لیبی؛ نخستین انتخابات پس از نیم قرن

لیبی؛ نخستین انتخابات پس از نیم قرن گروه تحقیق و تفسیر خبر- مردم لیبی امروز شنبه برای انتخاب اعضای مجلس موسسان به پای صندوق های رای می روند تا این نخستین انتخابات آزاد و رقابتی در این کشور پس از نزدیک به نیم قرن باشد.

امروز شنبه (۱۷ تیر-۷ ژوییه) مردم لیبی برای انتخاب اعضای مجلس موسسان این کشور که به 'کنگره ملی' موسوم است، به پای صندوق های رای می روند. این در حالی است که آخرین انتخابات در این کشور ۴۷ سال پیش در زمان حکومت 'ملک ادریس' بر این کشور برگزار شد.

از ۴۲ سال پیش که معمر قذافی در لیبی با کودتا به قدرت رسید، هیچ انتخاباتی در این کشور برگزار نشد؛ چرا که وی انتخابات را 'بدعت' تلقی می کرد و تنها راه پیشرفت لیبی را عمل به دستورات وی که در کتابی سبز رنگ منتشر شده بود، می دانست.

اما یک سال و نیم پیش که اعتراض ها علیه رژیم قذافی که به دنبال موج تغییرخواهی در تونس و مصر آغاز شد، رفته رفته پایه های این رژیم را سست کرد و سرانجام وی را مجبور به ترک قدرت و پس از آن کشته شدن توسط مخالفانش کرد.

"امروز شنبه (۱۷ تیر-۷ ژوییه) مردم لیبی برای انتخاب اعضای مجلس موسسان این کشور که به 'کنگره ملی' موسوم است، به پای صندوق های رای می روند"

امروز بیش از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از مردم لیبی به پای صندوق های رای می روند تا از میان حدود چهار هزار کاندیدای ورود به مجلس موسسان (کنگره ملی)، ۲۰۰ نفر را انتخاب کنند و به این مجلس بفرستند. ۱۲۰ نفر از اعضای این مجلس به صورت فردی و ۸۰ نفر دیگر نیز در قالب لیست های انتخاباتی انتخاب می شوند.

مجلس موسسان به عنوان قوه مقننه موقت در لیبی عمل خواهد کرد که مهمترین وظیفه آن تدوین قانون اساسی برای این کشور خواهد بود.

پیشتر قرار بود این انتخابات در ۳۰ خرداد (۱۹ ژوئن) برگزار شود اما کمیسیون عالی انتخابات لیبی به دلیل آنچه آماده نبودن برخی شرایط فنی و پشتیبانی خواند، این انتخابات را به تعویق انداخت.

بی تردید برگزاری موفق انتخابات در لیبی می تواند فرصت مناسبی برای حرکت این کشور به سمت پی ریزی یک نظام دموکراتیک باشد.

با این وجود نگرانی هایی نیز در مورد انتخابات و به طور کلی شرایط حاکم بر این کشور وجود دارد.

ادامه ناامنی و درگیری های خشونت بار در لیبی یکی از دغدغه های مهم در میان لیبیایی هاست. ماه هاست که برخی مناطق لیبی بویژه مناطق جنوبی و جنوب غربی این کشور شاهد درگیری های خونین میان برخی قبایل بوده است.

به طور کلی قبایل نقش عمده ای در ساخت اجتماعی این کشور دارند و شکلی متکثر به آن داده اند. معمر قذافی سال ها با ترفندهای مختلف از این تکثر به نفع خود بهره برد و برای دوره ای طولانی عملا تنها قدرت فائقه در لیبی بود.

"این در حالی است که آخرین انتخابات در این کشور ۴۷ سال پیش در زمان حکومت 'ملک ادریس' بر این کشور برگزار شد"

سقوط رژیم قذافی و خلا قدرت پس از آن باعث شد، تکثر قبایلی این کشور بیشتر خود را نشان دهد؛ چرا که در نبود یک قدرت فائقه و البته ترس از آینده، قبایل این کشور را واداشت تا به فکر افزایش قدرت و موقعیت خود بیافتند که همین امر رویارویی هایی نیز میان برخی از آنها بوجود آورد.

در این میان تشکیل گروه های شبه نظامی و مسلح شدن بسیاری از مردم لیبی در جریان قیام علیه رژیم قذافی که بسیاری از آنها پس از سقوط وی نیز سلاح های خود را تحویل ندادند، نزاع های قبیله ای در لیبی را خطرناک تر و پیچیده تر کرد.

