مناظره ترامپ و بایدن؛ چرا از ایران و سیاست خارجی آمریکا صحبت نشد؟

مناظره ترامپ و بایدن؛ چرا از ایران و سیاست خارجی آمریکا صحبت نشد؟

• کیوان حسینی
• بی‌بی‌سی

۳۰ دقیقه پیش

منبع تصویر،

Reuters

مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به پایان رسیدند و نه صحبتی از سیاست‌های دو نامزد در قبال ایران شد، نه نامی از برجام و تحریم برده شده، و نه حتی کسی درباره اثربخش بودن یا شکست "کارزار فشار حداکثری واشنگتن" علیه تهران حرفی زد.

فراتر از ایران، در این مناظره‌ها اصولا بحثی قابل توجه و جدی درباره سیاست خارجی دو نامزد نشد و مسئله در سطح جملاتی کلی و تکراری درباره چین و کره شمالی که تنها حدود ۱۵ دقیقه از مناظره دوم به آن اختصاص داشت، محدود ماند.

این در حالی است که در دوران پیشین انتخابات آمریکا، تفاوت‌های سیاست خارجی نامزدها به طور کلی، و ایده و استراتژی‌های مشخص در موضوعاتی ویژه، مطرح می‌شدند. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۶، دو طرف درباره داعش، برجام، سلاح هسته‌ای کره شمالی، تجارت جهانی، و همچنین برخورد آمریکا با چین و روسیه به شکل مفصل با هم مناظره کردند.

بیشتر بخوانید:

• ترامپ برای مخالفان جمهوری اسلامی بهتر است یا بایدن؟

• انتخابات آمریکا؛ مواضع جو بایدن درباره مسائل کلیدی چیست؟

• انتخابات آمریکا؛ مواضع دونالد ترامپ درباره مسائل کلیدی چیست؟

• چه کسی در مناظره هریس و پنس برنده شد؟

در آستانه انتخابات امسال نیز تحولاتی مانند موفقیت دولت ترامپ در عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای امارات و بحرین رخ داد که برخی آن را مرتبط با مبارزات انتخاباتی می‌دانستند. پس چه شد که در مناظره‌ها از ارائه برنامه‌های سیاست خارجی و جدال بر سر تفاوت‌های جو بایدن و دونالد ترامپ خبری نبود؟

انتخاب موضوعات

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

"کمیسیون فدرال انتخابات" عهده‌دار برپایی و نظارت بر انتخابات آمریکاست اما تحت کنترل رئیس‌جمهور نیستند

در آمریکا وظیفه برپایی انتخابات، تدوین قواعد آن، نظارت بر مبارزات انتخاباتی و برپایی مناظره‌ها، بر عهده یک نهاد دولتی به نام "کمیسیون فدرال انتخابات" است که در دسته سازمان‌های مستقل در ساختار اداری این کشور قرار می‌گیرد. این سازمان‌ها، اگرچه بخشی از قوه مجریه محسوب می‌شوند، اما تحت کنترل رئیس‌جمهور نیستند.

این کمیسیون، علاوه بر اینکه شرایط حضور در مناظره را تعیین می‌کند، موضوعات مناظره‌ها را نیز انتخاب می‌کند؛ مساله‌ای به ظاهر ساده، اما در عین حال به شدت سیاسی و مناقشه‌برانگیز. به همین دلیل نیز در مواردی، نوع انتخاب موضوعات توسط این کمیسیون با انتقادهایی روبه‌رو شده است.

علت حساسیت درباره انتخاب موضوع مناظره نیز بیشتر به دلیل اختلاف‌نظر جمهوریخواهان و دموکرات‌ها درباره موضوعات کلیدی هر انتخابات است.

"در سال ۲۰۲۰، از مناظره سوم که به سیاست خارجی اختصاص یابد خبری نبود، چرا که دونالد ترامپ حاضر نشد در دومین مناظره‌ای که کمیسیون انتخابات برنامه‌ریزی کرده بود شرکت کند"نامزدها نه تنها علاقه‌مندند که درباره موضوعاتی که در آن قدرت بیشتری دارند حرف بزنند، بلکه به دنبال این هستند که حتما مسائلی که نقطه ضعف حریف تلقی می‌شوند نیز مطرح شود.

