیمی وجود دارد که به 'آب انبار بازار' معروف است و به نظر می رسد همزمان با ساخت این مجموعه تجاری و با هدف تامین منبع آبی برای آن ساخته شده باشد که متاسفانه در حال حاضر مخزن آن تخریب و با خاک پر شده است و تنها از آن سر دری به جای مانده که آن هم بر اثر بی توجهی آسیب های زیادی دیده است. با این وجود که بخش های دیدنی این مجموعه تاریخی و باارزش وجود در های زیبا و گره کاری شده است که نشان از اوج هنر استادکاران نجار نراقی است، در راسته بازار به طور کامل از بین رفته و در تاجر سرا هم بخش زیادی از آن در معرض تهدید و خطر پوسیدگی و تخریب است. این درهای زیبا نیاز به توجه و مراقبت دارد تا آثار تاریخی و هنری به جامانده از بشر که از طریق آن می توان گذشته پر رمز و رازهر دیار رصد شود. مسجد جامع نراق نیز در سال ۱۲۴۳ قمری و در زمان فتحعلی شاه قاجار توسط حاج علی محمد نراقی یکی از تجار متدین این شهر در مرکز بافت قدیمی این شهر ساخته شد.

"شهر نراق در ۲۱ بهمن ماه سال ۹۲ در شورای عالی معماری و شهرسازی کشور، پس از ماسوله به عنوان دومین شهر ویژه کشور به تصویب رسید"سبک معماری این مسجد شباهت زیادی به مسجد آقابزرگ کاشان دارد و این بنا در سال ۱۳۷۹ با شماره ۳۵۳۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. آب انبارها یکی از شاهکارهای معماری دوره قاجار در شهر نراق می باشد که به دلیل نزدیکی به هنر معماری کاشان، از اصالت خاصی برخوردار است. نراق از سه محله تشکیل شده که هر کدام داری مرکزیت خاص و منحصر به فرد خود است و در این مراکز مسجد، حسینیه، حمام و دارای آب انبار مجزاست. درحال حاضر آب انبار هر سه محله شهر نراق در پایین، بالا و بازار پابرجاست و اکنون آب انبار محله بالا آبگیری می شود و مردم از آب بسیار خنک و گوارای آن در ایام تابستان بهره می جویند. 'میل' به بناهایی اطلاق می شد که در سرمسیرهای ارتباطی اصلی برای راهنمایی مسافران ساخته می شدند و در شب ها با روشن کردن آتش بر فراز آن ها کاروان ها در انتخاب مسیر راهنمایی می شدند.

شهر نراق از قرن هفتم به بعد با توسعه جاده ابریشم به مسیری پر رفت و آمد تبدیل شد و کاروان های زیادی باید از شهر برای تجارت از غرب به شرق و برعکس عبور می کردند. میل نراق ساختمانی مخروطی شکل بر فراز گردنه نراق است که از زمان ساخت آن تاریخ دقیقی در دست نیست. این میل یا مناره راهنما از بلندی های محلات تا جاسب و تا بخشی از مشهد اردهال و سوک چم کاشان را تحت پوشش دید خود قرار می دهد و در مواقعی که میل بانان بر فراز آن آتش می افروختند، تمامی کاروان های در مسیر می توانستند مسیر خود را بشناسند و چنانچه منطقه به هر دلیل نا امن بود میل بان موظف بود با علامت های مخصوصی که توسط دود و آتش اعلام می کرد کاروانیان را از خطر مطلع کنند. میل نراق با مصالح سنگ و ملات آهک با معماری کله قندی در ۲ طبقه به ارتفاع تقریبی هفت متر بنا شده است که در حال حاضر به علت بی توجهی در حال نابودی و تخریب است. ورود این میل از جنوب از طریق راهی به عرض ۸۰ سانتیمتر با سقفی طاقی شکل با چند پله به داخل است و در قسمت بالای ورودی، نورگیری وجود دارد.

"در شهر نراق مجموعه ای کم نظیر از نبوغ هنری، تبادل ارزش های فرهنگی و معماری در محدوده زمانی تاریخی وجود دارد و خشت خشت آن آرایه های فرهنگی و هویت تاریخی نهفته را بیان می کند"قطر داخلی این میل در پایین سه متر و در بالا یک متر است و ضخامت دیوارها نیز از پایین به بالا کم می شود و قسمت داخلی آن با گچ اندود شده است. این میل به صورت مخروطی شکل با مصالحی چون سنگ و ملاط ساروج و در داخل از گچ ساخته شده است. بقاع امامزاده یحیی و سلیمان از فرزندان امام علی (ع) به شمار می روند که از جاذبه های مذهبی نراق محسوب می شوند و ساختمان و بقعه امامزاده زبیده خاتون که دختر امام جواد (ع) است و نیز بنای ساختمان و بقعه امامزاده سلطان علی که فرزند امام محمدباقر (ع) دیگرآثار و انبیه های زیبا و منحصر به فرد این شهر است. شهر نراق از توابع شهرستان دلیجان با وسعت ۷۰ کیلومتر در مسیر دلیجان به مشهد اردهال و کاشان واقع شده است. ۷۲۷۷/ ۶۰۱۳/گزارشگر: افسانه آروند***انتشاردهنده:مژگان حیدری

.