شهر موش‌ها، تکرار موفقیت پس از سه دهه

ده روز پیش، پس از یک کمپین تبلیغاتی کم‌سابقه "شهر موش‌ها ۲" در سینماهای تهران و شهرستانها به روی پرده رفت و موفق شد سریع‌تر از هر فیلم دیگری در سینمای ایران به فروشی معادل یک میلیارد تومان دست یابد.

هرچند "شهر موش‌ها۲" را باید در مجموعه سینمای کودک طبقه‌بندی کرد، اما به نظر می‌رسد گروه سازندگان آن دورخیز کرده‌اند که با زنده کردن خاطرات قدیمی کودکان دیروز و بزرگسالان امروز - از سری تلویزیونی "مدرسه موش‌ها" و پس از آن فیلم سینمایی "شهرموش‌ها"- هر دو نسل را در کنار هم پای فیلم بنشاند.

علی سرتیپی یکی از تهیه‌کنندگان این فیلم، در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی با اشاره به استقبال فراتر از انتظار مخاطبان، اعلام کرد مقدمات اکران جهانی فیلم نیز فراهم شده و مهرماه امسال "شهر موش‌ها۲" در آمریکا و اروپا روی پرده خواهد رفت.

او افزود: "تعداد قابل توجهی از دهه شصتی‌ها که خاطرات خوشی از مدرسه موش‌ها دارند در خارج از کشور زندگی می‌کنند، در نتیجه فکر می‌کنم که ایرانیان مقیم خارج از کشور هم استقبال گسترده‌ای از این فیلم خواهند کرد. بعلاوه وزارت ارشاد بناست امکاناتی هم برای برگردان فیلم به زبان انگلیسی در اختیار ما قرار بدهد که حتی غیر فارسی‌زبان‌ها هم بتوانند از آن لذت ببرند".

"قسمت دوم این فیلم، "شهر موش‌ها ۲"، که به کارگردانی مرضیه برومند و تهیه‌کنندگی مشترکِ منیژه حکمت و علی سرتیپی ساخته شده و اکنون روی پرده رفته، یکی از بزرگترین پروژه‌های بخش خصوصی در سینمای ایران به شمار می‌آید"

"مدرسه موش‌ها"، نام برنامه‌ای عروسکی بود که به کارگردانی مرضیه برومند و با همکاری عروسک‌گردانان و صدا‌پیشگانی نظیر ایرج طهماسب، حمید جبلی و فاطمه معتمد آریا در سال‌های دهه شصت از تلویزیون پخش می‌شد و بنا بود مخاطبان خردسال خود را به درس و مدرسه علاقمند کند.

به گفته مرضیه برومند هنگام تولید این مجموعه، امکانات مادی چندانی در کار نبود و "سر و کله زدن" با مسئولان تلویزیون که "سعی می‌کردند به زور نکات غیراخلاقی و غیرآموزشی از درون متن‌ها کشف کنند و به هر حرکت بامزه‌ موش‌ها، ایراد می‌گرفتند" کار را بسیار دشوار می‌کرد؛ اما در سال‌هایی که تنوع چندانی در برنامه‌های تلویزیونی به چشم نمی خورد، خلاقیت عوامل این مجموعه بچه موش‌ها را به شخصیت‌هایی بسیار محبوب تبدیل کرد.

همین محبوبیت باعث شد که در سال ۶۴ از روی این مجموعه تلویزیونی، فیلمی سینمایی به نام "شهر موش‌ها" ساخته شود و مردم مشتاق برای دیدن آن ساعت‌ها در مقابل گیشه سینماها صف بکشند.

قسمت دوم این فیلم، "شهر موش‌ها ۲"، که به کارگردانی مرضیه برومند و تهیه‌کنندگی مشترکِ منیژه حکمت و علی سرتیپی ساخته شده و اکنون روی پرده رفته، یکی از بزرگترین پروژه‌های بخش خصوصی در سینمای ایران به شمار می‌آید.

