ساخت پد حسگری تشخیص تازگی میوه‌ها

پژوهشگران ایرانی در قالب طرح شهید «احمدی‌روشن» بنیاد ملی نخبگان موفق به طراحی و ساخت پد حسگری تشخیص تازگی میوه‌ها با برتری نسبت به نمونه خارجی شدند که در مسیر این پژوهش به ایده افزایش ماندگاری میوه دست یافتند.

فرنوش فریدبد، استاد راهبر و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که طراحی و ساخت پد حسگر تشخیص تازگی میوه‌ها در ایران برای میوه‌های گران‌قیمت موجود در بازار نظیر موز، کیوی، توت‌فرنگی، انبه انجام شده است، در ادامه اظهار کرد: می‌توان این پژوهش را به انواع دیگر میوه‌ها گسترش داد.

وی، در خصوص مکانیسم عملکرد پد حسگر تشخیص تازگی میوه‌ها توضیح داد: پس از برداشت محصولات باغی، میوه‌ها هم‌چنان به روند رسیده شدن خود ادامه می‌دهند و در این اثنا یکسری مواد شیمیایی به‌صورت مایع یا گاز از قبیل CO۲ و اتیلن و ... آزاد می‌کنند.

استاد راهبر این هسته پژوهشی، با تأکید مجدد بر این‌که میوه‌ها پس از بسته‌بندی بر حسب شدت رسیده شدن، انواع مواد شیمیایی اعم مایع یا گاز از خود آزاد می‌کنند، افزود: در پدهای حسگر تشخیص تازگی میوه‌ها، جاذب گاز یا مایع برای پیش‌تغلیظ کردن این مواد وجود دارد تا مواد شیمیایی کار گذاشته شده در پدهای حسگر با میزان مناسبی از این مواد واکنش شیمیایی لازم اعم از اکسید، احیا و یا حتی تغییر pH انجام دهند تا شاهد تغییر رنگ متناسب با مدت زمان بسته‌بندی میوه باشیم.

فریدبد، با بیان این‌که این هسته پژوهشی ۸ نفره، سه دانشجوی دکتری، سه دانشجوی کارشناسی ارشد و دو دانشجوی کارشناسی که از دانشگاه‌های تهران، شریف و تربیت مدرس گردهم آمده بودند، زیرگروه‌های کسب و کار، نرم‌افزار، آزمایشگاه و اجرایی را تشکیل دادند، در ادامه خاطرنشان کرد: گروه نرم‌افزاری به این ایده رسیدند تا با طراحی نرم‌افزاری و استفاده از تکنولوژی تلفن همراه تغییر رنگ پدها اسکن و مدت زمان بسته‌بندی در تلفن همراه اعلام شود که این برتری پدهای حسگر تشخیص تازگی میوه در ایران نسبت به نمونه خارجی آن‌هاست، بدین‌ترتیب احتمال خطای چشم در تشخیص رنگ‌ها هم از میان می‌رود و شناسایی دقیق‌تر صورت می‌گیرد.

وی، در ادامه افزود: به‌عنوان مثال چنانچه پد حسگر تشخیص تازگی میوه به رنگ زرد تغییر کند، ۲ هفته از بسته‌بندی میوه گذشته است و اگر به رنگ نارنجی تغییر رنگ یابد ۳ هفته و رنگ بنفش به‌معنای گذشت ۵ هفته از مدت بسته‌بندی محصول است.

*پیشنهاد جایگزینی مواد رنگی طبیعی غیرمضر به‌جای مواد شیمیایی

استاد راهبر این پژوهش، با بیان این‌که پد حسگر تشخیص تازگی میوه برای هر نوع میوه متفاوت و در ادامه با تأکید بر این‌که این یک پژوهش اولیه است و می‌تواند ادامه داشته باشد، در ادامه توضیح داد: به‌عنوان مثال می‌توان روی انواع دیگر میوه‌ها و یا جایگزین کردن مواد رنگی طبیعی عیر مضر و موجود در داخل کشور نظیر گیاه گل‌گاو زبان و ... به‌جای مواد شیمیایی موجود در پد حسگر تشخیص تازگی میوه و یا استفاده از ربات کارگر برای سورتینگ در تحقیقات دیگر کار کرد.

