وعده‌های بی‌سرانجام دولت در خراسان شمالی / بودجه پتروشیمی خراسان کی تأمین می‌شود؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * دولت دوازدهم در ماه‌های پایانی است و وعده‌های بسیاری است که در کارنامه خود باقی می‌گذارد، شاید دولت‌های بعدی بتوانند بخشی از این وعده‌ها را عملی کنند. وعده توسعه مناطق محروم کشور، یکی از اصلی‌ترین وعده‌های هر رئیس جمهوری در ابتدای دولتش است، اما نکته این است که هر دولتی توسعه را چگونه تعریف می‌کند.

در نیمه دولت یازدهم، زمانی که حسن روحانی هنوز سفر استانی می‌رفت، در سفری به خراسان شمالی کلنگ احداث فاز دوم پتروشیمی خراسان شمالی را به زمین زد؛ پروژه‌ای پس از گذشت حدود ۶ سال هنوز به نتیجه نرسیده است.

از آغاز فعالیت مجتمع پتروشیمی خراسان شمالی حدود ۲۸ سال می‌گذرد و عجیب است که در این مدت، فعالیت آن گسترش پیدا نکرده و تلاش‌های دولت برای راه اندازی فاز دوم آن هم با بی مهری مسئولان دولتی مواجه شده است.

پتروشیمی خراسان با یک فاز به ۳۰ سالگی رسید

شرکت پتروشیمی خراسان، بزرگترین تولیدکننده محصولات شیمیایی در شمال و شمال شرق کشور است و در سال ۷۰ در بجنورد تأسیس شد. از سال ۷۵ نیز به بهره برداری رسیده و در فهرست بنگاه‌های صنعتی کشور قرار گرفته است. سهام این شرکت به بخش خصوصی واگذار شده و شرکت ملی صنایع پتروشیمی سهامدار عمده آن است.

آمونیاک، اوره و ملامین محصولات اصلی این شرکت است و قرار است بخشی از نیاز کشاورزی، صنایع و بازار‌های داخل و خارج از کشور را تأمین کند. فاز دوم این شرکت از سال ۹۴ آغاز شده؛ در واقع فقط کلنگ آن به زمین نشسته است.

"پلی پروپلین می‌تواند نیاز صنایع بسته بندی، نساجی، تجیهزات آزمایشگاهی و پزشکی، لوله، خودروسازی و بسیاری دیگر از صنایع تأمین کند"هدف گذاری این پروژه تولید پلی پروپیلن از گاز طبیعی است. روند تولید پلی پروپیلن به این صورت است که ابتدا متانول به دست می‌آید و پس از طی فرآیند شیمیایی این محصول به پلی پروپیلن تبدیل می‌شود.

بیشتر بخوانید:

• فاز دوم پتروشیمی خراسان شمالی؛ گره‌ای که با دندان هم باز نمی‌شود / جهانگیری: تکمیل پروژه حق مردم است!
• فاز دوم پتروشیمی خراسان شمالی؛ گامی برای اشتغال و سوداندوزی/ فعالان دانشجویی از موانع پیش‌رو می‌گویند

تولید متانول سودآورتر از پلی پروپلین است، اما کشور به این ماده شیمایی نیاز دارد. پلی پروپلین می‌تواند نیاز صنایع بسته بندی، نساجی، تجیهزات آزمایشگاهی و پزشکی، لوله، خودروسازی و بسیاری دیگر از صنایع تأمین کند. به همین دلیل قرار شد در فاز ۲ مجتمع پتروشیمی خراسان شمالی طرح GTPP برای تولید پلی پروپلین با گاز طبیعی تولید شود. دولت شرکت گاز را ملزم کرد تا برای تولید این محصول تخفیف ۳۰ درصدی به پتروشیمی خراسان شمالی بدهد.

بودجه مورد نیاز فاز ۲ پتروشیمی خراسان چقدر است؟

هیچ یک از مسئولان استانی در خراسان شمالی یا اعضای هیات دولت تاکنون بودجه مورد نیاز برای راه اندازی این پروژه عظیم نفتی را اعلام نکرده اند.

تاکنون دلیل خاصی هم برای تعویق احداث این مجموعه ذکر نشده است. نگرانی‌هایی درباره تأمین آب برای تولید پلی پروپلین مطرح شده که علی محقر، رئیس هیئت مدیره این شرکت می‌گوید: سالانه ۱۵ میلیون مترمکعب پساب تولید می‌شود که تنها در صنعت کاربرد دارد. به گفته او منابع مالی، آبی و نیروی انسانی برای راه اندازی فاز دوم پتروشیمی خراسان شمالی موجود است، پس چرا دولت در راه اندازی آن تعلل می‌کند؟

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور پیش از این اعلام کرده بود که دولت با کمک نمایندگان مجلس تمام تلاش خود را برای اجرای طرح‌های عمرانی و محرومیت زدایی به کار خواهد بست. او گفته بود که تکمیل پتروشیمی حق مردم خراسان شمالی است و اجرای این پروژه توجیه فنی و اقتصادی لازم را دارد.

با اینکه اجرای این پروژه از نظر مسئولان دولتی توجیه کافی دارد، اما براساس اظهارات برخی مسئولان استانی، سهامداران پتروشیمی خراسان شمالی به اجرای فاز دوم این پروژه اقبال چندانی نشان نداده اند. به همین دلیل برای احداث این پروژه، پای یک شرکت جدید به میان آمده است.

"به همین دلیل قرار شد در فاز ۲ مجتمع پتروشیمی خراسان شمالی طرح GTPP برای تولید پلی پروپلین با گاز طبیعی تولید شود"شاید یکی از دلایل مهم برای به تعویق افتادن اجرای این پروژه، پیچیدگی‌های تجاری و حقوقی ورود یک شرکت دیگر برای اجرای آن باشد. این مساله آنقدر جدی است که پروژه‌ای سودآور و اشتغال زا را حدود ۶ سال به تأخیر انداخته است.

پول تفاهم‌نامه ۲۰هزار میلیاردی کجا خرج شد؟

در سال ۹۸ و پس از سفر روحانی به خراسان شمالی، محمدعلی شجاعی، استاندار این استان از امضای تفاهم‌نامه‌ای ۲۰ هزار میلیارد تومانی خبر داد، اما او دقیقا اعلام نکرد که قرار است این ۲۰ هزار میلیارد تومان کجا هزینه شود. اما با توجه به اینکه در خراسان شمالی پروژه فعال دیگری که به بودجه کلان نیاز داشته باشد، نداریم، به نظر می‌رسد این مبلغ برای تکمیل پروژه فاز دوم پتروشیمی درنظر گرفته شده باشد.

بد نیست استانداری خراسان شمالی حالا که وعده‌های دولت دوازدهم عملی نشده و این دولت در آخرین ماه‌های حضور خود در رأس مدیریت اجرایی کشور قرار دارد، اعلام کند که روند واگذاری احداث این پروژه به شرکت دیگر چطور پیش می‌رود و آیا ۲۰ هزار میلیارد تومان تفاهم نامه محقق شده است یا نه؟