جنگ قره‌باغ؛ "نواحی هم‌مرز با ایران به کنترل باکو درآمد"

درگیری جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ کوهستانی، وارد ۲۶مین روز خود شد. در این فاصله و با تلاش‌های دیپلماتیک‌، آتش‌بس برقرار شده که ناپایدار بوده‌اند. مقامات ارمنستان از جان باختن ۸۷۴ پرسنل نظامی و ۳۷ غیرنظامی در این چند هفته خبر می‌دهند. باکو بدون ذکر شمار نظامیان کشته شده، قربانیان غیرنظامی را ۶۱ تن و مجروحان را ۲۹۱ نفر اعلام کرده است.

سربازان ارمنستان در هفت شهر متعلق به جمهوری آذربایجان حضور دارند که خطه‌ای هم مرز با ایران است. عصر پنجشنبه ۲۲ اکتبر، مقامات باکو از آزادی و تصرف مناطق مشرف به خاک ایران خبر دادند.

الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان در توییتر نوشت: «مرز رسمی ایران و آذربایجان  با آزادسازی  "آغبند"، به طور کامل در امن و امان قرار گرفت.»

این در حالی است که روستاهای مرزی ایران در روزهای گذشته از گزند توپخانه طرفین در امان نبوده‌اند.

"مقامات ارمنستان از جان باختن ۸۷۴ پرسنل نظامی و ۳۷ غیرنظامی در این چند هفته خبر می‌دهند"فرماندار شهرستان خداآفرین اعلام کرد که تنها در روز چهارشنبه ۳۰ مهر، ۷۱ گلوله جنگی به روستاهای این شهرستان اصابت کرده‌اند.

در سه هفته گذشته، چند  پهپاد هم در خاک ایران سقوط کردند که به گفته مقامات مسئول، خسارات جانی و مالی نداشتند. آخرین مورد، روز سه‌شنبه ۲۹ مهر، یک پهپاد در روستای "قره‌قوچ" در اراضی مرتعی بخش منجوان افتاد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

وزیران خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان روز جمعه ۲۳ اکتبر، با مایک پمپئو، همتای آمریکایی خود در واشنگتن دیدار می‌کنند؛ دیداری جداگانه برای رایزنی درباره چشم‌انداز کشمکش. در حال حاضر و با توجه به نقض دو آتش‌بس قبلی، امید چندانی به توافق طرفین برای آتش‌بس پایدار وجود ندارد.

رئیس کمیته جهانی صلیب سرخ که ناظر بر درگیری‌هاست، از طرفین خواسته که هدف گرفتن مناطق غیرنظامی و عملیات توپخانه علیه مردم عادی را متوقف کنند.

ژراردو مولوژنیک، مسئول این ماموریت به خبرگزاری فرانسه گفته است: «ما مصر هستیم که طرفین قوانین بشردوستانه بین‌المللی را رعایت کنند.»

باکو هیچگاه تمایل برای دستیابی به قره‌باغ و مناطق هفت‌گانه را پنهان نکرده؛ اما تحلیلگران، توسل به جنگ برای نیل به چنین نیتی را به چالش کشیده‌‌اند. تلا‌ش‌های دیپلماتیک نیز تا کنون ثمری نداشته‌اند. باشینیان، نخست وزیر ارمنتستان راه حل سیاسی را منتفی می‌داند و طرفین هر یک بر مواضع خود پافشاری می‌کنند.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه می‌گوید حدود پنج هزار نفر در جنگ قره‌باغ کشته شده‌اند و هر یک از طرفین نزدیک دو هزار قربانی داده‌اند.

او ابراز امیدواری کرده که مسکو با کمک ایالات متحده، راه حلی برای منازعه قره‌باغ بیابد.

روسیه در طول تاریخ، حامی ارمنستان بوده اما روابط نزدیکی نیز با جمهوری آذربایجان دارد و در سال‌های اخیر بارها هر دو کشور را با سلاح تامین کرده است. پوتین پیش‌تر گفته که درگیری‌ها در منطقه قره‌باغ کوهستانی در خاک جمهوری آذربایجان صورت می‌گیرد و مسکو در این مسئله دخالت نخواهد کرد.

