تریبون‌های رسمی و خطبه‌های نماز جمعه باید در خدمت تبلیغ کتاب باشد

خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و ادب: محمدحسین صفارهرندی، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی، شنبه این هفته مهمان خبرگزاری مهر بود. خبرنگار ادبی خبرگزاری در نشست او با خبرنگاران مهر، موضوع بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر پایین بودن سرانه مطالعه در کشوررا با صفار هرندی در میان گذاشت. مشاور فرهنگی فرمانده کل سپاه و وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت نهم گفت: به نظرم حلقه‌های به هم پیوسته نشر که از تالیف آغاز می‌شود و بعد به چاپ و انتشار و و توزیع می‌رسد، میانشان گسست وجود دارد و لااقل در برخی از آنها نتوانسته‌ایم کار شایسته‌ای انجام دهیم. وی ادامه داد: یک مورد از این گسست را که مورد توجه مقام معظم رهبری نیز بود باید در موضوع تبلیغ کتاب بدانیم. در همین سال‌هایی که ما متاثر از کم‌خوانی عمومی هستیم، اثری  مثل «دا» داشته‌ایم که به چاپ بالای 120 رسیده است.

"خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و ادب: محمدحسین صفارهرندی، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی، شنبه این هفته مهمان خبرگزاری مهر بود"بازخوانی کردن کارنامه این اثر به ما می‌گوید که چگونه می‌توان کتاب را به خانه‌ها و دل‌های مردم برد. دا از آن جمله کتاب‌هایی است که زیاد خوانده و خریده شده است. خریدارانش هم برای پز دادن آن را نخریده‌اند، بلکه آن را خوانده‌اند. صفار هرندی افزود: کتابی مثل «دا» با مهندسی منتشر و توزیع شد. حتی نویسنده‌ای مثل حبیب احمد‌زاده هم کار نویسندگی خود را کنار گذاشته و برای توزیع این کتاب همت می‌کند و من می‌دانم در دو سال گذشته چه کارها که برای این اثر نکرده است.

این یعنی بسنده نکردن به چند هزار خواننده یک یا دو چاپ کتاب و حرکت به سمت کسب خواننده‌های میلیونی. نماز جمعه تریبون تبلیغ کتاب شود وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با اشاره به دوران مسئولیت خود گفت: در دوران وزارتم عرض کردم که موقعیتی مثل خطبه‌های نماز جمعه در کشور ما وجود دارد که در خطبه‌های آن موضوعات متنوعی از سوی خطیبان محترم عنوان می‌شود، اما تا به حال نشده است که یکی از این موضوعات گل کردن یک فیلم خوب سینمایی یا یک کتاب و تشویق مردم به مطالعه آن باشد. ما مسائل خیلی جزئی‌تری را در این خطبه‌ها و سخنرانی‌های رسمی عنوان می‌کنیم، اما یک واقعه خوب سینمایی یا ادبی هیچ وقت در آن مطرح نمی‌شود. وی ادامه داد: این کاری است که مشابه آن در صدا و سیما و مطبوعات و مسئولان تبلیغ کتاب در فضای شهری نیز می‌توانند به آن وارد شوند. ما تقریباً به طور مطلق همه این کارها را ترک کرده‌ایم.

"خبرنگار ادبی خبرگزاری در نشست او با خبرنگاران مهر، موضوع بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر پایین بودن سرانه مطالعه در کشوررا با صفار هرندی در میان گذاشت"در صدا و سیما هم که در یکی از برنامه‌های صبحگاهی جوانی هر روز چند کتاب معرفی می‌کرد، گویا برنامه‌اش را حذف کرده‌اند. صفار هرندی افزود: من واقعا نمی‌دانم چرا کالایی فرهنگی مثل کتاب در تلویزیون تبلیغ نمی‌شود. من بارها به مسئولان صدا و سیما گفته‌ام که بیایید و سازوکارهایی تعیین کنیم، اما هر چه بود هرگز عملیاتی نشد. وی همچنین گفت: بخشی از تبلیغ کتاب از خود وزارتخانه هم ساخته است. مثلا موضوع تبلیغات شهری هم می ‌توانست مورد توجه ما قرار بگیرد.

من به معاونت فرهنگی وقت دستور داده‌ بودم که این موضوع را پیگیری کند، اما پاسخی که داده شد این بود که چون این بیلبوردها در اختیار موسسات تبلیغاتی است، هزینه سنگینی می‌خواهد. گفتم که با شهرداری مذاکره شود برای در اختیار قرار گرفتن بخشی از بیلبوردها به منظور ایجاد تبلیغ جذاب و حرفه‌ای کتاب؛ ولی نمی‌دانم آخر این موضوع به کجا انجامید. چون اواخر دوره مسئولیت من بود و من ردش را دیگر الان ندارم. کتاب در ایران هرگز گران نیست صفار هنردی ادامه داد: بعضی در ایران تا اسمی از کتاب می‌آید، یاد گرانی می‌افتند؛ در حالی که کتاب جزو ارزان‌ترین کالاهای کشور ماست. من در دوره وزارت یارانه کتاب را از روی کاغذ برداشتم و به خواننده منتقل کردم.

