کتاب‌های امام (ره) و شهید مطهری را به مصر و تونس می‌رسانیم

خبرگزاری فارس: مدیر انتشارات الهدی گفت: با توجه به قیام مردم کشورهای عربی مهم‌ترین برنامه پیش روی ما تجهیز کتابخانه این کشورها مثل مصر و لیبی و تونس است که کتاب‌های امام (ره) و شهید مطهری را به مردم آنجا برسانیم. یکی از مهم‌ترین اهداف انقلاب اسلامی که از سوی بنیانگذار انقلاب حضرت امام(ره) از همان اوایل پیروزی انقلاب «صدور انقلاب» بود که بارها در سخنان ایشان متجلی شد. مهم‌تریم ابزار صدور انقلاب که مسلما این صدور فرهنگی است، از راه نشر و گسترش تفکرات انقلاب و اسلام است که به بهترین وجه در کتاب متجلی است. پس از پیروزی انقلاب، برای رساندن پیام انقلاب و تفکرات انقلاب معاونت وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصمیم گرفت موسسه فرهنگی در خارج از کشور تأسیس کند لذا موسسه‌ای با عنوان الهدی در سال ۱۳۶۳ در لندن گشایش یافت. پس از گرفتن مجوز کار خود را در لندن شروع کرد.

"یکی از مهم‌ترین اهداف انقلاب اسلامی که از سوی بنیانگذار انقلاب حضرت امام(ره) از همان اوایل پیروزی انقلاب «صدور انقلاب» بود که بارها در سخنان ایشان متجلی شد"این موسسه انتشاراتی فرهنگی بعدها گسترش پیدا کرد و ابتدا برای پشتیبانی از شعبه لندن یک شعبه در تهران افتتاح شد و بعدها کارش به افتتاح شعبه در کشورهای همجوار رسید. الان که حدود ۲۷ سال از تاسیس الهدی گذشته است با هوشنگ علی‌مددی مدیر انتشارات الهدی که رایزنی فرهنگی ایران در ۳ قاره را هم در کارنامه خود دارد به گفت‌وگو نشستیم تا ببینیم بالاخره کار صدور انقلاب از راه کتاب به کجا رسید. فارس: مهم‌ترین نکته‌ای که درباره الهدی به نظر می‌رسد و از گوشه و کنار شنیده می‌شود این است که فعالیت‌های انتشارات داخل کشور مبهم است و خروجی ندارد شما چه پاسخی به این سخن دارید؟ مددی: الهدی یک موسسه انتشارات بین‌المللی است که اصل کارش برای خارج از کشور است هر چند در داخل کشور هم فعالیت‌های انتشاراتی انجام می‌دهد. شعبه داخل کشور ابتدا برای پشتیبانی دفتر لندن تشکیل شد. در اوایل انقلاب کشورهای اروپایی اجازه فعالیت‌ فرهنگی به ما نمی‌دادند و همه فعالیت‌ها از راه موسسه الهدی در اروپا انجام می‌شد در آنجا کتاب‌هایی ترجمه و تحلیل می‌شد و در اختیار طرفداران ایران قرار می‌گرفت.

این حرف دوستان تا حدودی درست است که فعالیت‌های الهدی در داخل کشور مبهم است و اینجا برای پشتیبانی بود و تعریفش یک مرکز بین‌المللی بود که بیشتر کارهای خارجی انجام دهد. ** شعبه‌های لبنان و لندن که در چند سال گذشته تعطیل شده، در دست بازگشایی است البته الان کار به جایی رسیده که در کشورهای دیگر هم شعبه افتتاح کرده‌ایم. الان در تاجیکستان، افغانستان، آذربایجان، قرقیزستان و ترکمنستان شعبه داریم که هم کارهای نشر را انجام می‌دهد و هم کار فرهنگی. در آینده نزدیک هم در عراق شعبه جدید را افتتاح می‌کنیم، شعبه‌های لبنان و لندن که در چند سال گذشته تعطیل شده، در دست بازگشایی است. علاوه بر چاپ و نشر رساندن محصولات فرهنگی و صنایع دستی در بعضی فروشگاه‌های خارج از کشور هم انجام می‌شود.