در روزهای آغازین درگیری، اخبار مبنی بر ارسال کمک‌های نظامی روسیه از ارمنستان از طریق حریم زمینی و هوایی ایران، جنجال آفرین شد. تهران چنین اخباری را تکذیب کرد و خواهان میانجی‌گری بین دو کشور شد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

در تازه‌ترین تحول،  رئیس جمهور ایران در تماس تلفنی با همتای خود در ترکیه، گفت‌وگو برای حل مشکل قره‌باغ را ضروری خواند. پایگاه اطلاع‌رسانی دولت ایران به نقل از روحانی نوشت: «ایران و ترکیه به عنوان دو کشور قدرتمند در منطقه و همچنین کشور روسیه می‌توانند برای استقرار صلح و ثبات در منطقه کمک کنند و شاهد استقرار صلح و آرامش در منطقه با اجرای حقوق بین الملل و تمامیت ارضی باشند.»

ترکیه متحد نزدیک جمهوری آذربایجان است و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور تاکید کرده که باکو باید از فرصت کنونی برای "تعیین سرنوشت سرزمین‌های اشغالی آذربایجان" استفاده کند. او از همان آغاز تصریح کرد که آنکارا با قطعیت پشت باکو می‌ایستد.

منطقه قره‌باغ کوهستانی با ۱۴۵هزار نفر جمعیت، از نظر حقوق بین‌الملل بخشی از خاک آذربایجان محسوب می‌شود.

"او از همان آغاز تصریح کرد که آنکارا با قطعیت پشت باکو می‌ایستد.منطقه قره‌باغ کوهستانی با ۱۴۵هزار نفر جمعیت، از نظر حقوق بین‌الملل بخشی از خاک آذربایجان محسوب می‌شود"ارمنستان اما در جریان جنگی که پس از فروپاشی اتحاد شوروی درگرفت، کنترل این منطقه و هفت شهر دیگر آذربایجان را در دست گرفت. از سال ۱۹۹۴ بین آذربایجان و ارمنستان قرارداد آتش‌بس برقرار است اما قره‌باغ هم‌چنان محل مناقشه دو کشور است.

درگیری‌های ده‌ها ساله طرفین بر سر قره‌باغ تاکنون بیش از ۳۰ هزار قربانی بر جای گذاشته‌ است.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  منطقه ناگورنو قره‌باغ

  بر اساس حقوق بین‌الملل منطقه قره‌باغ متعلق به جمهوری آذربایجان است. اما ارمنی‌ها بر این باورند که در دوران استالین این منطقه ارمنی‌نشین به"ناحق" به آذربایجان داده شده است. پس از ‌نخستین جنگ در سال ۱۹۹۰ و به‌رغم آتش‌بس در سال ۱۹۹۴، درگیری‌های پراکنده میان ارتش آذربایجان و نیروهای نظامی و شبه‌نظامی ارمنی در نواحی مرزی به دفعات رخ داده است.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  مذاکرات بی‌نتیجه

  الهام علی‌اف (راست) رئیس جمهور آذربایجان و نیکولا پاشینیان (چپ) رئیس جمهور ارمنستان در کنفرانس امنیتی مونیخ در سال ۲۰۲۰

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  درگیری نظامی میان آذربایجان و ارمنستان

  سربازان آذربایجان در منطقه مرزی قره‌باغ با خمپاره مواضع ارتش ارمنستان را هدف قرارداده‌اند. تا کنون ده‌ها نفر کشته و مجروح شده‌اند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  هر دو سو بر طبل جنگ می‌کوبند

  ارمنستان با اعلام وضعیت جنگی دست به سربازگیری زده و نیروهای ذخیره خود را فعال کرده است.

  آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد از روسای جمهوری دو کشور متخاصم خواسته که هر چه زودتر به درگیرهای نظامی پایان دهند. راه‌حل سازمان ملل برپایی مذاکرات صلح و اعزام ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا به منطقه است. اتحادیه اروپا نیز خواهان برقرار آتش‌بس فوری شده است.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  افزایش احساسات ملی‌گرایی

  تجمع مردم در باکو؛ بسیاری در آذربایجان خواهان الحاق قره‌باغ به این کشور هستند و حضور نیروهای ارمنی در این منطقه را "اشغال" بخشی از سرزمین خود می‌دانند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  توپخانه آذربایجان

  به گفته ناظران بین‌المللی با توجه وضعیت موجود در منطقه و منافع متفاوت و بعضاً متناقض کشورهای درگیر، در این مناقشه طرفی به پیروزی نظامی دست‌ نخواهد یافت و تنها باید در پی راه‌حلی سیاسی بود.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  جنگی ریشه‌دار

  آمریکا و اتحادیه اروپا کشورهای ثالث را از مداخله مستقیم در این نزاع برحذر داشته‌اند. اما ترکیه در سال‌های گذشته دست به تجهیز ارتش آذربایجان زده است و نیروهای ارتش روسیه نیز در ارمنستان پایگاه دارند. روسیه حدود ۳۵۰۰ سرباز در منطقه گیومری و ایروان مستقر کرده است.