تعدادی از چهره های سرشناس امروز سینمای ایران از عروسک گردانان مدرسه موشها بودند

پیشتر در جشن آغاز فیلمبرداری این فیلم - که بانک گردشگری و چند شرکت تولیدی-صنعتی اسپانسرهای آن به شمار می‌آیند- منیژه حکمت از بی‌مهری سازمان سینمایی به سینمای مستقل و همراهی نکردن آنها با سازندگان فیلم انتقاد کرده بود.

آقای سرتیپی در این مورد می‌گوید که هرچند حمایت های دولتی شامل حال "شهرموش‌ها۲" نشد، اما دست‌کم از مانع تراشی‌های معمول هم خبری نبود: "در تامین هزینه‌های این فیلم صرفا از کمک اسپانسرها بهره بردیم، از جمله هزینه تمام تبلیغات شهری موجود برعهده آنهاست؛ اما حمایت دولتی خاصی از ما صورت نگرفت. البته باید این را هم اضافه کنم که سنگ‌اندازی هم اتفاق نیافتاد و سازمان سینمایی نسبت به این پروژه و موفقیت آن علاقه نشان داد. به هر حال ساخت این فیلم اتفاق خوبی برای سینما محسوب می‌شود و به نوعی باید باعث خوشحالی همه باشد".

هرچند در زمان آغاز پیش تولید در سال ۹۱ تخمین زده می‌شد این فیلم با هزینه‌ای دو میلیارد تومانی به پایان برسد، به گفته آقای سرتیپی در نهایت ۷ میلیارد تومان برای رسیدن این فیلم به پرده سینماها هزینه شده است.

در مقابل این هزینه کلان، تهیه‌کنندگان بر این باورند که این فیلم سطح استانداردهای سینمای کودک ایران را از جهات مختلف تغییر خواهد داد، از جمله به این دلیل که "مدرسه موش‌ها ۲" نخستین فیلم ایرانی است که در آن از تکنولوژی کامپیوتری (CGI) استفاده شده است.

آقای سرتیپی در این مورد گفت: "ما پیش از فیلمبرداری تیمی را مسئول بخش سی.جی.آی فیلم کردیم و بعد از اتمام ضبط بیش از ۴ ماه با استفاده از این تکنیک روی فیلم کار کردیم؛ می توانم بگویم به عنوان اولین فیلمی ایرانی که از این تکنولوژی بهره گرفته، استانداردهای جهانی موجود در این زمینه در فیلم کاملا رعایت شده است".

تعدادی از محبوب ترین سریال های تلویزیونی پس از انقلاب از ساخته مرضیه برومند بوده اند

سی.جی.آی نوعی تکنولوژی سینمایی است که کارکرد اصلی آن تلفیق حرکات صورت و بدن بازیگران با تصویرسازی دیجیتال است تا در محصول نهایی، حرکات شخصیت‌های خیالی فیلم باورپذیرتر و واقعی-نما از کار درآید. نمونه بکارگیری این تکنولوژی را می توان در فیلم‌های بسیاری از جمله "آواتار" یا "ارباب حلقه‌ها" دید.

علاوه بر این، کمپین تبلیغاتی این فیلم نیز به لحاظ وسعت و خلاقیت در سینمای ایران اگر نه بی‌سابقه، دست کم کم‌سابقه است.

"البته باید این را هم اضافه کنم که سنگ‌اندازی هم اتفاق نیافتاد و سازمان سینمایی نسبت به این پروژه و موفقیت آن علاقه نشان داد"از ماه‌ها پیش از آغاز فیلمبرداری، به مناسبت‌های مختلف برنامه‌های متنوع خصوصی و عمومی برای معرفی فیلم برگزار شد که مخاطبان خردسال و بزرگسال آن را بیش از پیش به دیدنش مشتاق کند.