"مهم‌تریم ابزار صدور انقلاب که مسلما این صدور فرهنگی است، از راه نشر و گسترش تفکرات انقلاب و اسلام است که به بهترین وجه در کتاب متجلی است"فارس: مشخصا فعالیت شما در ایران چیست؟ مددی: خروجی الهدی در ایران در سال گذشته ۸۵ کتاب چاپ اول و ۳۰ کتاب چاپ دوم و سوم از جمله استثفتائات مقام معظم رهبری در تیراژ بالا است که ۱۰ سال چاپ می‌شود که علاوه بر فارسی به زبان‌های انگلیسی و عربی در کشورهای دیگر هم منتشر می‌شود. خروجی دیگر الهدی شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی کتاب است که هر سال ما در ۴۵ نمایشگاه شرکت می‌کنیم. الان داریم برای نمایشگاه ابوظبی آماده می‌شویم. همچنین در نمایشگاه لندن در فروردین ماه شرکت می‌کنیم. سال ۸۸ ناشر برگزیده جمهوری اسلامی بودیم.

سال گذشته هم الهدی به خاطر ترجمه قانون اساسی به ۳۱ زبان مورد تقدیر ریاست جمهور قرار گرفت که الان ما تا چند روز گذشته در ترجمه قانون اساسی به ۴۱ زبان رسیده‌ایم. و این یک کار بسیار اثربخش در منطقه است. رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه فرمودند ۲ چیز است که اگر به دست مردم دنیا برسد به پا می‌خیزند یکی قانون اساسی جمهوری اسلامی است تا ببینند نظام جمهوری اسلامی بر چه پایه استوار است و مطلب دوم اینکه ایران امروز، ایران با نشاط و قدرتمند را به مردم بشناسانیم. ** در آفریقا می‌پرسیدند توی ایران جاده آسفالت هم هست؟ فارس:با ترجمه قانون اساسی ایران قدرتمند امروز را به مردم می‌شناسانید؟ مددی: نه. با کتاب‌های دیگری به این نتیجه می‌رسیم.

"این موسسه انتشاراتی فرهنگی بعدها گسترش پیدا کرد و ابتدا برای پشتیبانی از شعبه لندن یک شعبه در تهران افتتاح شد و بعدها کارش به افتتاح شعبه در کشورهای همجوار رسید"دومین نکته که ایشان فرمودند اینکه دستاوردها، آموزه‌ها و اختراعات که در این ۳۲ سال ایران به دست آورده را به مردم بشناسانیم چون مردم دنیا چیزی درباره ما نمی‌دانند و رسانه‌های بیگانه چیزی جز فلاکت و بدبختی از کشور ما نشان نمی‌دهند. من ۳ دوره رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اروپا، آسیا و آفریقا بودم. در آفریقا بعضی‌ها از من می‌پرسیدند توی ایران جاده آسفالت هم هست؟ آپارتمان هم است؟ این به دلیل این است که رسانه‌های بیگانه نگذاشتند ایران آن طور که هست شناسانده شود. ما شروع کردیم به تالیف یک کتاب در معرفی ایران که در این ۳۲ سال چه به دست آوردیم ما الان وضعیتی است که از کشورهای پیشرفته دیگر چیزی کم نداریم. این کتاب نفیس و با ارزش خواهد بود.

در مرحله اول به ۵ زبان با عنوان «ایران امروز» منتشر می‌شود. قانون اساسی یک طرف و این کتاب یک طرف. هر دو با هم منویات مقام معظم رهبری را برآورده می‌کند. فارس: نکته دیگر اینکه کتاب‌های منتشر شده شما در خارج از کشور به چه صورت توزیع می‌شوند و آیا واقعا به دست عموم مردم چطور می‌رسد؟ مددی: ما کتاب‌ها را از چند راه توزیع می‌کنیم. یکی دفاتر ما هستند که در طول سال تعداد زیادی مشتری به نمایندگی‌ها و فروشگاه‌های ما مراجعه می‌کنند.

