انجام عمل صالح، مکمّل ایمان است

خبرگزاری فارس: در ۵۱ آیه قرآن کریم پس از عبارت «امِنوُا: ایمان آوردند» بلافاصله عبارت «وَ عَمِلوُاالْصّالِحات: و اعمال صالح انجام دادند» ذکر شده است؛ یعنی ایمان باید همواره همراه با انجام اعمال شایسته و خوب باشد تا مورد قبول حضرت حق واقع شود. حسین محمدی فام در یادداشت خود که در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است، در شرح دعای هفدهمین روز ماه مبارک رمضان می‌نویسد: انجام کارهای خوب و شایسته آنقدر مهم و حیاتی است که قرآن اغلب پس از توجه دادن بندگان به ایمان به آن اشاره می‌کند. گویا انجام اعمال صالح مکمّل ایمان است و این دو باهم معنا پیدا می‌کند. اما دعای امروز: «اَللّهُمَّ اهدِنی فیهِ لِصالِحِ الأعْمالِ وَاقضِ لی فیهِ‌الحوائِجَ وَالآمالِ یا مَنْ لایَحتاجُ إلی التَّفسیرِ وَالسُّؤالِ یا عالِماً بِما فی صُدُورِ العالمینَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آله الطّاهرینَ: خدایا راهنماییم کن در آن به کارهای شایسته و اعمال نیک و برآور برایم حاجت‌ها و آرزوهایم را ای که نیازی به سویت تفسیر و سؤال ندارد. ای دانای به آنچه در سینه‌های جهانیان است، درود فرست بر محمد و آل طاهرین او !» • انجام اعمال شایسته و صالح جزوی غیرقابل انفکاک از ایمان است در ۵۱ آیه قرآن کریم پس از عبارت «امِنوُا: ایمان آوردند» بلافاصله عبارت «وَ عَمِلوُا الْصالِحات: و اعمال صالح انجام دادند» ذکر شده است که می‌توان این نکته مهم را دریافت کرد که ایمان باید همواره همراه با انجام اعمال شایسته و خوب باشد تا مورد قبول حضرت حق واقع شود، وگرنه ایمان بلاعمل، ایمان مورد پسند خداوند متعال نیست.

"اتفاقاً در احادیثی ایمان را به سه رکن تقسیم کرده‌اند که یک قسم آن «عَمَلٌ بِالْاَرْکانِ» یعنی انجام اعمال با ارکان و اعضای بدن است"اتفاقاً در احادیثی ایمان را به سه رکن تقسیم کرده‌اند که یک قسم آن «عَمَلٌ بِالْاَرْکانِ» یعنی انجام اعمال با ارکان و اعضای بدن است. [الکافی، ج ۲، ص 27] یعنی انجام اعمال شایسته و صالح جزیی غیرقابل انفکاک از ایمان است و برای همین همیشه در کنار ایمان از عمل صالح صحبت شده است. حال در دعای امروز از خدا می‌خواهیم که ما را به سوی انجام اعمال صالح و نیک هدایت فرماید. عمل صالح نه تنها ایمان را در مرحله عمل نشان می‌دهد، بلکه به گفته قرآن، اسباب وصال به محبوب و لقاء خداوند را فراهم می‌کند که اوج آرزوی هر مؤمنی است. قرآن کریم می‌فرماید: «فَمَنْ کانَ‌یَرْجوُا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلَاً صالِحاً وَ لایُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِهِ اَحَدَاً: هرکه امید دیدار پروردگارش را دارد (منظور وصال حضرت حق است) باید کار شایسته انجام دهد و در عبادت پروردگارش هیچ‌کس را شریک نکند».

[سوره مبارکه کهف، آیه 110] عمل شایسته در تعبیری از امام سجاد (ع) که در دعای ابوحمزه ثمالی مطرح شده است، فرش خانه قبر است و اگر کسی می‌خواهد قبرش را فرش کند و به عبارت ساده‌تر، در این خانه قبر راحتی و آسایش داشته باشد، باید در دنیا اعمال صالح انجام دهد. این که چه عملی شایسته و چه عملی نابجاست هم بحث طولانی است که از حوصله این نوشتار خارج است، اما در مجموع، با مطالعه قرآن و روایات و دستورات بزرگان دین، تا حد زیادی می‌توان از اعمال صالح آگاه شد. • کلید برآورده شدن آرزوها به دست خداوند است هرکدام از ما انسان‌ها حوائج و خواسته‌هایی داریم و همچنین آرزوهایی را در سر می‌پرورانیم که دوست داریم به تمام آنها برسیم. آنچه مسلّم است، این است که کلید برآورده شدن این خواسته‌ها و آرزوهای ما فقط به دست خداوند است و اوست که می‌تواند ما را به خواسته‌ها و آرزوهایمان برساند. آنچه در آداب دعا ذکر شده است این است که خوب است انسان، حوائج و خواسته‌هایش را در مناجات و دعایش نام ببرد و از خداوند بخواهد تا آنها را برایش مهیا سازد.

"[الکافی، ج ۲، ص 27] یعنی انجام اعمال شایسته و صالح جزیی غیرقابل انفکاک از ایمان است و برای همین همیشه در کنار ایمان از عمل صالح صحبت شده است"امام صادق (ع) فرمود: «خداوند تبارک و تعالی می‌داند که بنده هنگام دعا چه می‌خواهد، ولی دوست دارد که حوائجش را به درگاهش شرح دهد». [عدة الداعی، ص 262] همچنین وقتی حاجتی را از خداوند طلب می‌کنیم، باید امیدوار به برآورده شدن آن باشیم. حضرت امام صادق (ع) در حدیث دیگری فرمود: «هرگاه دعا می‌کنی، گمانت این باشد که حاجتت پشت در آماده است». [عدة الداعی، ص 245] در دعای امروز از خداوند خواسته‌ایم که آرزوهای ما را نیز برآوَرَد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که در فرهنگ اسلام، آرزو دو جنبه مثبت و منفی دارد؛ اگر آرزویی در مسیر بندگی و رضایت خداوند باشد، خوب است، اما اگر آرزوی ما دنیوی و نفسانی باشد، مایه ننگ و بدبختی است.

قرآن کریم می‌فرماید: «ذَرْهُمْ یَأْکُلُوا و یَتَمَتَّعوا و یُلْهِیهِمُ الاَمَلَ فَسَوْفَ یَعْلَمونَ: رهایشان کن تا بخورند و بهره‌ور شوند و آرزو به خود مشغولشان دارد. زودا که خواهند دانست». [سوره مبارکه حجر، آیه 3] در روایات فراوانی از امیرالمؤمنین علی (ع) از آرزو به عنوان «مایه چیرگی شیطان بر دل غافل»، «کور کننده چشمان بصیرت»، «گمراه کننده»، «فریبنده و زیان‌بار» و «مایه غفلت عقل» یاد شده است که نشان دهنده بار منفی آرزوهای دنیای و نفسانی است. [غررالحکم] اما در جنبه مثبت آروز هم می‌توان به آرزوهای الهی و از همه والاتر، آرزوی وصال حضرت دوست اشاره کرد. خود خداوند آرزوست؛ آرزوی عارفان و مشتاقان حضرتش.

در دعای کمیل خطاب به او می‌گوییم: «یا غایَةَ آمالِ‌الْعارِفین: ای نهایتِ آرزوهای عارفان!» انتهای پیام/ح