زلزله شدید این بار در سیستان و بلوچستان

 عمق زیاد کانون زلزله باعث کاهش قدرت تخریبی آن شد
دنیای اقتصاد- درست در زمانی که یک هفته از زلزله نسبتا شدید در بوشهر می‌گذشت زلزله‌ای با قدرت ۷/۷ ریشتر منطقه «گشت» حد فاصل خاش و سراوان در استان سیستان و بلوچستان را تکان داد. در عین حال که در لحظات اولیه وقوع، شدت زلزله ۷/۵ ریشتر ذکر شده بود اما منابع خبری خارجی قدرت ۷/۸ و ۸ ریشتری را نیز برای این زلزله ثبت کردند. به دنبال این واقعه بلافاصله «وضعیت اضطراری پیچیده» در مناطق زلزله‌زده شهرستان سراوان اعلام شد. همزمان نیز زلزله‌هایی با قدرت کمتر از ۴ ریشتر در فارس و کرمان رخ دادند.
در این بین، شدت زلزله در سیستان و بلوچستان به حدی بود که تکان‌هایش در کشورهای حاشیه خلیج فارس احساس شد آن‌چنان که مردم کراچی، دهلی ‌نو، هرات، مسقط و دبی را هم وحشت زده کرد.

"در عین حال که در لحظات اولیه وقوع، شدت زلزله ۷/۵ ریشتر ذکر شده بود اما منابع خبری خارجی قدرت ۷/۸ و ۸ ریشتری را نیز برای این زلزله ثبت کردند"به نوشته خبرگزاری فارس، مقامات شهر دبی امارات برای حفظ سلامت افراد، ساختمان‌ها و برج‌های بلند به ویژه برج خلیفه بلندترین برج جهان را تخلیه کردند. این زلزله که زاهدان و زابل را هم لرزاند در ساعت ۱۵ و ۱۴ دقیقه و ۱۷ ثانیه در عمق ۹۵ کیلومتری روی داده و تقریبا اکثر نقاط جنوب شرق کشور را تکان داده است. مدت لرزش زلزله سراوان ۴۰ ثانیه بوده است.
در این شرایط سازمان‌های امدادرسانی که نیروهایشان همچنان مشغول رسیدگی به اهالی آسیب دیده از زلزله ۶/۱ ریشتری بوشهر بودند، اکیپ‌های امدادی و تخصصی شان را برای کمک به آسیب دیدگان و برآورد خسارات به سیستان و بلوچستان گسیل داشتند. مرکز این زمین لرزه در فاصله ۸۱ کیلومتری سراوان، ۸۳ کیلومتری خاش و ۸۵ کیلومتری سوران گزارش شده است. بیشترین آسیب‌ها در این زلزله به دیوارهای خشت و گلی در برخی روستاها وارد آمده است.
کاهش آسیب‌ها در اثر ویژگی زلزله سراوان و منطقه وقوع آن
این زلزله از کم‌سابقه‌ترین این دست وقایع در ایران بوده چنانکه زلزله‌های در یاد مانده‌ای چون زلزله طبس در سال پنجاه و هفت ۷/۷ و زلزله رودبار و منجیل در سال شصت و نه ۴/۷ ریشتر قدرت داشتند.