"این حرف دوستان تا حدودی درست است که فعالیت‌های الهدی در داخل کشور مبهم است و اینجا برای پشتیبانی بود و تعریفش یک مرکز بین‌المللی بود که بیشتر کارهای خارجی انجام دهد"راه دوم حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب است و فرصت خوبی برای تعامل با ناشران، فروشگاه‌ها و افراد بومی است، نمایندگی از ما می‌گیرند و ما محموله کتاب می‌فرستیم. راه سوم ما رایزنی‌های فرهنگی هستند که در ۶۹ کشور رایزنی فرهنگی داریم که یکی از کارهایشان معرفی کتاب و محصولات فرهنگی است. افرادی که کتابفروشی داریم در تعامل هستند، راه چهارم کتابفروشی کشورهای مختلف که با ما در ارتباط هستند. ** هنوز توزیع کتاب گسترده و زنجیره‌وار نیست فارس: این ارتباط‌ها آن قدر هستند که کتاب‌ها به دست عموم مردم برسد؟ مددی: به آن صورت که همه‌گیر و زنجیره‌ای باشد متأسفانه نه. اما کسانی که طرفدار ما هستند، رایزنی‌ها، دفاتر نمایندگی‌ها و کتابفروشی‌ها را می‌شناسند اما من اینها را کافی و کامل نمی‌دانم.

ما باید در ارتباط با مولفان و ناشران در خط مقدم باشیم و باید خواسته‌ آنهایی که الان قیام کرده‌اند را برآورده کنیم. برای همین قانون اساسی بارها می‌دیدم و می‌شنیدم افرادی مراجعه می‌کردند و تقاضای قانون اساسی داشتند و خود من بارها در کشورهای مختلف شاهد این درخواست بودم اما مجبور بودیم به کارمندان محلی بگوییم ترجمه کنند و این کارهای پراکنده آن طور که مدنظر ما بود انجام نمی‌شد. موقعی که به الهدی آمدم با توجه به تجربیات و درخواست مردم کشورها برای قانون اساسی این کار را انجام دادم ما حتی به عبری هم ترجمه کرده‌ایم تا دشمنان ما هم به آن دسترسی داشته باشند. یکی از بازاراهای مهم ما لبنان است که صهیونیست‌ها رفت و آمد دارند و فکر می‌کنم که مشتری قانون اساسی به زبان عبری بیش از دیگر ترجمه‌ها است. در تمام فراز و فرودها مثل فتنه سال گذشته بعضی‌ها نگران بودند که چه می‌شود و ما مطمئن بودیم که چون چنین پایه‌ای جمهوری اسلامی دارد، آسیب نمی‌بیند.

"** شعبه‌های لبنان و لندن که در چند سال گذشته تعطیل شده، در دست بازگشایی است البته الان کار به جایی رسیده که در کشورهای دیگر هم شعبه افتتاح کرده‌ایم"الان به جایی رسیدیم که تمام زبان‌های زنده دنیا این قانون را دارند. فارس: ‌مستدل گفتید زبان عبری قانون اساسی بیشتر می‌فروشد؟ مددی: نه به نظر خودم گفتم. انگلیسی خوب بوده، عربی بسیار خوب بوده است. اما چون انگلیسی زبان چندین کشور است طبعا بیشتر می‌فروشد اما عبری تنها زبان کشور فلسطین اشغالی است و این تأثیر می‌گذارد. البته هنوز فروش کتاب فراگیر نشده که در دست همه علاقه‌مندان قرار بگیرد و این ترجمه قانون اساسی یک کشور به زبان‌های مختلف بی‌سابقه است.