طبیعتا در این مسیر، نظرسنجی‌ها نیز نقشی کلیدی بازی می‌کنند و نشان می‌دهند که رای‌دهندگان آمریکایی، به طور کلی به دنبال شنیدن نظرات درباره چه موضوعاتی هستند.

اما در عین حال از سال ۲۰۰۰ میلادی تا امروز، این کمیسیون همواره سه مناظره ریاست جمهوری (و یک مناظره برای معاونین ریاست‌جمهوری) برگزار کرده و مساله سیاست خارجی و امنیت ملی، به طور معمول در سومین مناظره به بحث گذاشته شده است.

در سال ۲۰۲۰، از مناظره سوم که به سیاست خارجی اختصاص یابد خبری نبود، چرا که دونالد ترامپ حاضر نشد در دومین مناظره‌ای که کمیسیون انتخابات برنامه‌ریزی کرده بود شرکت کند. آن مناظره قرار بود که به شکل مجازی و از راه دور برگزار شود.

یکی از دلایلی که سیاست خارجی، فرصت کافی برای طرح در مناظره‌های امسال پیدا نکرد، همین مساله بود. عملا فرصت کمیسیون انتخابات برای طرح مسائل مورد نظر افکار عمومی، از ۲۷۰ دقیقه که از مدتها پیش تعیین کرده بود به ۱۸۰ دقیقه کاهش یافت و منطقا، برخی موضوعات نیز قربانی این کمبود وقت شدند.

شیوع کرونا

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

بخش مهمی از زمان مناظره‌ها به صحبت درباره نحوه کنترل همه‌گیری ویروس کرونا گذشت

علاوه بر تعداد مناظره‌ها، یکی دیگر از موضوعاتی که به شکلی قابل توجه مناظره‌های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را در سال ۲۰۲۰ تحت تاثیر قرار داد، شیوع ویروس کرونا بود.

اثری که این همه‌گیری بر جامعه و اقتصاد آمریکا گذاشته، به حدی عمیق و مهم است که هر دو مناظره با سوالاتی درباره کرونا شروع شدند و بخش مهمی از زمان مناظره‌ها به صحبت درباره نحوه کنترل این همه‌گیری گذشت.

این موضوع اگرچه برای ستاد انتخاباتی دونالد ترامپ خبر خوبی نبود، اما با توجه به اهمیت موضوع برای افکار عمومی، او راهی دیگر نیز نداشت تا به طرح مساله در این سطح تن بدهد. بر اساس نظرسنجی‌های موسسه گالوپ، میزان تایید عملکرد آقای ترامپ که برای نخستین بار در دوران ریاست جمهوری‌اش، در اواخر سال ۲۰۱۹ بهبود معناداری پیدا کرده بود، بعد از شیوع کرونا دوباره سقوط کرد.

او در این مدت هنوز موفق نشده که در نظرسنجی‌های مرتبط با عملکرد کلی‌اش، به روزهای آغازین سال برگردد و ضربه‌ای را که از کرونا خورده جبران کند. به همین دلیل نیز برای جو بایدن، طرح موضوع اهمیت بسیاری داشت و از آن طرف، دونالد ترامپ هم به خوبی می‌دانست که باید از فرصت مناظره برای دفاع از عملکردش استفاده کند.

در حال حاضر، بر اساس نظرسنجی گالوپ، تنها ۴۳٪ شهروندان عملکرد دونالد ترامپ را به عنوان رییس‌جمهور تایید می‌کنند. با این وضعیت اگر او موفق شود برای دومین بار در انتخابات پیروز شود، نخستین کسی خواهد بود که در تاریخ این نظرسنجی (که قبل از جنگ جهانی دوم توسط جرج گالوپ بنیان گذاشته شد)، موفق شده با درصدی چنین پایین، انتخابات را ببرد. (دو رییس‌جمهور در تاریخ این نظرسنجی در زمان انتخابات دور دوم، درصد تایید عملکردشان از دونالد ترامپ کمتر بود: جیمی کارتر و جرج واکر بوش.

