ادبیات انقلابی منحصر به فرد نداریم/ رئالیسم در ذات داستان انقلاب است

به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد تطبیقی سه رمان «گذر از کوه کبود» نوشته محمدعلی علومی، «فصل پنجم: سکوت» نوشته محمدرضا بایرامی و «شاهین‌ها و بشکه باروت» نوشته محمدرضا اصلانی امروز دوشنبه دوم بهمن با حضور نویسندگان این آثار و محمدحسن حسینی، محمدرضا شمس و علی‌الله سلیمی به عنوان منتقد در خبرگزاری مهر برگزار شد.

در این نشست محمدحسن حسینی با اشاره به اینکه این سه اثر به طور قطع در حوزه خلق ادبیات انقلابی اسلامی یک گام رو به جلو نسبت به سایر آثار موجود در رده خود برداشته‌اند، اظهار کرد: این سه رمان از حیث کتابسازی، آثار درخور توجهی از آب درآمده‌اند، اما نمی‌دانم چرا هنوز وقتی صحبت از انقلاب می‌شود فوری به سراغ کلیشه‌ها می‌رویم و المان‌هایی مانند دهان بسته، لاله و یا سایه‌های خشن و ادبیات سکوت که امری تکراری است، سریع به ذهن ما خطور می‌کند.

وی همچنین به نگاه تمثیلی در این سه اثر اشاره کرد و گفت: اثر محمدرضا بایرامی و محمدعلی علومی در این زمینه سعی کرده‌اند اشقیاء داستانشان را به شیوه‌ای تمثیلی بیان کنند اما در کار آقای اصلانی این بیان گاه به شکلی کلیشه‌ای خود را نشان داده است.

حسینی همچنین گفت: من بحث استعاره شخصیت را در این سه اثر فراوان مشاهده کردم، البته هر اثر در این باره به شکلی متفاوت عمل کرده است، ولی در عین حال هیچ کدام از این سه اثر استحاله را در سطح بیان نکرده و به استحاله در عمق توجه نشان داده‌اند.

وی همچنین توجه به رئالیسم اجتماعی در روایت را از ویژگی‌ها و شباهت‌های مشترک هر سه اثر برشمرد.

محمدرضا شمس دیگر منقد این نشست نیز در سخنان خود با اشاره به مجموعه رمان‌های نوجوانانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: کار کانون در زمینه رمان نوجوان کار بزرگی بود و معتقدم که شکل بیان رویداد انقلاب اسلامی در این مجموعه، یک گام به جلو نسبت به آثار و مجموعه‌های مشابه برداشته است، اما به واقع باید اعتراف کرد که حق مطلب درباره انقلاب اسلامی هنوز ادا نشده است و ادبیات مخصوص و منحصر با انقلاب کماکان وجود ندارد.

وی ادامه داد: ادبیات به هر شکل ادبیات است و تقسیم‌‌بندی‌های موضوعی ما چیزی از آن کم و یا به آن افزوده نمی‌کند، منتهی حادثه انقلاب اسلامی به قدری عظیم و بزرگ است که می‌تواند به صورتی منحصر به فرد در دل ادبیات بنشیند و گونه خاص خود را به وجود آورد.

این نویسنده و منتقد در ادامه با تاکید بر روایت رئالیستی در هر سه کتاب که شاخصه کار درباره ادبیات انقلاب اسلامی است، گفت: در ادبیات رئال، راویان باید به شکلی بی‌طرف در صدد روایت باشند، اما این اتفاق در این سه اثر گاه رخ نداده است. آقای علومی و اصلانی در این زمینه کمتر توجه به عمل آورده‌اند، اما آقای بایرامی گویا به این مساله بیشتر توجه نشان داده است.

گزارش مشروح این نشست فردا در خبرگزاری مهر منتشر می‌شود.