فارس: بیشترین شمارگان قانون اساسی برای چه زبانی و چقدر بوده است؟ مددی: بعضا به چاپ سوم و چهارم رسیده اما هنوز آنچنان همه‌گیر ارائه نکرده‌ایم. فارس: برنامه‌تان برای همه‌گیر شدن چیست؟ مددی: مسئولان کشور در قوه‌های مختلف، در سفرهایشان، می‌توانند به عنوان بهترین هدیه به روسای کشورهای دیگر، به مراکز فرهنگی و به دانشگاه‌ها قانون اساسی بدهند. الان همه هر چه تاکنون فرستاده شده از راه دستگاه‌های دولتی بوده است. تاکنون قانون اساسی در ۲۵ کشور رونمایی شده است. اما هنوز گسترده عمل نکرده‌ایم.

"الان در تاجیکستان، افغانستان، آذربایجان، قرقیزستان و ترکمنستان شعبه داریم که هم کارهای نشر را انجام می‌دهد و هم کار فرهنگی"حتی به تعداد کمی از رایزنی‌های فرهنگیمان این کتاب رسیده است. اما با تبلیغاتی رایزنی‌های فرهنگیان و حضور در نمایشگاه‌ها به تیراژ می‌رسیم که رکوردار خواهد بود چون خیلی خواستار دارد. فارس: از کجا می‌دانید؟ برای مردم کشورهای دیگر قانون اساسی ما چه جذابیتی دارد؟ مددی: خود من چند دوره رایزنی بوده‌ام. در دانشگاه‌ها رشته‌های حقوقی بسیار استقبال می‌کردند. جمهوری اسلامی ایران بر این قانون استوار است.

قانون ما با قانون‌های دیگر متفاوت است.اول مردم به خبرگان رای دادند. بعد خبرگان قانون را نوشتند بعد هم دوباره قانون را به رأی گذاشتند. یک حکومت نوپا تشکیل شد و دشمنان فراوانی داشتیم. هر حربه‌ای در دست داشتند به کار بردند آخرین آن فتنه ۸۸ بود. مردم و مسئولان کشورها به ما مراجعه می‌کردند و از ما قانون اساسی می‌خواستند.

"در آینده نزدیک هم در عراق شعبه جدید را افتتاح می‌کنیم، شعبه‌های لبنان و لندن که در چند سال گذشته تعطیل شده، در دست بازگشایی است"فارس: از قانون اساسی که بگذریم در کشور خودمان برای چه جامعه هدفی کتاب منتشر می‌کنید؟ مددی: ما کتاب «آینده آفریقا» را منتشر کرده‌ایم یا کتاب جرج آنتوان بارا درباره حضرت زینب در دست چاپ داریم که نوشته محقق مسیحی اهل سوریه است. یا یک نویسنده مصری درباره جایگاه زن در اسلام مسیحیت و یهودیت کتاب نوشته و ما آن را منتشر کرده‌ایم و به ما زبان فارسی ترجمه کردیم که الان زیر چاپ است و تا چند روز دیگر منتشر می‌شود. فارس: به نظر می‌رسد شما هر کتابی که درباره اسلام و ایران باشد را برای مخاطب داخلی منتشر می‌کنید؟ مددی: درباره همه موضوع‌ها نه، تنها ایران و اسلام. هر چیزی که فکر کنیم مخاطب دارد و برای مردم مفید و سودمند است، ترجمه می‌کنیم. مثلا ما درباره تاریخ صهیونیست‌ها کتابی در دست ترجمه داریم که یک صهیونیست این نظام را نقد کرده است.

شاید جای دیگر جاها این کار را انجام ندهند. فارس: سودمند و مفید بودن خیلی کلمه کلی است و ممکن است خیلی از کتاب‌ها زیر این عنوان قرار بگیرد. شما هر کتابی را که به نظرتان سودمند آمد منتشر می‌کنید؟ مددی: ما یک گروه کارشناسی داریم از نویسندگان هستند. این گروه کتاب‌های پیشنهادی را بررسی می‌کنند از ۱۰۰ کتاب ممکن است ۱۰ کتاب قبول شود. مثلا نتیجه یکی از این گروه‌ها این شد که وصیت نامه امام را به زبان امهری ترجمه کنیم.