تیم تبلیغاتی "مدرسه موش‌ها۲" یا به گفته یکی از تهیه‌کنندگان آن "اتاق فکری" که مسئولیت تبلیغات را برعهده داشت ظرف ماه‌های گذشته وبسایتی به نام خبرگزاری "موشنا" برای انتشار اخبار مربوط به فیلم براه انداخت، تولید عروسک‌ها، لوازم جانبی و بازی رایانه‌ای آنلاین مرتبط با "شهر موش‌ها" را برنامه‌ریزی کرد و مخاطبان را فراخواند برای برخوردار شدن از مزایای شهروندی شهر موش‌ها، ثبت نام کرده و"موشوند" شوند.

علاوه بر هنرمندان و روزنامه‌نگاران و بسیاری دیگر از چهره‌های شناخته‌شده، حتی برخی چهره‌های سیاسی نیز به کمک آمدند؛ از جمله احمد مسجد جامعی رئیس وقت شورای شهر تهران، ریاستِ افتخاری شورایکلیک

شهر موش‌ها را پذیرفت و محمد خاتمی نیز در پیامی ویدئویی که در جشن آغاز فیلمبرداری این فیلم پخش شد، ضمن یادآوری "شهر موش‌ها" به عنوان "فیلمی خیال‌انگیز"، برای عوامل "شهر موش‌ها۲" آرزوی موفقیت کرد.

با این حال این فیلم هم از حواشی به دور نماند؛ محمد علی طالبی - که در کنار مرضیه بروند (کارگردان عروسکی شهر موش‌ها)، کارگردانی سینمایی این فیلم را بر عهده داشت- به گروه سازندگان فیلم جدید اعتراض کرد و گفت حقوق معنوی او طی ساخت "شهرموشها۲" نادیده گرفته شده است.

مسجد جامعی در کنار برومند (راست) و منیژه حکت (چپ)

آقای طالبی در مصاحبه‌ای ضمن اشاره به شباهت بسیار میان "شهر موش‌ها" و فیلم تازه که دنباله آن به شمار می‌آید، اعلام کرد که در ساخت فیلم دوم هیچ تماسی با او به عنوان یکی از خالقان شهر موش‌ها گرفته نشده و به این ترتیب حقوق او نادیده گرفته شده است.

آقای سرتیپی هر چند بر وجود این شباهت تاکید می‌کند و آن را یکی از اهداف اصلی تیم تهیه‌کننده می شمرد؛ می‌افزاید که هیچ نوع تخلفی صورت نگرفته است زیرا حقوق فیلم قبلا خریداری شده است: "حق رایت شهر موش‌ها ، یک سال و نیم پیش توسط مالک قانونی آن بنیاد سینمایی فارابی به ما فروخته شده است، در نتیجه هر ادعایی در مورد حقوق مادی و معنوی فیلم متوجه این بنیاد است و ما نباید در مورد آن پاسخگو باشیم".

تهیه کنندگان "شهر موش‌ها۲" در جشن آغاز فیلمبرداری آن آرزو کرده بودند که جشنی به افتخار ثبتِ نام آن به عنوان پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران برگزار کنند.

نگاهی به میزان فروش فیلم‌هایی از این دست و همینطور محبوبیت مرضیه برومند به عنوان خالق به یادماندنی‌ترین شخصیت‌های عروسکی سینما و تلویزیون نشان می‌دهد که این آرزو، چندان گزاف نیست.

اما در سینمای ایران معمولا همراه با آمارهای چشمگیر فروش، خطر قاچاق فیلم‌ها نیز افزایش می‌یابد.

آقای سرتیپی در این مورد می‌گوید: "تمام سالن‌های سینما مجهز به دوربین‌های مداربسته هستند و افرادی هم حضور دارند که جلوی چنین مسائلی را بگیرند" اما به گفته وی، نقش تماشاگران در این میانه از هرچیزی مهم‌تر است: "مردم می‌دانند که برای این فیلم هزینه کلانی شده و بخش خصوصی هم تهیه آن را برعهده داشته‌است و می‌فهمند که با اتفاقاتی ازین دست چه ضربه بزرگی به تهیه‌کننده وارد خواهد شد؛ ما به وجدان عمومی امیدواریم و مطمئنیم مخاطبان مانع از بروز مسائلی از این دست خواهند شد".