پس از عاشورا تا اربعین

چـون که روز دهم ماه به شب شــد نــزدیک        بعد از این حجـم جنایت همه جـا شد تاریک

یک طرف نعش شهیدان همگی روی زمیــن        یک طـــرف آل رسالت شـده اند بی تمکــین

گـــر حسین بن علی دیده مصیبت بسیـــــــار         بیـن دو چنـــــدان به سرِ دخت علی شـد آوار

بین صبـــــوری و متـــانت ز زنی، زینت اب           بین مدیــــریتِ عالی ز کســـی چون زینــــب

عصــــــر این روز پسر سعـد بگفتــا ای قـوم          کیست حــــاضر که بتـــازد به جنـــائز الیـــوم

پس مهیـــا شـده جمعی ز پلیــــدان عـــدو            تا بتــــــازند به نعـــش شهــــــدا از هر ســـــو

وای بر زینـــب و سجــــاد ازین ظلـم و ستم         گوئیـــــا فتنه عــــالم همــــــه اند دست به هم

یک طــرف سم ستوران به اجساد شـــریف         یک طـــرف غــارت از خیمه ز افـــراد کثیف

یک طـــرف آتش بر خیمــــه و فریـادِ زنـان          یک طـــرف گشته به صحــــرا فراری طفــلان

این شب یازده بَد خــاطره در ذهــن گذاشت      طاقتــی زینب محــزون به عبــادت کی داشت؟

پس به ناچــــار نشسته به عبــــــادت پرداخت      گفت ای خــــــالق هستی به قضــا باید ساخت

هر چه از دوست برامــــــان برسد هست نـکـو      کی کنیــــم شــاد به رفتـار دل سنگ عـــــدو

عُمَـر سعــــد در این روز ســــرِ پاک حسیـن         داد آن را به پلیــــــد پور پلیـــــــد کونیـــــن

خـــولی آن مرد خبیث گشت در این ره مأمور     تـا بـــــــرد کوفه بَرِ ابنِ زیــــــادِ مــــــزدور

تا که پــــاداش دهــــد وی پســــر ابن ابیــه(۱)       تا بـــــداند که چه بر ابن علی رفت و بنیــــــه

خــولی آمد سرِ ســـــردار به تنّـور گذاشت           نور افشـــان شد و بانوش به حیرت بر خاست

گفت از کیست چنین سر که چو مــه می­تابد       عـرش و فـرش بر شـرف او جبیــن می­سـاید

صبــح فردا که اسیران همه بر صف گشتنــد       لیـــک اول به سر نعش شهیـــــدان رفتـــــند

هــر یکی با بدنی ناله و ســـــودایی داشـت          لیــک زینب به بــرادر چه سخن­ها می­داشت

گفت ای جان برادر که ســرت نیست به تن       تــا که دریــــافت کنی بوســـة جانــانه ز من

چــــــاره ای نیست ز رفتن، تن غرقه به خون       به خــــدایت بسپارم، شده با خون گلــگون

گفت سجـــاد که این صحنه بسی سنگین بود     که یقیـــن از بدنم جـان همی خواست زدود

جسم پاک شهــــدا ماند سـه روز بی تدفــین       زیــر آفتـــــاب فتـــاده همگی بی تعیـــــین

تا که در روز ســـوم عده ای از قوم اســـــــد        آمـــــدند کرب و بـــلا تا شهـدا دفن کننـد

بعد از آن رأس شهیــــــدان همه بر نیزه زدند     تا کــه آن را به بَرِ حـــاکمِ در کــــوفه برند

زان سپس خیــــــل حرم را نمودند بسیــــج         تا به رســـــم اسرا کوفه بـرند با تهیـــــــیج

تا به قتـــــل پسر شیـــر خــــدا فخـــر کنند          بهــــر دریافت جـــوائز طلب اجــــــر کنند

ســـرِ پاک شهــــدا پیــش و حرَم در دنبــال        این چنین هجمــه به آل نبـوی کی به مثال؟

کوچ دادند حـــــریم عـــلوی با خـــــواری             گـویی از لشــــکر کفــّار اسیـــر می­آری!