به گفته وی، پدهای حسگر تشخیص تازگی میوه‌ها بیشتر برای محصولات صادراتی است که به‌صورت بسته‌بندی عرضه می‌شوند، کاربرد دارد.

فریدبد، با بیان این‌که در بررسی‌های میدانی که همکاران تیم پژوهشی در میادین میوه و تره‌بار انجام دادند دریافتند که مشتری و فروشنده بیشتر متقاضی افزایش ماندگاری میوه هستند تا میزان دورریز آن‌ها کاهش یابد، در ادامه تصریح کرد: بدین‌ترتیب ایده ساخت پد افزایش ماندگاری میوه‌ها برای افزایش زمان نگهداری میوه در ذهن پژوهشگران جوان همین هسته پژوهشی شکل گرفت که با توجه به امکانات و مواد موجود در کشور انجام این طرح و تبدیل آن به محصول امکانپذیر است.

استاد راهبر این هسته پژوهشی خاطرنشان کرد: ایده دوم یعنی پد افزایش ماندگاری میوه به دیگر موارد نظیر گوشت، گل و ... قابل تعمیم است.

وی، با بیان این‌که همه فعالیت‌های پژوهشی طراحی و ساخت پد حسگر تشخیص تازگی میوه‌ها در قالب دوره هفتم طرح احمدی‌روشن بنیاد ملی نخبگان در موسسه الکتروشیمی دانشگاه تهران و به راهبری من انجام شده است، گفت: هدف طرح احمدی‌روشن ایجاد هسته‌های تحقیقاتی برای شروع کسب و کار است و این‌که تیم با انسجام، تقسیم کار و راهبری مناسب ایده را به محصول تبدیل کنند.

*ملاک انتخاب برای تشکیل تیم پژوهشی داشتن تجربه کاری و دانش لازم بود

وی، با بیان این‌که ما برای این طرح به ۸ نفر نیاز داشتیم، گفت: پس از طرح این پژوهش در سامانه بنیاد ملی نخبگان ۸۴ نفر برای این طرح ثبت درخواست کردند.

"من به‌عنوان استاد راهبر و مجری اصلی طرح با این تعداد (۳۴ نفر) به‌صورت آنلاین مصاحبه و رزومه‌ها را بررسی کردم و پس از ارزیابی ۸ نفر انتخاب شدند"از این تعداد ۳۴ نفر شرکت در طرح ما را به عنوان اولویت اول انتخاب کرده بودند. من به‌عنوان استاد راهبر و مجری اصلی طرح با این تعداد (۳۴ نفر) به‌صورت آنلاین مصاحبه و رزومه‌ها را بررسی کردم و پس از ارزیابی ۸ نفر انتخاب شدند. ملاک انتخاب نه معدل بالا و نه نیاز به استعداد درخشان خاصی بود بلکه کسانی انتخاب شدند که تجربه کاری و دانش لازم در این زمینه را داشتند.

استاد راهبر طرح پژوهشی ساخت پد حسگر تشخیص تازگی میوه‌ها، با بیان این‌که ما خودمان در آزمایشگاه سنسور/بیوسنسور موسسه الکتروشیمی شیمی بودیم اما در تیم به مهندس شیمی، زیست‌شناس و بیوتکنولوژیست نیاز داشتیم، افزود: بدین‌ترتیب پس از ارزیابی نهایی شیدا ذوقی، دکترای شیمی تجزیه از دانشگاه تهران، زهرا توکلی، دکترای نانوبیوتکنولوژی از دانشگاه تربیت‌مدرس، سزار غیابی، دکترای شیمی تجزیه از دانشگاه تهران، جواد ترکاشوند، دانشجوی دکترای شیمی تجزیه از دانشگاه تهران، عاطفه شیری ورنامخواستی، کارشناسی ارشد مهندسی شیمی از دانشگاه صنعتی شریف، نیلوفر عرب چوبدار مغانلو، کارشناس ارشد شیمی تجزیه از دانشگاه تهران، سید علی مؤمنی، کارشناس مهندسی شیمی از دانشگاه صنعتی شریف و شکیبا سیفی، کارشناسی شیمی محض از دانشگاه برای این طرح برگزیده شدند.

