سازمانی موفق و تحول‌گرا است که از سرمایه انسانی توانمند برخوردار باشد

امروزه منابع انسانی یکی از رشته های شغلی و واحد های سازمانی شرکت های ایرانی است که روز به روز به اهمیت نقش آن در موفقیت سازمان‌ها افزوده می شود. این واحد در گذشته به نام های واحد اداری، واحد کارگزینی، واحد امور کارکنان و واحد عمومی وجود داشته و عمده فعالیت آن انجام امور روزمره خدماتی(نظافت و نگهداری فضای کاری)، بیمه، تشکیل پرونده و محاسبه کارکرد بوده است، هم اکنون در ایران، سازمان های واحد برای منابع انسانی و اداری وجود دارند و زیر نظر یک مدیریت، علاوه بر وظایف اداری به امور مهمتری چون جذب و انتخاب، آموزش و توسعه، مدیریت عملکرد، مدیریت جبران خدمات، روابط کار و نگهداشت کارکنان می پردازند.

اکرم فداکار معاون توسعه مدیریت و منابع استاندار یزد می‌گوید: روز ملی منابع انسانی در تقویم، تلنگری بیدارکننده برای مدیران خصوصی و دولتی در سطوح مختلف خرد و کلان است تا یادآوری کند که ایجاد سازمان‌ها برای نجات جوامع بشری از خطرها و بحران‌هاست. این روز همچنین یادآور می شود که سازمان‌ها برای تسهیل مسیر توسعه و پیشرفت الزامی هستند و موفقیت به وجود منابع انسانی وابسته است. اگر ما مدیران نتوانیم با هم جهت‌سازی اهداف فردی و سازمانی، دانش، مهارت و انگیزه منابع انسانی را در مسیر تحقق اهداف سازمان به هم افزایی و بهره‌وری برسانیم، در پیشگاه ملت، سرمایه‌گذاران، مالکان و دیگر ذی نفعان سازمان‌هایمان، مسوول و پاسخگو خواهیم بود.

با پیشنهاد انجمن صنفی مدیران منابع انسانی و تایید شورای فرهنگ عمومی از ۱۳۹۷ خورشیدی، ۲۵ فروردین به عنوان روز ملی منابع انسانی در ایران با انگیزه توجه دادن سازمان ها و نهادهای دولتی و خصوصی به اهمیت سرمایه های انسانی در برنامه ریزی ها و نگاه ویژه به این موضوع، ثبت شد.

"امروزه منابع انسانی یکی از رشته های شغلی و واحد های سازمانی شرکت های ایرانی است که روز به روز به اهمیت نقش آن در موفقیت سازمان‌ها افزوده می شود" 

در این خصوص پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به گفت وگو با «کاوه تیمورنژاد» استاد دانشگاه و متخصص و مشاور امور منابع انسانی پرداخت که در ادامه متن آن آمده است:

ایرنا: نقش منابع انسانی در توسعه و توانمندی سازمان ها را چگونه ارزیابی می کنید؟

تیمورنژاد: به طور کلی انسان سرمایه است و در پیشگاه خدای بزرگ سرمایه آفریده شده است، به عبارت دیگر انسان‌ها در درون سازمان‌ها و جوامع بالقوه و بالفعل به عنوان سرمایه قلمداد می‌شوند. در سازمان‌ها،  منابع متفاوتی برای توانمندی و پیشبرد فعالیت ها و برنامه ها وجود دارد، این منابع عبارتند از: منابع مالی، فیزیکی، اطلاعاتی و انسانی که در اصل این منابع انسانی است که هم از سویی طراح و مولد منابع دیگر و هم از طرف دیگر کاربر و مصرف کننده است. این موضوع نقش ویژه منابع انسانی و به عبارت صحیح سرمایه انسانی را در توسعه و توانمندی سازمان ها نمایان می‌سازد. سازمانی موفق توانمند و تحول گرا است که از سرمایه انسانی بالقوه و توانمند برخوردار باشد. یک سازمان بهره‌ور به انسان‌های خود می‌بالد و افتخار می‌کند چرا که با توانمندی و بهره وری منابع انسانی خود توانسته است به توسعه و بهره‌وری نایل شود.

این همان نگرش والایی است که در ادبیات انسانی سازمان ها از اصطلاح نیروی انسانی که نگرش مکانیکی به انسان داشته است به اصطلاح منابع انسانی و در نهایت به واژه متعالی سرمایه انسانی ارتقا یافته است.

