ناگفتههایی در باره بحران مالی جنگ جهانی اول
مردم در ژوئیه ۱۹۱۴ برای تبدیل اسکناسهایشان به طلا مقابل بانک مرکزی انگلستان صف میکشیدند
صفهای طولانی در منطقه تجاری و مالی لندن، بانکهایی که با عجله از دولت پول میگرفتند و تقلای مردم برای گرفتن طلا. آیا شما را یاد سپتامبر و اکتبر سال ۲۰۰۸ نمیاندازد؟
نه، این صحنهها به اواخر ژوئیه و اوایل اوت ۱۹۱۴ (اوایل مرداد ۱۲۹۳) مربوط میشود. پیش از اینکه حتی یک سرباز بریتانیایی گلولهای شلیک کند، بازارها به شدت نگران پیامدهای جنگ بودند. در ۱۰۰ سالی که از شروع جنگ جهانی اول میگذرد، هنوز این داستان بطور گسترده بازگو نشده است. مروین کینگ، رئیس سابق بانک مرکزی انگلستان، در اوج بحران بانکی ۲۰۰۸ گفت که این بحران از اوت ۱۹۱۴ تا آن زمان بیسابقه بوده است.
"آیا شما را یاد سپتامبر و اکتبر سال ۲۰۰۸ نمیاندازد؟نه، این صحنهها به اواخر ژوئیه و اوایل اوت ۱۹۱۴ (اوایل مرداد ۱۲۹۳) مربوط میشود"لرد کینگ که کارشناس تاریخ اقتصاد است، مایل بود اشاره کند که بحران مالی دهه ۱۹۳۰ به هیچ وجه قابل مقایسه با این موارد نبود. این در حالی است که از دید بسیاری، فروپاشی مالی که با سقوط بانک لمان برادرز آغاز شد، شباهتهای آشکاری به اتفاقات دهه ۱۹۳۰ داشت.
بیداری بازارها"این جدیترین بحران مالی ساختاری بود که بریتانیا – و حتی کل جهان – با آن مواجه شده بود"
پروفسور ریچارد رابرتز، کینگز کالج لندن
آقای کینگ معتقد بود که شباهتهای آشکاری میان سالهای ۲۰۰۸ و ۱۹۱۴ وجود دارد؛ هجوم به داراییهای مطمئن، خشک شدن جریان نقدینگی و افزایش شدید نرخ بهره در بازارها. در روزهای پایانی ژوئیه ۱۹۱۴ بازارهای مالی با واقعیت نگرانکننده غیرقابل اجتناب بودن وقوع جنگ در اروپا مواجه شدند. صفهای درازی مقابل بانک ملی انگلستان تشکیل شد و سرمایهگذاران برای تبدیل پولهای کاغذیشان به طلا دست و پا میزدند. در آن زمان طلا پشتوانه لیره استرلینگ بود و بانک مرکزی مجبور بود پول رایج را با طلا مبادله کند.
البته پس از آن دولت فورا تصمیم گرفت امکان تبدیل پول به طلا را معلق کند.
بانکهای تجاری برای نقد کردن اوراق قرضه و حوالهها، و یا استفاده از آنها بهعنوان پشتوانه وامهایشان هجوم آوردند. نرخ رسمی بهره بانک مرکزی انگلستان برای عملیاتهای استقراضی ظرف چند روز از ۳ درصد به ۱۰ درصد رسید. روز جمعه ۳۱ ژوئیه بورس سهام تعطیل شد و بانکهای تجاری بهمدت یک هفته تعطیل شدند. با وجود وخامت اوضاع در جریان بحران سال ۲۰۰۸، هیچگاه بانکها تعطیل نشدند. روز ۴ اوت ۱۹۱۴ اعلان جنگ شد، اما تا آن روز مرکز مالی و تجاری لندن عملا تعطیل بود.
پروفسور ریچارد رابرتز، استاد کینگز کالج لندن و نویسنده "کتاب نجات سیتی – بحران مالی عظیم سال ۱۹۱۴"، معتقد است که اتفاقات ژوئیه و اوت آن سال بدترین چیزی است که سیتی (مرکز مالی و تجاری لندن) تابحال بهخود دیده است.
