بی اطلاعی ناشران خارجی از ادبیات داستانی ایران

بی اطلاعی ناشران خارجی از ادبیات داستانی ایران تهران - بی اطلاعی ناشران خارجی از ادبیات داستانی معاصر ایران و آگاهی نداشتن ناشران داخلی از نحوه حضور در عرصه بین المللی نشر، دو مشکلی است که کارشناسان حوزه نشر بین الملل بر آن تاکید دارند.

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، 'داستان ایرانی و بازار جهانی'، عنوان یکی از نشست های روز جمعه سرای اهل قلم بیست وپنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بود که با حضور کارشناسان و مترجمان حوزه کتاب برگزار شد.

در این نشست که کارشناسان حوزه نشر بین الملل حضور داشتند، چگونگی ورود و حضور ادبیات داستانی ایران در عرصه بین الملل به نقد وبحث گذاشته شد.

'سیدعلی کاشفی خوانساری' کارشناس حوزه نشر و کتاب که مدیریت این نشست را بر عهده داشت، تاکید کرد: با وجود سابقه چندهزارساله ادبیات در ایران، ادبیات داستانی کشور همچنان بدرستی به ناشران خارجی معرفی نشده است.

وی با بیان آنکه ادبیات داستانی مدرن در ایران بیش از ۱۵۰ سال سابقه دارد، افزود: یافتن راه حل عملی برای معرفی ادبیات داستانی ایران به دیگر کشورها، هدف اصلی این نشست تخصصی است.

"در این نشست که کارشناسان حوزه نشر بین الملل حضور داشتند، چگونگی ورود و حضور ادبیات داستانی ایران در عرصه بین الملل به نقد وبحث گذاشته شد"

'آرمان گودرزی' مترجم کتاب که مدتی نیز در حوزه همکاری های نشر به زبان های فارسی و فرانسه فعالیت داشته است، در این نشست گفت: با وجود آنکه در میان کتاب های منتشر شده در فرانسه، حجم قابل توجهی از آثار به صورت ترجمه از دیگر زبان ها بوده اند، اما ادبیات ایرانی در میان این کتاب ها جایگاهی ندارد.

وی افزود: بررسی ها نشان داده که اگر کتابی از زبان فارسی به فرانسه ترجمه شود، بیش از هر چیز به علاقه ناشر و یا مترجم به زبان و ادبیات فارسی باز می گردد و ناشی از یک ارتباط درست بین ناشران ایرانی و فرانسوی نیست.

گودرزی با بیان آنکه دیوان غزلیات حافظ بزرگترین کتاب ایرانی است که به فرانسه ترجمه و چاپ شده، ادامه داد: مشکل آن است که در ایران ابتدا کتاب ها ترجمه می شوند و سپس برای نشر آن در کشور مقصد، بدنبال ناشر می گردیم در حالیکه بهتر است ترجمه آثار به زبان کشور مقصد برعهده همان کشور مقصد گذاشته شود تا علاوه بر ترجمه صحیح، بازار خود را نیز بیابد.

** کتاب های ایرانی به خوبی معرفی نمی شود

'مجید جعفری اقدم' کارشناس نشر بین الملل و مدیر آژانس ادبی 'حوا' نیز در این نشست گفت: مشکل عمده ای که ناشران ایرانی در بازارهای بین المللی کتاب دارند، آن است که آثار ایرانی به خوبی معرفی نمی شوند و ناشران خارجی از وجود این کتاب ها بی اطلاع هستند.

وی افزود: بسیاری از ناشران خارجی در نمایشگاه های بین المللی با مشاهده رمان های فارسی معاصر در غرفه ایران ابراز تعجب می کنند.

این کارشناس حوزه نشر اضافه کرد: ناشران ایرانی شیوه تعامل درست با ناشران خارجی را بلد نیستند.

جعفری اقدم، با تاکید بر آنکه نهادهای فرهنگی برای تقویت ادبیات ایران در بازار بین المللی نشر باید راهکارهای حمایتی در نظر یگیرند، افزود: باید از ترجمه و چاپ کتاب های ایرانی توسط ناشران خارجی در کشورهای مقصد حمایت کرد نه آنکه در داخل سفارش ترجمه و چاپ آنان را داد و نتوان برای آن بازاریابی کرد.

وی گفت: ناشران ایرانی برای حضور در عرصه بین المللی باید قاعده بازی را بلد باشند که یکی از این اصول، پایبندی به قانون کپی رایت است.

** بسیاری از رایزنان فرهنگی به زبان فارسی تسلط ندارند

'غلامرضا امامی' نویسنده و مترجم پیشکسوت حوزه ادبیات کودک ونوجوان که در زمینه ترجمه کتاب به زبان ایتالیایی فعالیت دارد نیز از دیگر سخنرانان این نشست تخصصی بود.

وی گفت: در حالیکه همچنان ادبیات داستانی ایران برای کشورهای همسایه که از نظر فرهنگ و آیین، ریشه های مشترکی با ایرانیان دارند به درستی معرفی نشده است، چگونه می توان بدنبال چاپ ادبیات داستانی ایران در کشورهای اروپای غربی و آمریکایی بود.