"علاوه بر چاپ و نشر رساندن محصولات فرهنگی و صنایع دستی در بعضی فروشگاه‌های خارج از کشور هم انجام می‌شود"فارس: با این هزینه که می‌کنید به فایده‌ای که می‌خواهید می‌رسید؟ شاید اگر یک کتاب را به یک زبان دیگر ترجمه کنید مفیدتر باشد. مددی: سود مادی اصلا برای ما مهم نیست. ما زیر نظر ما فرهنگ و ارتباطات هستیم و این هم حوزه مأموریتی است که وصیت‌نامه امام را باید چاپ کنیم. فارس: حتی اگر خریده و خوانده نشود؟ مددی: بعضا رایزنی‌ها در مراسم مختلف بهترین هدیه‌ای که می‌تواند بدهد همین کتاب است و کار ماندگاری است که در منازل ما می‌ماند. به رایزن می‌گوییم کدام یک از کتاب‌های امام مناسب است برای منطقه شما و ما هم آماده می‌کنیم و بعضا در نمایشگاه‌ها فروخته می‌شود.

فارس: مردم کشورهای مختلف، فرهنگ‌های متفاوتی دارند اگر صرفا یک کتاب برای همه مردم ترجمه شود درست است؟ یا باید مخاطب‌شناسی شود؟ مددی: ما آمدیم بررسی کردیم الان برای مردم افغانستان و پشتو زبان چه چیزی نیاز است. اولویت‌بندی کردیم دیدیم امسال قرآن به زبان پشتو مورد نیاز بود پس قرآن به زبان پشتو منتشر کردیم. ۲ سال پیش قرآن را به زبان ترکی آذری ترجمه کردیم. قرآن نیاز اول افغانستان بود. همچنین سال گذشته ۱۰۰ هزار جلد قرآن ماه رمضان به کشورهای دیگر فرستادیم.

"خروجی دیگر الهدی شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی کتاب است که هر سال ما در ۴۵ نمایشگاه شرکت می‌کنیم"بسیار دیده بودم جوان‌های مسلمان پول خرید یک جلد قرآن را نداشته. حتی اگر ترجمه هم نباشد مهمترین نیاز این است که هر مسلمان حداقل یک جلد قرآن در خانه داشته باشد. بعد از آن ما میراث غنی فرهنگی داریم که در قفسه کتابخانه‌هایمان مانده و ما باید اینها را به دست مردم دنیا برسانیم و من پیشنهاد می‌کنم انتشاراتی‌ها بیشتر به مرحله بین المللی وارد شود. فارس: ناشران امکان ورود به چنین مرحله‌ای را دارند؟ چون حساب آنها از حساب شما که پشتوانه‌ای چون سازمان فرهنگ و ارتباطات را دارید جداست. مددی: بله.

هر وقت قرار است ما در هر نمایشگاه بین‌المللی شرکت کنیم حداقل به ۱۰ ناشر بزرگ کشور نامه می‌دهیم که بیایند و شرکت کنند و اگر امکان شرکت ندارند ما بدون هیچ هزینه‌ای تقبل می‌کنیم کتاب‌هایشان را آنجا ببریم و در نمایشگاه بفروشیم یا بروشورهایشان را بدهند تا در نمایشگاه توزیع شود. الهدی به این شیوه می‌‌شود نماینده ناشران در خارج از کشور ولی به شرط اینکه کتاب‌هایشان تنها به زبان فارسی نباشد. پیشنهاد می‌کنم با توجه به مکتوبات غنی که داریم در این عرصه همه فعال‌تر شوند. ** مصری‌ها می‌نویسند، لبنانی‌ها چاپ می‌کنند و عراقی‌ها می‌خوانند الان فرض کنید اگر شاهنامه مکتوب نشده بود ما از کجا می‌دانستیم چنین گنجینه‌ای وجود دارد. البته در عرصه نشر ضرب المثلی هست که می‌گویند مصری‌ها می‌نویسند، لبنانی‌ها چاپ می‌کنند و عراقی‌ها می‌خوانند.

