آگاهی و فرهیختگی حجم شایعه را کاهش می دهد/ اطلاع رسانی دقیق مانع شایعه است

حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی نصیری، رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد شایعه پردازی در جامعه گفت: در هر جامعه رویکردهای اصلی و اساسی؛ رویکرد سیاسی، رویکرد اجتماعی، رویکرد فرهنگی، رویکرد اقتصادی و رویکرد علمی است.

وی افزود: اگر هر کدام از این رویکردها یا سویه ها و جهت ها در جامعه دچار التهاب، یعنی از حالت طبیعی خارج یا مضاعف شود زمینه هایی را برای برخی از رخدادها و پدیده ها مانند شایعه ایجاد می کند. اگر رفتار و رویکرد سیاسی در حالت تعادل قرار داشته باشد، سیر مسائل طبیعی خواهد بود و یا در رویکردهای اقتصادی همین طور. در حالت طبیعی نه بستری برای شایعات سیاسی تولید می شود و نه فضایی برای شایعات اقتصادی و ... . بنابراین در این حالت اعتماد متقابلی میان مدیران و مردم برقرار می شود و فضا کاملا آرام می شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران بیان کرد: بنابراین اولین مسأله این است که باید التهاب سیاسی یعنی رفتار غیرطبیعی و مضاعفی که در بستر جدید ایجاد شد را از بین برد، فضای کنونی به گونه ای است که انگار مسأله دیگر نداریم و باید بعد سیاسی جامعه را بالا ببریم.

"اگر رفتار و رویکرد سیاسی در حالت تعادل قرار داشته باشد، سیر مسائل طبیعی خواهد بود و یا در رویکردهای اقتصادی همین طور"به نظرم این وضعیت غیرطبیعی است، اگر این حالت به حالت طبیعی خودش برگردد، کمتر زمینه ای برای شایعات به وجود می آید.

وی در ادامه سخنانش تأکید گرد: جهت دیگری که می تواند مؤثر باشد اطلاع رسانی مناسب است، اگر بعد خبررسانی و اطلاع رسانی به مردم البته با لحاظ مسائل امنیتی با دقت انجام شود، شایعه کمتر به وجود خواهد آمد، یعنی اگر صداوسیما و خبرگزاریها و روزنامه ها با مردم صادق باشند و ملاحظه را بر پوشیده انگاری و پنهان انگاری نگذارند که اتفاقا ضرر و زیانش در بعد از انقلاب اسلامی نشان داد که به مراتب بیشتر از صادق بودن با مردم است.

نصیری تصریح کرد: اگر در خبررسانی و اطلاع رسانی شفافتر با مردم برخورد شود، مردم به منابع و مصادر خبر اعتماد کنند، این امر زمینه ای را برای هوش و نگاه مردم به تعداد محدودی افراد و خبر محدود نمی کند یعنی زاویه و رخنه مسدود می شود. نکته سوم برای جلوگیری از شایعه بالا رفتن فرهنگ عمومی است که این کار از وظایف مردم است.

وی افزود: مردم باید در شرایطی از آگاهی عمومی و فرهیختگی عمومی قرار گیرند تا حاضر نشوند که هر کسی از هر جایی، خبری را مطرح کرد بقیه مردم دنبال کنند. در یک سفر خارجی مشاهده کردم وقتی کسی در رانندگی تخلفی داشت، کسی که در خودرو بود عکس او را گرفت و به پلیس داده بود تا پلیس او را جریمه کند. این حفظ مسئولیت اجتماعی مردم را نشان می دهد، اگر کسی خبری را نقل می کند باید از او بپرسیم که منبع این خبر از کجاست؟ کسی که خبری را نقل می کند در قبال آن مسئول است.

رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد تأکید کرد: در روایات آمده اینکه هر چیزی را که می شنویم نقل کنیم، بسترسازی کذب است. پس رفتار مؤمنانه یک جامعه دیندار همراه با آگاهی و فرهیختگی اقتضا می کند که مردم هر چیزی را که می شنوند زود به همدیگر منتقل نکنند.

این کار، کار نادرستی است.

وی بیان کرد: در بخش فرهنگ عمومی اگر مردم به آموزه های دینی توجه کنند که اولا دین می گوید: کمتر وارد این مسائل بشوید، متین و سنگین باشید. اخبار را پی جویی کنید. قرآن کریم در سوره حجرات می فرماید: «اگر انسانی که تدینش را باور ندارید، خبری به شما داد، خبرش را بررسی کنید، خبر را پخش نکنید و منتقل نکنید.» اگر در بخش رفتار مردم بازسازی شود کمتر دچار این همه آسیب می شویم.