فریدبد، با بیان این‌که طبق پروتکل در تیم به دو کارشناس نیاز داشتیم، گفت: جلسات به‌صورت آنلاین یا حضوری تشکیل شد و چندین زیرگروه اعم از کسب و کار، نرم‌افزار و ... شکل گرفت سپس با تقسیم کار و تعیین مسئولیت‌ها کار آغاز و پیش رفت.

وی، با بیان این‌که صفر تا ۱۰۰ این طرح پژوهشی توسط پژوهشگران جوان نامبرده انجام شد، یادآور شد: موضوع این طرح پژوهشی با عنوان پد حسگر تشخیص تازگی میوه موضوع جدیدی در دنیاست و تنها شرکتی در استرالیا آن‌را برای میوه گلابی انجام داده است که البته جای کار بسیاری هم دارد.

دکتر فریدبد، با بیان این‌که در این طرح هدف این است که به پژوهشگران جوان کار تیمی منسجم و راه‌اندازی کسب و کار و تبدیل ایده به محصول آموزش داده شود، در ادامه خاطرنشان کرد: طرح پد حسگر تشخیص تازگی میوه‌ها بر اثر شرکت در سمینارها و جلسه‌ها در ذهن پژوهشگران جوان شکل گرفت و در جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان به‌عنوان ۵ طرح برگزیده تقدیر شد پس از طی همه مراحل که ذکر شد طرح در آذرماه ۱۴۰۱ در بنیاد ملی نخبگان پذیرفته شد و باید برای این طرح دانشجو انتخاب می‌شد.

*ایده ساخت پد حسگر تشخیص تازگی میوه جزو ۵ طرح برگزیده جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان

در ادامه جواد ترکاشوند، دانشجوی دکترای شیمی تجزیه دانشگاه تهران و عضو تیم ۸ نفره این هسته پژوهشی درباره روند شکل‌گیری این پژوهش به ایسنا این‌چنین توضیح داد: در جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان ایده ساخت پد حسگر تشخیص تازگی میوه جزو ۵ طرح برگزیده شناخته و تقدیر شد و به پیشنهاد و حمایت دکتر فریدبد برای تبدیل این ایده به محصول در قالب طرح احمدی‌روشن بنیاد ملی نخبگان اقدام کردیم.

وی، ادامه داد: بنیاد ملی نخبگان در قالب طرح شهید احمدی‌روشن، ۳ مدل طرح را تعریف کرده است در طرح‌های نوع ۱ و ۲ شرکت خاصی طرح را به بنیاد ارجاع و اعلام می‌کند که ما چنین محصولی را می‌خواهیم و یا بنیاد ملی نخبگان به سراغ اساتید و اعضای هیئت علمی برای تولید محصول یا حل مشکل می‌روند در طرح نوع ۱ شرکت همه هزینه‌های طرح پژوهشی را متقبل می‌شود در طرح نوع ۲ بنیاد و شرکت توأمان هزینه طرح را می‌پذیرند اما در طرح نوع ۳ که پد حسگر تشخیص تازگی میوه در قالب این طرح انجام شد حامی مالی جز بنیاد ملی نخبگان نداشت و در واقع پروپوزال طرح توسط مجری تعریف و پس از تأیید بنیاد حمایت می‌شود.

این دانشجوی دکترای شیمی تجزیه، افزود: پروپوزال این طرح پژوهشی مرداد ماه ۱۴۰۱ ارائه شد و اجرای طرح به‌صورت رسمی از ابتدای بهمن آغاز شد و تا پایان مهر ماه ۱۴۰۲ این طرح ادامه داشت اما بنیاد به تیم پژوهشی جوان این طرح اجازه فعالیت‌های فرهنگی از قبیل دورهمی، طبیعت‌گردی و ... را تا پایان آبان ماه داد.

ترکاشوند، درباره طرح احمدی‌روشن بنیاد ملی نخبگان توضیح داد: هدف این طرح تبدیل ایده به محصول و ایجاد هسته پژوهشی و نزدیک شدن پژوهشگران جوان به بازار کسب و کار است.