"سال گذشته هم الهدی به خاطر ترجمه قانون اساسی به ۳۱ زبان مورد تقدیر ریاست جمهور قرار گرفت که الان ما تا چند روز گذشته در ترجمه قانون اساسی به ۴۱ زبان رسیده‌ایم"اما با وجود این مثال می‌خواهم بگویم ایران بسیار غنی است. ما باید کتاب‌هایمان را ترجمه صحیح کنیم. چون بارها شده کتاب خوبی را ترجمه بد کرده‌ایم و این کتاب فروخته نشده است. ترجمه خیلی مهم است. دنیا شیفته کتاب‌های ما است.

اگر کیفیت کتاب‌های ما عالی و همراه با طراحی‌های روز شود من قول می‌دهم ما در ویترین‌های جهانی جا داریم البته به شرطی که استاندارها را رعایت کنیم. فارس: الان با این استانداردهای جهانی چه قدر فاصله دارید؟ مددی: خیلی زیاد. الان اگر چاپ ایران را با آلمان یا حتی لبنان مقایسه کنید می‌بینید ما خیلی پایین‌‌تر هستیم. چون کاغذها و دستگاه‌های آنجا کیفیت بسیار بالایی دارند و از سوی دیگر طراحی‌ها روز دنیا در بخش کتاب تغییر پیدا کرده است. امروز اگر از کنار کتاب‌فروشی‌های خارجی رد شوید طراحی کتاب‌ها به گونه‌ای است که آدم را داخل کتابفروشی می‌کشاند.

"** در آفریقا می‌پرسیدند توی ایران جاده آسفالت هم هست؟ فارس:با ترجمه قانون اساسی ایران قدرتمند امروز را به مردم می‌شناسانید؟ مددی: نه"ما در ایران باید با ابزار روز کارمان را پیش ببریم. ** ما رقیب هیچ ناشری نیستیم اگر ما هم کیفیت را بالا ببریم جایگاه خوبی داریم. از همه ناشران دعوت می‌کنم که با ما همکاری کنند چه به عنوان نماینده آنها در خارج از کشور و چه به عنوان مشارکت در حضور. ما رقیب هیچ ناشری نیستیم. الان حدود ۶۰۰ رایزن فرهنگی در سازمان وجود دارد که از کشورها برگشته‌اند و یکی از کارهای رایزن‌ها بررسی چاپ و نشر ومخاطب شناسی کشورهای مختلف است.

ناشران به راحتی می‌توانند از مشورت این رایزن‌ها برای ترجمه یا ارائه کارهایشان استفاده کنند. امیدوارم روزی جایگاه ویژه‌ای در چاپ و نشر بین‌الملل پیدا کنیم و آنچه الان در قفسه‌ها نگه داشته‌ایم را در دنیا عرضه کنیم. از زمان ساسانیان و اشکانیان کتاب‌های ما ترجمه می‌شده و دنیا ما را می‌شناسد. الان مردم ایران چند شاعر روس یا فرانسوی را می‌شناسد اما بیشتر دنیا خیام و حافظ و فردوسی را می‌شناسند. به بنگلادش بروید شعر زیبای «بلغ العلی بجماله...» را روی مسجد جامع بنگلادش می‌بینید.

"در آفریقا بعضی‌ها از من می‌پرسیدند توی ایران جاده آسفالت هم هست؟ آپارتمان هم است؟ این به دلیل این است که رسانه‌های بیگانه نگذاشتند ایران آن طور که هست شناسانده شود"همه ما را می‌شناسند اما ما تاکنون مقدار سهل‌انگاری کرده‌ایم. اما الان فعالیت‌هایمان به‌روزتر شده است.درباره اتفاقات اخیر باید بگویم با توجه به قیام مردم کشورهای عربی مهم‌ترین برنامه پیش روی ما تجهیز کتابخانه این کشورها مثل مصر و لیبی و تونس است که کتاب‌های امام (ره) و شهید مطهری را به مردم آنجا برسانیم. ---------------------------------------------- گفت‌وگو و تنظیم: مهناز سعیدحسینی ---------------------------------------------- انتهای پیام/و/۲