"وی با بیان آنکه ادبیات داستانی مدرن در ایران بیش از ۱۵۰ سال سابقه دارد، افزود: یافتن راه حل عملی برای معرفی ادبیات داستانی ایران به دیگر کشورها، هدف اصلی این نشست تخصصی است"

این مترجم پیشکسوت افزود: اگر کتابی از ایران در ایتالیا به چاپ رسیده، به خاطر اشتراکات فرهنگی است که دو کشور دارند.

امامی با یادآوری آنکه کشیشان مسیحی در کشورهای مسلمان آثار متعددی از ایران از جمله نسخ خطی، آثار تعزیه و نسخه هایی از ادبیات فارسی را جمع آوری و به واتیکان ارسال کردند، گفت: چند سال پیش ترجمه ای از دیوان حافظ به زبان ایتالیایی منتشر شد که مورد استقبال مردم این کشور قرار گرفت.

وی با بیان آنکه از ادبیات معاصر ایران نیز به تازگی برخی آثار به ایتالیایی ترجمه شده، اظهار داشت: ترجمه این آثار موجب شد تا سطح آگاهی ناشران ایتالیایی از ادبیات داستانی معاصر ایران افزایش یابد.

امامی گفت: به تازگی دو کتاب از مرحوم 'سیمین دانشور' با ترجمه آریانا فرخی به زبان ایتالیایی ترجمه شده است.

این نویسنده پیشکسوت با بیان آنکه رایزنان فرهنگی ایران در سایر کشورها در معرفی ادبیات داستانی کشور به ناشران خارجی تلاش نمی کنند، افزود: بسیاری از آنان حتی به زبان فارسی و پیشینه آن تسلط کافی ندارد چه رسد به آنکه به زبان کشور مقصد مسلط باشند و بتوانند مروج زبان فارسی در آن کشورها باشند.

** ترجمه باید در کشور مقصد انجام شود

'محسن سلیمانی' مترجم باسابقه حوزه ادبیات داستانی و کارشناس نشر در حوزه بین الملل، سخنران دیگر این نشست تخصصی بود که گفت: آثار ادبی برخی زبان ها مانند فرانسه، آلمانی و عربی بدون حمایت دولت ها امکان ترجمه و معرفی به دیگر زبان ها را نمی یابند.

وی، راه اندازی کرسی های آموزش زبان، برگزاری دوره های آموزشی و ارتباط با ناشران و نویسندگان را سه شیوه برای ارتباط بین زبان های مختلف عنوان کرد و گفت: در کشور این سه شیوه به شکل های ناقصی اجرا شدند و نتیجه آن شد که آثار ایرانی برای ترجمه به فارسی زبانان سفارش داده شدند.

سلیمانی ادامه داد: نتیجه این شیوه آن بود که آثاری سرشار از غلط ها در ترجمه تهیه و به دیگر کشورها ارسال شد که گاهی خواننده را دچار سوءتفاهم می کرد.

این کارشناس حوزه نشر تاکید کرد: برای توسعه ادبیات داستانی ایران در دیگر کشورها بهتر است از مترجمان کشورهای هدف بهره بگیریم، تا از نظر کمی و کیفی به نتیجه مطلوب برسیم.

سلیمانی پیشنهاد کرد که مجموعه آثار ایرانی به یک ایرانشناس در کشور مقصد عرضه شود تا وی بر اساس ذائقه مخاطبان کشور خود آثار مورد نظر را انتخاب و ترجمه کند.

"وی افزود: بسیاری از ناشران خارجی در نمایشگاه های بین المللی با مشاهده رمان های فارسی معاصر در غرفه ایران ابراز تعجب می کنند"

** کشورهای عربی خواهان کتاب های تربیتی برای کودک ونوجوان هستند

'مهدی کاموس' مترجم کتاب نیز در این نشست گفت: برای ترویج ادبیات داستانی ایران در دیگر کشورها نباید منتظر بود که یک نهاد دولتی از جمله وزارت ارشاد و سازمان فرهنگ و ارتباطات وارد عمل شود.

وی گفت: شاید بهتر باشد که به توسعه زبان فارسی به عنوان یک عنصر موثر در تامین امنیت ملی کشور نگاه شود تا نتیجه مورد نظر حاصل شود زیرا در بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی، جنبه های سیاسی ایران از جمله انرژی هسته ای، اسامی مقام ها و مسوولان ایرانی جا افتاده است و آنان آگاهی چندانی از ادبیات و نویسندگان بنام ایرانی ندارند.

کاموس ادامه داد: در حالیکه نگاه بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی به ایران یک نگاه مرجع است اما ما چیزی در حوزه ادبیات برای عرضه به آنان نداریم.

وی گفت: ادبیات اخلاقی و تعلیم و تربیت یکی از نیازهای کشورهای عربی در سال های اخیر است که با توجه به رشد اینگونه آثار در ایران می توان آنها را برای ناشران این کشورها عرضه کرد.

کاموس تاکید کرد: جهان عرب توجه جدی به حوزه ادبیات کودک ونوجوان و امور تربیتی دارد؛ ضمن آنکه کشورهای عربی نسبت به آثار غربی زاویه پیدا کرده اند و می توان گفت فرصت خوبی برای عرضه کتاب های ایرانی به این کشورها فراهم شده است.

بیست وپنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران تا ۲۳ اردیبهشت ماه در مصلای امام خمینی(ره) برپا است.

فراهنگ ** ۲۰۲۵ ** ۱۰۷۱