ایرنا: نیروی انسانی چه نقشی در برنامه ریزی های خرد و کلان کشور دارد؟

تیمورنژاد: سرمایه انسانی می تواند در ۲ مرحله تدوین برنامه‌ها و اجرای برنامه ها نقش بسزایی در کشور ایفا کنند. افراد متخصص، خبره و کارشناس که در مرحله تدوین استراتژی ها و برنامه ها به عنوان استراتژیست و برنامه ریز نقش ایفا می کنند و افراد متخصص و حرفه ای که در مقام مجری برنامه ها در بخش های راهبردی، تاکتیکی و عملیاتی در قسمت‌های اصلی کشور یعنی صنعت، کشاورزی و خدمات، فعال هستند. این مهم زمانی محقق می‌شود که از ابعاد علمی و تجربی به فرآیند مدیریت منابع انسانی و سیستم های فرعی آن در درون جامعه و سازمان‌های آن، عنایت ویژه داشت. یعنی با برنامه ریزی نیروی انسانی، جذب و بکارگیری نیروی انسانی شایسته و دارای شرایط احراز، آموزش و توانمند سازی کارکنان از ابعاد ادراکی و مهارتی و در پی آن توجه به نگهداشت بهینه منابع انسانی و حفظ کرامت آنها، موجبات برنامه‌ریزی‌های مطلوب خرد و کلان در کشور و اجرای دقیق برنامه‌ها را با توجه به شاخص‌های بهره وری کار یعنی افزایش کمیت و کیفیت و کاهش هزینه‌ها و زمان کاری فراهم آورد.

ایرنا: به نظر شما سازمان ها و ادارات چه اقداماتی برای رضایت نیروی انسانی خود باید انجام دهند؟

تیمورنژاد: تامین رضایت امری نسبی است، هم از بُعد کلی که نمی شود، حکمی ثابت برای رضایت کامل انسان ها صادر کرد که ای کاش می‌شد که آدمی در این دنیای فانی به رضایت کامل برسد و هم از نظر تفاوت های فردی که هر انسانی از ابعاد کمیت و کیفیت رضایت متفاوت است. اما این موضوع نمی‌تواند و نباید سازمان‌ها را از توجه به تامین رضایت کارکنان بازدارد.

"این روز همچنین یادآور می شود که سازمان‌ها برای تسهیل مسیر توسعه و پیشرفت الزامی هستند و موفقیت به وجود منابع انسانی وابسته است"سازمان‌ها و اداره ها موظف هستند که در راستای تامین رضایت کارکنان خود از برآورده کردن نیازهای مراتب پایین یعنی حقوق و دستمزد آغاز کرده، سپس امنیت شغلی آنها و در پی آن به نیازهای اجتماعی و قدر و منزلت نیروی انسانی توجه کنند که این می تواند بستر رضایت تعهد و شکوفایی کارکنان را فراهم آورد. همچنین، شاخص های دیگری را که می توان در تامین رضایت کارکنان اثرگذار دانست، عبارتند از: ۱- ارتقاء اخلاق حرفه‌ای، پیشگیری از فساد اداری و تامین سلامت محیط اداری. ۲- برقراری عدالت اداری (عدالت محوری) و پرهیز از تبعیض در مسایل اداری. ۳-  شایسته‌سالاری و پرهیز از رابطه مداری. ۴-  توجه ویژه به خلاقیت و نوآوری کارکنان.

۵-  ارتقاء مسوولیت پذیری و...

ایرنا: ثبت روز ملی منابع انسانی با چه هدف و انگیزه ای انجام شد؟

تیمورنژاد: ثبت روز ۲۵ فروردین به عنوان روز ملی منابع انسانی، اقدام شایسته و پسندیده‌ای بود که با پیشنهاد انجمن صنفی مدیران منابع انسانی به شورای فرهنگی عمومی در سال‌های گذشته اجرایی شد. هدف و انگیزه از این اقدام تکریم کارکنان و حفظ کرامت انسان‌های خدوم، متعهد، متخصص و کوشا در سازمان ها بوده است و یادآور این است که تحقق توسعه و پیشرفت سازمان‌ها وابسته به زحمات و تلاش های بی شائبه کارکنان و سرمایه انسانی آنها است و از طرف دیگر تذکری برای ارتقای حس مسوولیت پذیری، عزت نفس و تعهد آفرینی نیروی انسانی شاغل در سازمان ها است. البته این مناسبت، نمی بایست که در یک روز خاص محدود شود، بلکه باید با یادآوری مداوم این روز در سازمان ها از طریق تمهیدات لازم و اقدامات مرتبط، هدف و انگیزه این مهم را در انجام فعالیت‌ها و برنامه‌های کاری از نظر محتوایی جاری و ساری کرد.