"پیش از اینکه حتی یک سرباز بریتانیایی گلولهای شلیک کند، بازارها به شدت نگران پیامدهای جنگ بودند"او میگوید: "در هفتهای که بریتانیا وارد جنگ شد، همه بازارهای مالی لندن فروپاشیدند. این جدیترین بحران مالی ساختاری بود که بریتانیا – و حتی کل جهان – با آن مواجه شده بود. در حدود ۵۰ کشور بازار سهام با سقوط آزاد مواجه شد و مردم به بانکها هجوم بردند."
پاسخ مقامات مسوول به این اتفاقات شبیه واکنش شدید ۹۴ سال بعدشان بود، و طناب نجات بیسابقهای بهسوی بازارها پرتاب شد. طبق برآورد پروفسور رابرتز، مجموع حمایتهای انجام شده از نظام مالی در سال ۱۹۱۴ به نسبت درآمد ملی در آن زمان از آنچه در سال ۲۰۰۸ انجام شد، بیشتر بود. بانک مرکزی انگلستان برای تزریق نقدینگی به همه سیتی کلیه شیرها را باز کرد.
بانک مرکزی آن دسته از داراییهای بانکهای دیگر را که ارزششان بهخاطر نگرانیها از ناتوانی موسسات و نهادهای فرانسوی، آلمانی و ایتالیایی در بازپرداخت بدهیها بشدت سقوط کرده بود را خریداری کرد. دولت پذیرفت که به مالیاتدهندگان در قبال هرگونه ضرری بهخاطر بانکها متحمل شوند، ضمانت بدهد.
'مُشتی ترسو'بحثهای مطرح شده در پارلمان و سیتی در سال ۱۹۱۴ شباعت عجیبی با بحثهایی دارند که پس از کمکهای مالی عظیم دولت به بانکهای آر بی اس (RBS) و لویدز/اچباس (Lloyds/HBOS) درگرفت. در سال ۱۹۱۴ نگرانیهایی در مورد ننگ و خفت مراجعه بانکها به بانک مرکزی برای دریافت اعتبار اضطراری وجود داشت. اتهاماتی هم در مورد خودداری بانکهای دریافتکننده کمک از وام دادن به دیگر بخشهای اقتصاد مطرح میشد.
بانک مرکزی انگلستان آرشیوهای مربوط با جنگ جهانی اول را در دسترس عموم قرار داده است
دیوید کیناستون در کتابش با عنوان "تاریخ سیتی لندن" به ناخشنودی دولت از بانکداران اشاره میکند. هربرت ازکیت، نخست وزیر وقت، سران سیتی را "مشتی ترسو" خواند که "مثل پیرزنها با فنجانی چای در دست در کلیسای جامع شهر وراجی میکنند".
"در ۱۰۰ سالی که از شروع جنگ جهانی اول میگذرد، هنوز این داستان بطور گسترده بازگو نشده است"وقتی گوردون براون و آلیستر دارلینگ (نخست وزیر و وزیر دارایی وقت) در سال ۲۰۰۸ نظر نهاییشان را به روسای بانکها اعلام کردند، کلماتی که از آنها استفاده کردند فرق چندانی با اینها نداشت. با گذشت صد سال از آن موقع، بانک مرکزی انگلستان آرشیوهای مربوط به سال ۱۹۱۴ را در دسترس عموم قرار داده است. بخشی جذاب از تاریخ اقتصادی بریتانیا در دفترهایی که زیر این طاقها قرار دارند، شرح داده شده است.
در حالی که بریتانیا وارد جنگ میشد، دخالت وسیع مقامات مسوول سیستم مالی را تقویت کرد و آن را سرپا نگاه داشت. بیش از ۹ دهه بعد از آن، تاریخ اقتصادی دوباره تکرار شد، اما این بار بدون خونریزیهای مرتبه قبل. شاید مروین کینگ و همکارانش برای اینکه ببینند اسلافشان چطور با بحران بانکی سال ۱۹۱۴ برخورد کردند، به سراغ آرشیوهای سال آن سال رفته باشند.
اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران