‫۳۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی در این دولت سیل ویرانگر نیست؟

به گزارش خدمت به نقل از تسنیم؛ آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد که از ابتدای آغاز به کار دولت یازدهم تا کنون نقدینگی حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است و مشخص نیست که علت آن چیست؟!

هر چند مدیران ارشد بانک مرکزی در توضیح رشد نقدینگی بارها گفته‌اند:" افزایش پوشش آمارهای پولی بانک مرکزی و لحاظ آمارهای پنج بانک و دو موسسه اعتباری در آمارهای پولی و بانکی مربوط علت اصلی رشد نقدینگی بوده است."

اما کارشناسان اقتصادی معتقدند که ریشه رشد نقدینگی در جای دیگر است و بانک مرکزی باید پاسخ دهد که علت این رشد در این فاصله کوتاه(۲ سال) چه بوده است؟

آمار بانک مرکزی که در ادامه مشاهده خواهید کرد نشان می‌دهد که حجم نقدینگی در شهریورماه(اولین ماه رسمی آغاز به کار دولت یازدهم) حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

اما آمارهای رسمی بانک مرکزی در جای دیگر نشان میدهد که نقدینگی در اسفند ماه ۹۳ به ۷۸۲ هزار میلیارد تومان رسیده است.

ضمن آنکه تازه‌ترین اظهارات مدیران بانک مرکزی نیز حکایت از آن دارد که نقدینگی در تازه ترین محاسبات این بانک به میزان ۸۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

حیدر مستخدمین حسینی معاون وزیر اسبق اقتصاد در خصوص دلایل میزان افزایش نقدینگی در این دولت به رقم حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان گفته است: در دولت یازدهم یکی از دلایل شتاب گرفتن رشد نقدینگی افزایش بدهی بانک های تجاری به بانک مرکزی است، که آن هم ناشی از تعهداتی است که قبلا بر دوش دولت بوده و دولت آنها را بر گردن بانکها نهاده بود تا به نوعی استقراض غیر مستقیم از بانک مرکزی داشته باشد.

وی افزود: عامل دیگر این است که بانک‌ها به دلیل نداشتن نقدینگی، از بانک مرکزی برداشت کرده‌اند که این مسئله بر میزان نقدینگی افزوده است. از طرف دیگر دولت تعهداتی داشته که در بودجه دیده نشده و در قبال آن از بانک مرکزی برداشت کرده است، این رقم بدهی دولت به بانک مرکزی هم چیزی در حدود ۱۰۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده است که البته این رقم مرتبا در حال تغییر است.

البته قبلاً، علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی در همایش سالانه سیاست های پولی و ارزی در ارتباط با افزایش نقدینگی این نکته مورد را توجه قرار داده بود که سلطه سیاست‌های مالی بر سیاست‌های پولی و چالش حکمرانی بانک مرکزی یک از مشکلات اصلی اقتصاد کشور است.

وی همچنین تأکید کرده بود که در اقتصاد ایران با مشکل تفوق سیاست‌های بودجه‌ای و سیاست‌های پولی مواجه هستیم، به همین منظور بانک مرکزی امکان اعمال سیاست بر نقدینگی را از دست داده است؛ بنابراین اگر بناست بانک مرکزی مستقل عمل کند و مسئولیت تورم را به‌عهده بگیرد باید سلطه سیاست‌های مالی بر پولی برداشته شود، چرا که هم اکنون بانک مرکزی امکان کنترل نقدینگی و تورم را ندارد هرچند در دو سال قبل تلاش کردیم استقلال را برگردانیم.

با این حساب می‌توان این نتیجه را گرفت که همان‌طور که وزیر اقتصاد هم اذعان دارد بنا به شرایط موجود بانک مرکزی امکان مدیریت نقدینگی را ندارد و باید برای این مهم تدبیری پیدا کرد!

به گزارش تسنیم، بنا بر آمارهای رسمی بانک مرکزی، حجم نقدینگی در مردادماه سال ۸۴ معادل ۷۶ هزار میلیارد تومان بوده و طی هشت سال رشد ۴۱۵ هزار میلیارد تومانی را داشته است. بنابراین به‌طور متوسط در طول هشت سال حجم نقدینگی سالانه ۵۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

مقایسه افزایش ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی حجم نقدینگی در ۲۰ ماه گذشته و سالانه ۵۲ هزار میلیارد تومانی در ۸ سال قبل از آن نشان از رشد قابل توجه حجم نقدینگی در دولت یازدهم دارد که مسئولان باید برای کنترل این حجم از نقدینگی فکری عاجل کنند.

پیش از این البته بانک مرکزی در توضیحاتی اعلام کرده بوده: "رقم اعلام شده برای رشد نقدینگی و پایه پولی برای سال ۱۳۹۲ به‌ترتیب معادل۲۹.۱ و ۱۷.۸ درصد بود که از این میزان۳.۲ واحد درصد از رشد نقدینگی و ۰.۹ واحد درصد از رشد پایه پولی به لحاظ اطلاعات پنج بانک و دو موسسه(مرحله اول افزایش پوشش آماری) مربوط بوده و بر همین اساس نیز رشد همگن نقدینگی سال ۱۳۹۲ در گزارش‌های قبلی بانک مرکزی معادل ۲۵.۹درصد محاسبه و اعلام گردیده است.

لیکن ارقام رشد نقدینگی و پایه پولی سال ۱۳۹۲ پس از تعمیم آمارهای پولی به اطلاعات بانک قوامین و موسسات اعتباری عسکریه و کوثر(مرحله دوم افزایش پوشش آماری) به ترتیب به۳۸.۸ و ۲۱.۴درصد افزایش یافتند که از این میزان۹.۷ واحد درصد از رشد نقدینگی و ۳.۶ واحد درصد از رشد پایه پولی نسبت به ارقام اعلام شده قبلی، به لحاظ اطلاعات بانک قوامین و موسسات اعتباری کوثر و عسکریه و وارد نمودن سپرده‌های آن‌ها(سپرده قانونی و سپرده جاری ریالی) در محاسبات مربوط بوده است.

در مجموع لحاظ اطلاعات تمامی بانک‌ها و موسسات یاد شده‌(مراحل اول و دوم) موجب افزایش۱۲.۹ واحد درصدی رشد نقدینگی سال ۱۳۹۲ و۴.۵ واحد درصدی رشد پایه پولی این سال از محل افزایش پوشش آماری بانک‌ها و موسسات اعتباری جدید شده است. مقایسه ارقام رشد نقدینگی با پایه‌های همگن (در حالات مختلف) حاکی از مدیریت مناسب رشد نقدینگی در سال ۱۳۹۳ نسبت به سال ۱۳۹۲ می‌باشد. مجدداً خاطر نشان می‌سازد تغییرات رشد متغیرهای پولی از محل افزایش پوشش آماری اساساً به معنی افزایش حجم نقدینگی موجود در اقتصاد نبوده و صرفاً منعکس کننده افزایش پوشش و ارتقای شفافیت آمارهای پولی و بانکی کشور است.

در نتیجه اقدامات بانک مرکزی در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳، پوشش آماری نقدینگی کشور به میزان۸۰۸.۳ هزار میلیارد ریالی (۲۰۴ هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۹۲ و۶۰۴.۳ هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۹۳) افزایش یافته است".

این موارد البته درحالی مطرح است که حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری بارها به افزایش نقدینگی در دولت قبل انتقاد داشته و تأکید می کرده که رشد افسار گسیخته نقدینگی تاثیر بدی در تورم دارد.

"مقایسه ارقام رشد نقدینگی با پایه‌های همگن (در حالات مختلف) حاکی از مدیریت مناسب رشد نقدینگی در سال ۱۳۹۳ نسبت به سال ۱۳۹۲ می‌باشد"

روحانی در سخنانی که چهارشنبه ۶ آذر ۱۳۹۲ داشته اعلام کرده:" به عرض ملت بزرگ ایران برسانم، اولین عامل بزرگ که موجب تورم شده، رشد بی حساب نقدینگی در جامعه‌ بود. در سال ۸۴ نقدینگی، ۶۸ هزار میلیارد تومان بود، در پایان دولت رقمی در حدود ۴۷۰ هزار میلیارد تومان که درحال حاضر هم از مرز ۵۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده است. شما ۶۸ را نسبت به ۵۰۰ در نظر بگیرید، هفت برابر شده است، یعنی نقدینگی کشور ۷ برابر شده است".

وی همچنین قبل از آن در سخنانی که چهارشنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۲ داشته گفته بود: "جلوگیری از رشد افسار گسیخته نقدینگی که اثرات بدی بر تورم داشته و مشکلاتی جدی به وجود می آورد و از سویی اقتصاد را از رونق خواهد انداخت در دستور کار دولت قرار دارد. نقدینگی ما رقم بسیار بالایی است. در پایان تیرماه رقم نقدینگی ما ۴۷۹ هزار میلیارد تومان بوده است.

چیزی که در سال ۱۳۸۴، شصت و خرده‌ای هزار میلیارد بوده است. مشکل این نقدینگی این است که سیل مخربی است که شما نمی‌دانید به چه سمتی حرکت می‌کند. به سمت ارز یا مسکن؟ این سیل به هر سمتی حرکت کند، مخرب است و قیمت‌ها را آنچنان افزایش می‌دهد که از کنترل دولت خارج می‌کند".

رئیس جمهوری البته سه‌شنبه ۱۹ شهریور ۱۳۹۲ نیز گفته بود: "نقدینگی ما ۴۹۸ هزار میلیارد تومان است. نقدینگی ای که هشت سال پیش کمتر از هفتاد هزار میلیارد تومان بوده است. این نقدینگی بیش از هفت برابر شده است و مخرب است."

حال این سوال مطرح است که آیا رشد نقدینگی در ۲۰ ماه ابتدایی فعالیت دولت یازدهم و رسیدن رقم آن به ۷۸۲ هزار میلیارد تومان در اسفنده ماه ۹۳ (با استناد به آمار بانک مرکزی) مخرب نیست؟!.