مهدی زارع، رییس پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله درباره زلزله سیستان و بلوچستان با بیان اینکه بزرگ‌ترین زلزله ایران در حدود ۵۰ سال اخیر است، می‌گوید: «این زمین لرزه در ۸۶ کیلومتری جنوب شرق شهر خاش پس از ۱۶ سال اتفاق افتاده و تا بیش از یک سال ممکن است پس لرزه‌هایی به بزرگی ۶ ریشتر داشته باشد.»
در منطقه وقوع زلزله سه گسل فعال «سراوان»، «سرباز» و «خاش» وجود دارند. در نخسیتن واکنش‌ها محمود قلی‌پور، رییس هیات‌مدیره شرکت مخابرات استان سیستان و بلوچستان گفت: «به دلیل زلزله و ترافیک بالای مخابراتی امکان برقراری تماس با تلفن ثابت و همراه در منطقه سراوان وجود ندارد.» در این حال، برق منطقه حادثه دیده بعد از ۳۵ دقیقه وصل شد.
تلفات نسبتا پایین
با این وجود تراکم پایین جمعیت و سبک چادرنشینی بخشی از ساکنان مناطق زلزله‌زده و همچنین ساعت وقوع آن باعث شد تا آسیب دیدگانش بسیار کمتر از حدس و گمان‌های اولیه با توجه به شدت زلزله باشد. افزون بر این گفته می‌شود، عمق زلزله بلوچستان در مقایسه با زلزله‌های گذشته زیاد بوده و همین امر موجب گستردگی سطح احساس زلزله و در مقابل کاهش تمرکز خرابی‌ها به‌خصوص در یک نقطه می‌شود. مرتضی مرادی‌ پور، معاون عملیات سازمان امداد و نجات هلال‌احمر در این باره می‌گوید: با توجه به شدت زلزله توقع داشتیم تا مناطق مسکونی و بافت فرسوده خسارت زیادی ببیند، اما به دلیل اینکه زلزله در عمق ۹۵ کیلومتری زمین رخ داده خسارت آن در حد زلزله‌های ۴ ریشتر بوده است.
گزارش‌ها حاکی از آن هستند که در اثر تکان‌های زلزله سیستان و بلوچستان در پاکستان دست‌کم ۹ شهروند این کشور جان خود را از دست داده اند. بر اساس گزارش‌ها، شهرهای اصلی منطقه زلزله‌زده؛ یعنی سراوان و خاش که بیش از ۶۰ هزار نفر جمعیت دارند، آسیب چندانی ندیده‌اند.
فریبرز راشدی، رییس مرکز فوریت‌های پزشکی سیستان و بلوچستان در ساعات اولیه شروع امدادرسانی گفته بود: تا اکنون تنها سه مجروح سرپایی داشتیم و مشکل خاصی وجود ندارد.

"به دنبال این واقعه بلافاصله «وضعیت اضطراری پیچیده» در مناطق زلزله‌زده شهرستان سراوان اعلام شد"پس از این، نارویی استاندار سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با واحد مرکزی خبر، گفت: بر اساس آخرین اطلاعات دریافتی زلزله سراوان تاکنون فقط پنج زخمی بر جای گذاشته است. وی افزود: بر اثر این زلزله به برخی منازل مسکونی خسارت وارد شده است. نارویی افزود:‌ مشکل آب، برق و تلفن این منطقه پس از حدود نیم ساعت حل شده و برقرار است. این مقام مسوول ادامه داد:‌ محل وقوع زلزله بین منطقه گُشت و سراوان که یک منطقه بیابانی و خالی از سکنه است و خوشبختانه کمترین آسیب به مناطق مسکونی وارد شده است. خالقی فرماندار شهرستان سراوان نیز عدد ۲۷ تن را در خصوص آمار مجروحان اعلام کرد.
بر اساس گزارش خبرگزاری فارس، اما خبرگزاری فرانسه اعلام کرده بود که بر اساس آمار اولیه ۴۰ تن در این زلزله جان باخته‌اند، اما سردار مرتضوی، فرمانده سپاه استان سیستان و بلوچستان اخبار منتشر شده در خصوص میزان تلفات انسانی در اثر زلزله سراوان را رد کرد.
در واکنش‌های اولیه مقامات رسمی، علی لاریجانی رییس مجلس از دستگاه‌های مسوول به ویژه وزارت کشور و هلال احمر خواست تا در زمینه رسیدگی به مناطق زلزله‌زده سراوان به سرعت وارد عمل شوند.

وزارت امور اضطراری روسیه نیز در بیانیه‌ای از آمادگی این وزارتخانه برای کمک رسانی به مردم مناطق زلزله زده در جنوب شرق ایران خبر داد. همچنین ویلیام هیگ وزیر امور خارجه انگستان با خانواده‌های جانباختگان این حادثه ابراز همدردی کرد.
زلزله آسیبی به نیروگاه بوشهر وارد نکرد
در این بین،‌ شرکت روس اتم که نیروگاه هسته‌‌ای بوشهر را در ایران ساخته است اعلام کرد که زلزله اخیر سیستان و بلوچستان آسیبی به نیروگاه هسته‌ای بوشهر وارد نکرده است. به گزارش ایسنا، یک مقام مسوول در شرکت هسته‌‌ای اتم استروی‌اکسپرت که نخواست نامش فاش شود، گفت: در گفت‌وگو با همکارانش در نیروگاه هسته‌ای بوشهر پس از وقوع زلزله سیستان و بلوچستان، مطلع شده که زلزله آسیبی به این نیروگاه وارد نکرده است.