"آن مناظره قرار بود که به شکل مجازی و از راه دور برگزار شود.یکی از دلایلی که سیاست خارجی، فرصت کافی برای طرح در مناظره‌های امسال پیدا نکرد، همین مساله بود"هر دوی آنها انتخابات دوم را باختند.)

اگر مساله دفاع از عملکرد برای دونالد ترامپ مطرح نبود، اصولا او می‌بایست به طور جدی با طرح مساله کرونا در این ابعاد در مناظره‌ها مخالفت می‌کرد و تلاش می‌کرد تا فرصتی برای طرح مسایلی عادی‌سازی روابط با اسراییل پیدا کند. نظرسنجی‌ موسسه پیو نشان می‌دهد که کرونا در واقع مساله دموکراتهاست، نه جمهوریخواهان.

در این نظرسنجی ۸۲٪ طرفداران بایدن گفته‌اند که کرونا مساله اصلی این انتخابات است و در مقابل تنها ۲۰٪ طرفداران ترامپ چنین نظری داشتند.

دغدغه‌های رای‌دهندگان آمریکایی

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

در مساله حساسیت افکار عمومی نسبت به سیاست خارجی، اگر چه از نظر رای‌دهندگان، سیاست خارجی مهم‌ترین مساله این انتخابات نیست، اما در عین حال، مساله بی‌اهمیتی هم نیست

در مواردی، سیاست خارجی آمریکا اثرات قابل توجهی بر گروهی از شهروندان داشته، یا اصولا بحث‌های عمومی رسانه‌ها، مسایل مرتبط با امنیت ملی را مهم‌ترین مساله روز این کشور تصویر کرده است.

انتخابات سال ۲۰۰۴ یکی از بهترین نمونه‌ها از این دست است که به دلیل رویارویی با حملات ۱۱ سپتامبر و آغاز دو جنگ بزرگ در افغانستان و عراق، چشم آمریکایی‌ها بیش از هر زمانی به سیاست خارجی نامزدها بود.

در دوره‌های بعدی، این روند شدت و ضعف داشت، اما هرگز از بحث انتخابات خارج نشد. در سال ۲۰۰۸ میلادی، باراک اوباما بخش قابل توجهی از کارزار خود را متوجه همین جنگ‌ها و هزینه‌های انسانی و اقتصادی‌شان کرد و وعده‌ داد که سربازان آمریکایی را عراق و افغانستان به کشور باز می‌گرداند.

در سال ۲۰۱۶ نیز همچنان، بحث سیاست خارجی داغ بود.

به حدی که هر دو نامزد مجبور بودند درباره تک تک چالش‌های جهانی پیش‌روی واشنگتن، موضع شفاف داشته باشند، یا برنامه‌هایشان را به دقت تشریح کنند.

آیا مسایلی از این دست دیگر دغدغه رای‌دهندگان آمریکایی نیست؟ پاسخ ساده این سوال، بررسی نتیجه نظرسنجی‌ها درباره دغدغه‌های رای‌دهندگان آمریکایی است. بر اساس آخرین نظرسنجی که توسط موسسه پیو حدود دو هفته پیش انجام شده، در این زمینه بین طرفداران ترامپ و بایدن، تفاوت چندانی نیست و حدود ۵۰٪ از پاسخ‌دهندگان از هر دو گروه گفته‌اند که سیاست خارجی به نظر آنها بسیار مهم است.

به بیان دیگر، در مساله حساسیت افکار عمومی نسبت به سیاست خارجی، اگر چه از نظر رای‌دهندگان، سیاست خارجی مهم‌ترین مساله این انتخابات نیست، اما در عین حال، مساله بی‌اهمیتی هم نیست.

به همین دلیل نیز انتقاد محوری از غیبت مساله سیاست خارجی در موضوعات مناظره‌ها، متوجه کمیسیون انتخابات است؛ انتقادهایی که حتی قبل از آغاز مناظره دوم، بعد از اینکه کمیسیون انتخابات موضوعات مناظره را اعلام کرد، در رسانه‌های آمریکایی مطرح شد و این کمیسیون بی‌توجهی به مساله سیاست خارجی متهم شد.

طلسم ۲۰۲۰

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

دو مناظره دونالد ترامپ و جو بایدن، در مقایسه با مناظره‌های ادوار اخیر، اصولا از شرح دقیق برنامه‌ها و جزییات خالی بود

در جریان مناظره‌های انتخاباتی، عوامل دیگری هم هستند که موجب می‌شوند تا بحث سیاست خارجی، فراتر از دغدغه احتمالی رای‌دهندگان به موضوعات مورد بحث انتخابات و مناظره‌ها تبدیل می‌شوند.

به همین دلیل است که برخی از مواردی که در انتخابات به مساله روز تبدیل می‌شوند (مثلا برجام در سال ۲۰۱۶) لزوما و همیشه ارتباط مستقیمی به پرسش‌های افکار عمومی ندارند. از تحلیل نخبگان در رسانه‌ها، تا ارزیابی‌های مراکز مطالعاتی با نفوذ، یا حتی انگیزه‌های سیاسی حامیان مالی دو حزب و لابی‌های بانفوذ واشنگتن، همه بر برجسته شدن یک موضوع و طرح آن در سطح مناظره اثر می‌گذارند.

اما در پایان مناظره‌های سال ۲۰۲۰، نه فقط کسانی که در کشورهای دیگر (مانند ایران و افغانستان) به دنبال جزییات عمیق‌تری درباره سیاست خارجی نامزدهای انتخابات آمریکا هستند، بلکه بسیاری از ناظران و تحلیل‌گران آمریکایی نیز دست خالی از تماشای مناظره برگشتند.

در نگاهی کلی‌تر، دو مناظره دونالد ترامپ و جو بایدن، در مقایسه با مناظره‌های ادوار اخیر، اصولا از شرح دقیق برنامه‌ها و جزییات خالی بود.

"(دو رییس‌جمهور در تاریخ این نظرسنجی در زمان انتخابات دور دوم، درصد تایید عملکردشان از دونالد ترامپ کمتر بود: جیمی کارتر و جرج واکر بوش"مناظره نخست، به دلیل روش نامتعارف دونالد ترامپ، اصولا به یک بگو مگوی پر سر و صدا تبدیل شد. و در مناظره دوم نیز انتقاد از سطح محتوای ارائه شده درباره نامزدها کم نبود.

اما هر چه بود در پایان، گویی طلسم رخدادهای متفاوت سال ۲۰۲۰، بر مناظره‌های انتخابات آمریکا نیز اثر گذاشت.

از استراتژی آمریکا در قبال چین که بزرگترین چالش پیش‌روی این کشور در سال‌ها و دهه‌های آینده است، تا موضع آمریکا در برابر روسیه، ناتو و اتحادیه اروپا، برخورد دولت آمریکا با سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان تجارت جهانی، سازمان بهداشت جهانی و شورای امنیت، رفتار آمریکا با متحدان اروپایی به طور مشخص در مساله ایران و عدم تعهد به یک توافق رسمی بین‌المللی (برجام)، و بحران هسته‌ای کره‌شمالی، همه موضوعاتی بودند که برخی ناظران انتظار داشتند نظرات دو طرف را به تفصیل درباره آنها بشنوند.

اما در این مناظره‌ها، به جای هرگونه تشریح جدی برنامه‌های سیاست خارجی و بررسی عملکرد چهار ساله دونالد ترامپ، موضع‌گیری‌ها به اتهام‌زنی‌های همیشگی ترامپ و بایدن درباره فساد مالی و پول گرفتن از کشورهای دیگر تقلیل پیدا کرد و در نتیجه نه دونالد ترامپ فرصت پیدا کرد که از دستاوردهایش در خاورمیانه بهره ببرد، نه رقیبش فرصت داشت تا از عملکرد او انتقاد کند.