به ســــوی کوفه بنی فاطـــمه را کوچـاندند         طینت خویش ز پستــــی به همـه فهمـاندند

نگذاشتنـــــد که شب وارد بر کوفه شــــوند          قصــــدشان بود اسیــران بس آزرده شـوند

کـن تصــــور که خبیثـــی نشستـــه بر تخت          تـا که آرند اسیــــران به نزدش سـرِ وقـت

مست و مغــــرور ز اقــدام عظیــــــم دجال           که چنیـــن کشته منـــادیِ حقیقت به مثال؟

شهـــر را بسته به آذین که کنـــون پیروزی          گشتـــه یار سپـــه نحس، چه بد فیــروزی!

مـــردمان را بفریفتنـد که ای خــــلق خـدا            شــــاد باشید بشـد کشته، خــــدا را اعدا!

لیــک روشنگری از جانب حق شد آغـاز             وه کجــــایید چسـان قصد کنید بهر نمــاز؟

دین و آییــــن شــــریعت ز که بر پا داریـد           دوستی یا که خصومت به کجــا می­آرید؟

شـــاد و خوشحال از آنید که ما را کشتید؟         اهـل بیـــت نبـوی را به اســـارت بردیـد؟

آنقــدر زینـــب و سجـــاد سخن­ها گفتنـد              تـا که مـــردم به بکــا و به عــــزا بنشستند

پسر نحس زیاد چونکه چنین صحنه بدید         خویشتن خواست از این معرکه بیرون کشید

عمر سعد که حکمرانی ری در سر داشت           والی کوفـــــه برآشفتش و ناکام گذاشت

زینب آن شیر زن و دخت علی خطبه بخواند      با صـــــدای علوی هلهــــله ­ها را بنشاند

گفت خــاموش که بَد مردم دوران هستید          بهـــر دریافت حقیقت همه حیران هستیـد

مردهــــاتان به قتــــال پسر شیــــر خــدا               پیرمردان و زنان خامــش و عـاری ز حیـا

اُف و صد اُف بر این ظلم و ستمکاریتان            لعنت خــــاص خدا بر همه دارایی ­تــــــان

گفت ای مـــــردم غـــدار وفاهـــاتان کو               هــان خــاموش، اَیـا مردم  زشت و بدخـو

بعد از آن شـــــادیِ برساخته مردم دیدند            خطبــــه ­هایی به صدای علوی بشنــــــیدند

تازه یافتند که این خیـل اسیران چه کس اند      حــــرم آل علی، زاده زهــــــرا هستنـــد

جملـــگی از پس شــادی به عزا بنشسـتند           تـــازه فهمیده و از بنـــد خطـــاها رستند

خواستنـــــد بعد توقف به دیــــار کــوفه                ببــــرند جمع اسیـــــران از این بحبــوحه(۲)

گفت حاکم اسیـــران به شـــام ره سپـرند            همــــه را نـزد یزیـــد بن معـــــاویه بـرند

سفـــر کــــوفه اگر بود قـــرین محنــت                 در بَرِ شـــام بگفتی که بر آن صد رحـمت!

حضرت زین عباد در سخنــــان می­آوُرد                وای و صد وای که شــام آل علی را آزرد

گوئیــــا بر در شـــام تا به سه روز استادند          تا که آن شهـــر به غــایت به آذین دادند!

چونکه وارد به دمشـــق آل علی گردیدند           شــاد و شادان همه بر این اُسَرا خندیدند!

حضرت زینب وسجـاد بس­آزرده شدند               سخت­ تر زانکه عزیزان به ­طف(۳) کشته شدند!

داشت حسین طفــل سه سـاله رقیه نامش       گفتــه اند دیده به خواب او پـــدر والایش

چونکه بیدارشد، گفت بود پدر همراهم             گریه سرداده که من باب خودم می­ خـواهم

نانجیــب گفته سر بـــاب برایش بـردند               دل کودک به چنین قسوت قلب افسـردند!

او سرِ خــونی بـابـا بغـــل کرد و بمــــرد                تا ابــد قلب همه پیـــر و جوان را  بفشـرد!

پس چــو وارد به یــزید اموی گـردیدند               جمع، مســرور از این فتح و ظفر می­ بودند!

زینــب آنگاه به­ صلابت به کنجی بنشست       راه تعریض و تعرض ز هر کس را بست!