افراد در این طرح پژوهشی ماهانه مبلغی دریافت می‌کنند و بنیاد برای خرید تجهیزات و مواد آزمایشگاهی مورد نیاز نیز حتی فعالیت‌های فرهنگی هم از هسته پژوهشی حمایت مالی می‌کند.

فریدبد، با بیان این‌که در این طرح هدف این است که به پژوهشگران جوان کار تیمی منسجم و راه‌اندازی کسب‌وکار و تبدیل ایده به محصول آموزش داده شود، در ادامه خاطرنشان کرد: طرح پد حسگر تشخیص تازگی میوه‌ها بر اثر شرکت در سمینارها و جلسه‌ها در ذهن پژوهشگران جوان شکل گرفت و در جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان به‌عنوان ۵ طرح برگزیده تقدیر شد پس از طی همه مراحل که ذکر شد طرح در آذرماه ۱۴۰۱ در بنیاد ملی نخبگان پذیرفته شد و باید برای این طرح دانشجو انتخاب می‌شد.

*ملاک انتخاب برای تشکیل تیم پژوهشی داشتن تجربه کاری و دانش لازم بود

وی، با بیان این‌که ما برای این طرح به ۸ نفر نیاز داشتیم، گفت: پس از طرح این پژوهش در سامانه بنیاد ملی نخبگان ۸۴ نفر برای این طرح ثبت درخواست کردند. از این تعداد ۳۴ نفر شرکت در طرح ما را به‌عنوان اولویت اول انتخاب کرده بودند. من به‌عنوان استاد راهبر و مجری اصلی طرح با این تعداد (۳۴ نفر) به‌صورت آنلاین مصاحبه و رزومه‌ها را بررسی کردم و پس از ارزیابی ۸ نفر انتخاب شدند. ملاک انتخاب نه معدل بالا و نه نیاز به استعداد درخشان خاصی بود؛ بلکه کسانی انتخاب شدند که تجربه کاری و دانش لازم در این زمینه را داشتند.

استاد راهبر طرح پژوهشی ساخت پد حسگر تشخیص تازگی میوه‌ها، با بیان این‌که ما خودمان در آزمایشگاه حسگر/بیو سنسور مؤسسه الکتروشیمی شیمی بودیم؛ اما در تیم به مهندس شیمی، زیست‌شناس و بیوتکنولوژیست نیاز داشتیم، افزود: بدین ترتیب پس از ارزیابی نهایی شیدا ذوقی، دکترای شیمی تجزیه از دانشگاه تهران، زهرا توکلی، دکترای نانو بیوتکنولوژی از دانشگاه تربیت‌مدرس، سزار غیابی، دکترای شیمی تجزیه از دانشگاه تهران، جواد ترکاشوند، دانشجوی دکترای شیمی تجزیه از دانشگاه تهران، عاطفه شیری ورنامخواستی، کارشناسی ارشد مهندسی شیمی از دانشگاه صنعتی شریف، نیلوفر عرب چوبدار مغانلو، کارشناس ارشد شیمی تجزیه از دانشگاه تهران، سید علی مومنی، کارشناس مهندسی شیمی از دانشگاه صنعتی شریف و شکیبا سیفی، کارشناسی شیمی محض از دانشگاه برای این طرح برگزیده شدند.

فریدبد، با بیان این‌که طبق پروتکل در تیم به دو کارشناس نیاز داشتیم، گفت: جلسات به‌صورت آنلاین یا حضوری تشکیل شد و چندین زیرگروه اعم از کسب‌وکار، نرم‌افزار و... شکل گرفت سپس با تقسیم کار و تعیین مسئولیت‌ها کارآغاز و پیش رفت.

وی، با بیان این‌که صفر تا ۱۰۰ این طرح پژوهشی توسط پژوهشگران جوان نامبرده انجام شد، یادآور شد: موضوع این طرح پژوهشی با عنوان پد حسگر تشخیص تازگی میوه موضوع جدیدی در دنیاست و تنها شرکتی در استرالیا آن را برای میوه گلابی انجام داده است که البته جای کار بسیاری هم دارد.

انتهای پیام