با وجود گسترش درگیری های خونین در برخی مناطق لیبی و ناامن بودن مناطق مرزی، عملا شورای انتقالی نیز در مواجهه با این چالش های امنیتی چندان توفیقی بدست نیاورده و کنترلی بر بسیاری از مناطق ندارد.

تکثر قبایلی در لیبی تنها به رویارویی چند قبیله و ناامن شدن برخی مناطق محدود نیست. شکاف های قبیله ای در سطحی بالاتر هم عملا لیبی را به سه دسته عمده منطقه ای غرب، شرق و جنوب تقسیم کرده که البته این مساله از عقبه ای تاریخی برخوردار است.

در سال هایی دور لیبی به سه منطقه بزرگ تقسیم می شده: غرب به مرکزیت طرابلس، شرق به مرکزیت برقه و جنوب به مرکزیت فزان.

پس از سقوط قذافی، درخواست هایی برای احیای دوباره این تقسیم بندی کشوری در لیبی و خودمختاری سه منطقه مذکور مطرح شد که البته در مقابل برخی آن را تلاشی برای تجزیه لیبی دانستند و نسبت به آن هشدار دادند.

شکاف بین این سه منطقه حتی در فضای انتخاباتی لیبی نیز خود را نشان داده است. به عنوان مثال برخی در مناطق شرقی لیبی، نسبت به سهمیه ای که به شهرهای شرقی در مجلس اختصاص داده شده به شدت عصبانی اند و آن را در ادامه سیاست قذافی مبنی بر به حاشیه بردن مناطق شرقی و جنوبی در برابر مناطق غربی می دانند.

در این زمینه چند روز پیش به دفتر کمیسیون انتخابات در شهر بنغازی واقع در شرق لیبی حمله شد.

"امروز بیش از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از مردم لیبی به پای صندوق های رای می روند تا از میان حدود چهار هزار کاندیدای ورود به مجلس موسسان (کنگره ملی)، ۲۰۰ نفر را انتخاب کنند و به این مجلس بفرستند"حمله کنندگان که خواستار تحریم انتخابات هستند، دلیل این اقدام خود را اقدامات تبعیض آمیز این کمیسیون اعلام کردند. این در حالی است که کمیسیون انتخاباتی لیبی این مساله را رد کرده و گفته سهمیه هر منطقه بر اساس جمعیت آن منطقه تعیین شده است.

یکی دیگر از مسائلی که انتخابات لیبی را تحت تاثیر قرار داده، نبود سابقه فعالیت های حزبی و اساسا رفتار دموکراتیک در فضای سیاسی و اجتماعی این کشور بوده است. همین امر می تواند باعث شود که مردم شناخت چندانی از صلاحیت های کاندیداهای موجود نداشته باشند که همین امر سبب می شود که بسیاری از مردم نه برمبنای صلاحیت افراد بلکه بر مبنای تعلقات قومی و قبیله ای، نمایندگان خود را به مجلس بفرستند که این مساله می تواند ساختار نوپای قانونگذاری و در ادامه ساختار اجرایی لیبی را ناتوان و ناکارامد سازد.

بسیاری از ناظران وجود مسائل و مشکلات پیچیده ای همچون پر رنگ بودن تعلقات قبیله ای و منطقه ای را مانعی جدی در برابر روند حرکت این کشور به سمت دموکراسی می دانند و معتقدند که الزاما نه تنها برگزاری یک انتخابات نمی تواند این مشکلات را حل کند، بلکه حتی می تواند خود مشکلات جدیدتری را بیافریند.

با این وجود و برخلاف برخی درخواست ها مبنی بر تحریم انتخابات، بیش از ۸۰ نفر از واجدان شرایط برای رای دادن ثبت نام کرده اند که همین امر می تواند نشانه مثبتی برای تمایل مردم لیبی برای مشارکت در روند سیاسی و پرهیز از روش های خشونت آمیز باشد.

مردم لیبی پس از قذافی دوره جدیدی از حیات سیاسی و اجتماعی خود را آغاز کرده اند. دوره ای که از یک سو به دلیل رهاشدن از دیکتاتوری امیدوار کننده است و از سوی دیگر به دلیل نداشتن تجربه و بستر لازم برای پی ریزی یک نظام دموکراتیک نگران کننده .

تحقیق**9930**1358