گفت­با جمع یزیدکیست چنین زن که چنین        با غــرورش بزند رسم و مرام و آییــن

گفتــه شد این بُوَدش دخت علی صهـر(۴)نبی    او که شمشیـر نبـی بود به آوای جــلی

پس یزیدگفت خدارا دوصد شکر وسپاس         که شماخواروذلیل گشته شدیددر بَرِ ناس

گفت زینـب به قـدرت و صـــلابت با او               مـا ندیدیم به جز زینت و زیبـــــایی از او(۵)

که شهــــــادت بُوَد میـــــراث بَرِ آل علی              نرد جان باختن از ما رهِ حق هست جـلی

تو مپنــدار اگر حق به تو مهــــــلت داده           باش مغـرور که تا پر شود جـام از بـاده(۶)

ناگهان گرگ اجل سینـــة تو پاره کند  چون       به­ وقتش برسد بین­که چه­ کس چاره کند!

شد پر از خشــــم یزید و به قتل فرمان داد         هلهـــــله در پی آن آمد و نــاکام افتـــاد

گفت آنگـاه یـزید کیست که خوانَد خطبـه           از حسین بَد بســراید بس است این نـدبه(۷)

خطبــــه ­خوان رفت که با ذمِّ حسین آغازد            ناگهـــــان حضـرت سجـاد بر او می­ تازد

پس یزید گفت که نشناسم این مرد جسور        گفتـــه شد هست علی بن حسین مبــرور

پس علی خواست که تا او سخنی بر گوید          همــه گفتند بلی بلکه به حــق ره پـوید!

پس علی بن حسین کرد سخــن را آغـــاز            حمد بسیــار خدا را که بری هست ز نیـاز

ایهـاالناس خدا داده به ما شش خصـــلت          حضرت حق عطا کرده به ­ما هفت فضلت(۸)

علم، حلم، جود، شجاعت، فُصحت به زبان       دوستـــیِ ما بنهــــاده به دل با ایمـــــان

برتـری داده خدا زانکه پیامبر از ماست             علی، و جعفر، و حمــزه که او شیرخداست

عموی من حسن است پور علی ای مردم            پس حسین بن علی باب من است ای مردم

گر شمـــا می نشناسید کنون بشنــــاسیـد             کس کجا بر نسبش هست چنین فخر وحید

نسبم گـر که بخواهیــــد منـــم پور منـا                پدرم مکه و زمزم بخـــوان یا که صفـــــا

جد من بود که بر جـا بنمـود اســـــود(۹) را          با ردایش بزدود کیـــنة بس ممتــــــد را

پسر حق بهین سعی و طوافـــم بر بـــیت(۱۰)     پسر حق بهین حــــاج که گوید یا لیـــت

آن کسی­ کو به بُراق گشت سوارجدم بود          آنکه شب مکه به اقصــا بفرود(۱۱) جدم بود(۱۲)

منـــم فرزند کسی کو به سما بردش زود            رفت تا سدره و تا قرب خـــــدا را پیمود(۱۳)

جـد من بود که اندر  شب معراجِ سمــــا           کرد آنجـــا به مـــلائک نمــــازی برپـا

جـد من بود که خــــالق به او وحـی نمود           تا که مردم برهـاند ز هر جهــل و خمود

منـــم فـــرزند محمــــد رســـــول عربی                 منم فرزند علی صهـر و وصـی بهر نبـــی

پـدرم هست علی کاو به شمشــیر مصاف         بر زمین کوفت سرِ دشمن بی قید و عفاف

آن­قدر جنگ نمود باب عزیزم تا پــاک               لـب به توحید گشودند و یا گشتند خاک(۱۴)

منم فـــرزند کسی کاو که با قطع و امیـد          با دو شمشیر و دو نیـــزه همی می­ جنگیـد

بود بــابم کسی کاو دو بار هجرت کرد             بهر تحکیــــم دیانت دو بار بیعـــت کــرد

او بجنگیــــد نمایان به هم  بدر و حنیـن           به خدا کفــــر نورزید علی، طـرفهً عیـن

پــدرم بود که بُد صـــالح اهل ایمـــان               وارث کل رســـــولان و منــــادِ ادیــــان

او کسی نیست به­ جز آنکه به شرک می ­تازد     او امیـری است که مؤمن به ­او می ­نازد

کیست او؟ فروغی است بر اصحاب جهاد         زینـــت و فخــــر بود بهر اجلّ عُبّــــاد

منم فـــرزند کسی کاو که از خوف خدا             گـریه بود فخـر برایش به هرصبح و مسـا

پدرم افضـــل عُبــــّاد به دورانـــش بود               او نگینـــــی به اخـــلاص ز یارانش بود