  "ارمنستان اما در جریان جنگی که پس از فروپاشی اتحاد شوروی درگرفت، کنترل این منطقه و هفت شهر دیگر آذربایجان را در دست گرفت"نیروهای روسیه در ارمنستان مجهز به واحدهای تانک، پدافند موشکی و ده‌ها هواپیمای جنگی هستند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  انهدام تانک آذربایجان

  وزارت دفاع ارمنستان با انتشار شماری عکس و ویدئو مدعی شد که برخی از تانک‌ها و خودروهای زرهی آذربایجان را منهدم کرده است.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  خسارت مالی و جانی

  اولینا هوهانیشیان، ۷۰ ساله، در دهکده‌ای در منطقه قره‌باغ زندگی می‌کند. به گفته او جنگ برای ساکنان این منطقه جز ویرانی چیزی در پی ندارد. جمعیت منطقه قره‌باغ حدود ۱۴۵ هزار نفر است که اکثراً ارمنی هستند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  فرار از مناطق جنگی

  نزاع بر سر منطقه قره‌باغ ۳۰ سال است که ادامه دارد. آتش‌بس میان دو کشور در سال ۱۹۹۴ این امید را بوجود آورد که راه‌حلی سیاسی یافته شود، اما درگیری‌های پراکنده در سال‌های گذشته نشان داد که هیچ‌یک از طرفین در پی حل بحران نیستند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  سربازگیری

  هر دو کشور پس از آغاز نبردها دست به سربازگیری زده‌اند. ارمنستان که دارای ارتش کوچک‌تری در مقایسه با آذربایجان است، از مردان خواسته است که داوطلبانه به ارتش این کشور بپیوندند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  نبرد در مناطق مرزی

  آذربایجان بارها گفته است که صلح دائمی در گرو بازگرداندن منطقه قره‌باغ به آذربایجان و پایان "اشغال" این منطقه توسط ارمنستان است.

  جنگ میان دو کشور در سال ۱۹۹۰ حدود ۳۰ هزار کشته بر جا گذاشت. در آن زمان نیز روسیه از ارمنستان طرفداری کرد. مذاکرات سرانجام در سال ۱۹۹۴ با توافقی بر سر آتش‌بس به پایان رسید، اما تنش‌ها هم‌چنان بر جا ماند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  مردان جوان در ایروان، آماده پیوستن به ارتش ارمنستان

  مقامات ارمنستان گفته‌اند که در صورت ادامه نبردها از روسیه کمک خواهند گرفت. سفیر ارمنستان در مسکو تاکید کرد که پایگاه روسیه در منطقه گیومری یکی از فاکتورهای تامین امنیت در قفقاز به شمار می‌‌آید. ماموریت سربازان روسی در ارمنستان تا سال ۲۰۴۴ در نظر گرفته شده است

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  مقایسه میان دو کشور

  ارمنستان: جمعیت؛ ۲ میلیون و ۹۵۸ هزار نفر/ مساحت ۲۹۷۴۰ کیلومتر مربع/ تولید ناخالص داخلی ۱۲ میلیارد دلار/ ارتش ۴۷ هزار نفر/ بودجه ارتش ۶۳۴ میلیون دلار آذربایجان: جمعیت ۱۰ میلیون و ۲۳ هزار نفر/ ۸۶۶۰۰ کیلومتر مربع/ تولید ناخالص داخلی ۵/ ۳۷ میلیارد دلار/ ارتش ۲۱۶ هزار نفر/ بودجه ارتش ۲/ ۲ میلیارد دلار داده‌ها از مرکز آمار آلمان

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  طرفداری رئیس جمهور ترکیه از آذربایجان

  رجب طیب اردوغان درباره درگیری‌های اخیر گفت: «ترکیه به ایستادن در کنار برادران آذربایجانی با تمام امکانات خود ادامه می‌دهد.

  " قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی منطقه ناگورنو قره‌باغ بر اساس حقوق بین‌الملل منطقه قره‌باغ متعلق به جمهوری آذربایجان است"فقط با عقب‌نشینی فوری ارمنستان از مناطق اشغال شده آذربایجان است که منطقه روی صلح و ثبات را خواهد دید.»

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  استقبال از سربازان آذربایجان

  تبادل آتش میان نیروهای دو کشور در روز یک‌شنبه ۲۷ سپتامبر آغاز شد. هر دو طرف دیگری را مسئول شروع جنگ می‌دانند. روسیه و ایران به عنوان همسایگان این کشورها پیشنهاد میانجیگری داده‌اند.