"وی ادامه داد: یک مورد از این گسست را که مورد توجه مقام معظم رهبری نیز بود باید در موضوع تبلیغ کتاب بدانیم"با این وجود کتاب هنوز در کشور ما ارزان‌تر است. نمی‌توان گرانی را بهانه کرد. مردمی که برای تنقلات زندگیشان روزی چندین هزار تومان خرج می‌کنند، آن‌وقت نمی‌توانند سالی دو کتاب بخرند؟ این موضوع مهمی نیست. موضوع گرانی، قطعا‌ دروغ است. به فرض که دروغ نباشد، چرا از کتابخانه‌های عمومی و مساجد استفاده نمی‌شود.

صفار هرندی در بخش دیگری از این گفتگو تاکید کرد: شاید تجربیات وزارت ارشاد را که در حوزه ترویج و توسعه و فعالیت در حوزه کتاب را در کنار هم قرار دهیم به این نتیجه برسیم که باید در نوع نگاه و فعالیت ارشاد در حوزه کتاب تغییری ایجاد کرد و خوب این موضوع باید به سمتش حرکت شود. مردم را باید اجباری کتابخوان کرد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نهم همچنین گفت: من در دوره  وزارتم به مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی  کشور عرض کردم که باید تناسب ذائقه مخاطب را با کتاب بسنجیم و با آن کتابخانه‌ها را به نوعی  بازسازی کنیم. از سوی دیگر ما باید طبیب دوار باشیم. یعنی منتظر نباشیم که مخاطب به دنبال کتاب بیاید، بلکه باید ما کتاب را به خانه مخاطب ببریم. صفار ادامه داد: مثلا طرحی را یادم هست که قرار بود به خانه مردم مراجعه شود و مجموعه‌ای از کتاب را به آنها برای انتخاب عرضه کرد.

"در همین سال‌هایی که ما متاثر از کم‌خوانی عمومی هستیم، اثری  مثل «دا» داشته‌ایم که به چاپ بالای 120 رسیده است"قرار شد هفته بعد به سراغ آنها برویم و از آنها بازپس بگیریم. این طرح به نوعی کتابخوان کردن اجباری مردم بود. منتظر ماندن برای مراجعه مردم جواب نمی‌دهد. اگر در این طرح مردم حتی ۱۰ صفحه کتاب هم بخوانند ما برد کرده‌ایم؛ چه بسا که این موضوع باعث شود باب مطالعه جدیدی با مردم باز شود. این طرح را هم نمی‌دانم به نتیجه‌ای رسید یا خیر، اما یادم هست که زمزمه آن شروع شد.

انتخاب کتابخوان‌های نمونه وی افزود: از سوی دیگر انتخاب کتابخوان نمونه هم می‌تواند در ترویج کتابخوانی موثر باشد؛ کسانی که بیشترین کتاب را می‌خوانند و یا بیشترین مراجعه به یک کتابخانه را دارند. همه این کارها اما در صورتی موثر خواهد بود که به یک موج کلی تبدیل شود و در حد یک قشر خاص باقی نماند. مسئولان هم کم مطالعه هستند صفارهرندی همچنین گفت: مقام معظم رهبری در این حوزه خود یک نمونه به شمار می‌روند. ایشان وقت فراوانی برای خواندن کتاب می‌گذارند؛ علی رغم تمام مشغله‌ای که دارند، گاهی دیده‌ام که در هفته ایشان هفت کتاب خوانده‌اند و کنارش حاشیه نویسی کرده و برای خواننده‌اش فرستاده‌اند. این موضوع باید برای ما الگو شود.

"بازخوانی کردن کارنامه این اثر به ما می‌گوید که چگونه می‌توان کتاب را به خانه‌ها و دل‌های مردم برد"دیگر مسئولان نظام هم باید در این میان خود را ملزم به کتابخوانی کنند. از برخی حرف‌های مسئولان پیداست که حتی اصلا کتاب نمی‌خوانند چون در میان حرف‌هایشان هیچ استنادی وجود ندارد. وی در پایان تأکید کرد: برای نهضت شدن کتابخوانی باید کارهای زیادی انجام شود. بخشی به مسئولان و سیاست‌گذاری برمی‌گردد و برخی به مردم و حرکت دادنشان به کتابخوانی. حال با تشویق یا تنبیه باید خود ما بسنجیم و به سراغش برویم.