مسجدی به جای مانده از دوره سلجوقیان

ایسنا/قم مسجد جامع قم به عنوان دومین مسجد قدیمی این شهر که بنای آن در دوره سلجوقیان احداث شده است دارای جاذبه‌های بسیاری بوده که به آن‌ها می‌پردازیم.

شهر قم یکی ازجمله شهرهایی در کشور است که همه آن را با جاذبه‌های زیارتی و معنوی که حرم حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران اجزای اصلی آن هستند، می‌شناسند.
با وجود این دو مکان مقدس، شهر قم از گذشته محل تجمع مراجع، علما و روحانیون بوده است و به همین دلیل در این شهر مراحل تاسیس و احداث مساجد با سرعت بیش‌تری نسبت به دیگر شهرها دنبال می‌شده است.
مسجد جامع قم یکی از قدیمی‌ترین مساجدی است که در استان قم وجود دارد و در خیابان آذر واقع شده است.
در قرن سوم هجری یکی از علما قم به نام "ابوالصدیم حسین بن علی بن آدم اشعری" که در جزو اصحاب امام حسن عسگری(ع) به‌شمار می‌رفت، مسجدی در قم بنا کرد که این مسجد مجموعه‌ای از بناهای چند عصر و از جمله مساجد دو ایوانی و به شکل مربع مستطیل است.
طبق نوشته کتاب تاریخ قدیم قم که در قرن چهارم هجری نوشته شده ‌است چهار احتمال برای این مسجد ساخته شده به دست این عالم در قم داده شده ‌است که یکی از آن‌ها مسجد جامع است.
مسجد جامع قم پس از مسجد امام حسن عسگری(ع) قدیمی‌ترین مسجدی است که در قم بنا شده که با گنبدی رفیع به یکی از باشکوه‌ترین، شگفت انگیزترین و رفیع‌ترین گنبدهای مساجد ایران تبدیل شده است.
این مسجد بزرگ حدود ۶ هزار متر مربع وسعت دارد، که در ساخت آن حتی یک شاخه آهن نیز به کار نرفته و با گذشت سالیان سال از ساخت آن همچنان پابرجا و استوار مانده‌است.
مسجد جامع قم دارای گنبدی باستانی، مقصوره، ایوانی قدیمی با دو گوشواره، سه شبستان و زیرزمین، صحن و سردر ورودی است.
همچنین کتیبه‌های بسیاری در این مسجد وجود دارد که یکی از این کتیبه‌ها، کتیبه بالای ایوان جنوبی است که به دست محمد حسین شیرازی در سال ۵۲۹ هـجری قمری نوشته است. متن این کتیبه، قسمتی از سوره نور است که با خطی زیبا و با کاشی معرق، منقوش شده است که به دستور مرحوم حضرت  آیت الله بروجردی  تجدید بنا شد.
در مسجد جامع قم محراب‌های متعددی و هر کدام به منظور خاصی ساخته شده است و در یکی از شبستان‌های شرقی مسجد محرابی وجود دارد که در مکانی پایین‌تر از جایگاه نمازگزاران قرار دارد تا هم نشانه خشوع امام جماعت باشد و مهم‌تر از آن، کسانی که در حیاط مسجد هستند، هم‌سطح با امام جماعت  قرار گیرند.
در داخل این محراب و مقابل امام جماعت، مشبک‌هایی وجود دارد که در فصول گرم سال مانند دستگاه تهویه هوا، هوای سرد و مطبوع را به داخل محراب هدایت می‌کند تا امام جماعت و نمازگزاران از هوای مناسب برخوردار باشند.
تزیینات کاشی این مسجد در زمان فتحعلی شاه و در سال ۱۲۴۸ هجری قمری صورت گرفته که به مرور زمان شکسته و ریخته شد؛ به همین منظور ابتدا از سوی مرحوم آیت الله فیض در سال ۱۳۶۵ هجری قمری و مجددا از طرف آیت الله بروجردی در سال ۱۳۷۵ هجری قمری تمام مسجد تعمیر شد.
از دیگر امکانات جالب توجه مسجد جامع قم، شاخصی است که به وسیله آن می‌توان هنگام نماز ظهر را تعیین نمود، این شاخص از سنگی تشکیل شده که روی آن خطی به صورت مورب حکاکی شده است و اگر آفتاب به وسط این شاخص نزدیک شود، نشان دهنده ظهر شرعی است.
انتهای پیام