پـــدرم بود مـــؤیَد به جبرئیـــــل امین                مکاییل حامی وی بود به صد قطع و یقین

پــدرم از حــــرم دین حمـایت­ ها کرد               مارق و ناکث و قاسط جنــــــایت­ ها کرد

آی مــــردم منم پور بزرگـــــان قریش                پسـر آنکه در اسـلام گذشت از هر عیش

پدرم ســــابق بر دین بُد و در ایمــــان                دعوت حق بپــــذیرفت ز ســر تا به بنان

پدرم تیــــر خدا بود به قلب طـــاغوت               او چو طــالوت زمان بود به نزد جــالوت

گر دری بود به حـــکمت همو بابم بود               دین قرین گشته به نصــرت ز بابایم بود

عَلَم علــــم الـــهی که بر دوشــش بود               سخـــن مهر  پیـــامبر که در گوشش بود

او جوانمرد، سخی نیک صفت جامع خیر           سید و ابطحی و راضی و همواره به سیر

او حلیم، صائم و پاکیزه ز هر شوب و ریا          قائم اللیل،  قوی پنجه، و محبـوب خدا

ثابت القـلب، مرید عازم بر امر شــدید             شیر درمعرکه با دشمن دین همچو حدید

اسد الله، بطل و سید و آقــــای عراق               مکی و هم مدنی، بدری و در احسان طاق

او حاضــــرِ در معرکه در بدر و حُنـین               اوست وارث مشعـر، پـــــدر برحسنین

او علی بن ابیـــطالب و او بابــــم هست             فاطمه حضرت زهرا بزرگ مامم هست

همچنـان گفت منم، یا پدرم یا جــــدم             تا خلایق شده در ضجه و اشک و ماتم

پس یزید امر نمود تا که اذان برگوینــد            ترس از صحنة پیدا شده، فرصت جویند

چـون مؤذن به اذان گفت «الله اکبـــر»            پس علی گفت خدا هست خدای اکبـــر

چون بگفت اشهـــد ان لا الــه الا الله               گفت پوست، رگ و خون برآنست گواه

چونکه اشهـــد محمد رسول الله گفت              انـدر این بیـن علی دُرّ بیانی را سفــــت

گفت او ای تو یـزید از تو سؤالی دارم              گوش کن خوب ببین تا که مقــالی آرم

این محمد پدرجمله کدامین از مـاست؟           عاقل­ آن ست­ که تشخیص­ دهدکج از راست

گرکه گویی پدر توست دروغ است عیان           گر نباشد ­چراکُشتی ز ما پیــر و جوان؟

این سخن­ های علی ولوله ای برپا کـرد              فاش شد توطئه و دست عدو را وا کـرد!

زان سپس گفت حسین بن علی بابم بود         آنکه شد کشته و عطشــان! بـابـایم بود!

آن قـدر گفت که مردم همه بیـدار شدند           پی­ها برده به این فتنـــه و هشیــــار شدند

بعد از این واقعه اوضاع حکومت بد شد           اعتـــراض بر عمل زشت یزید ممتـد شد

پس بناچار یزیدگفت­ که این فعل شنیع          کرده است ابن زیاد از سرِ خود، امر بدیع

زان ­سپس­ حرمت ­آل ­علی­ را پاس ­بداشت         بهرِ بازگشت ­حرم ­مهره­ای از خویش ­گماشت

گفت باید که حــــرم را به مدینه ببرند              هر چه طفلان همـه خواهند براشان بخرند

الغرض فتح و ظفر زین جملات پیدا شد          توطئــه فاش و یزیـــد اموی رســوا شد

باز گشتنــد حریم علوی با حـــــرمت                  راهی شهر صفـــا گشته همه با عـــــزت

قافله خواست که یک­راست به یثرب آید           گفت زینب که از کرب و بلا می­شاید

اربعیـن حضرتشان کرب و بلا برگشتند            خاک آن عرصه به ­اشک دلشان آغشتند

اربعیـــن آمد و اشکم ز بصـــر می­آیـد               گـوئیــا زینــب محـــزون ز سفر می ­آید(۱۵)

ای­«رضا» بس بسرا چون که­ توعاجز باشی      کربلاست زنده به زینب، تو غـافل باشی

پی نوشت ها:

[1] - پسر ابن ابیه یعنی پسر زیاد بن ابیه