سپر دفاع موشکی، چالشی در روابط ترکیه-ایران یا ترکیه-روسیه؟

ابراز رضایت ترکیه برای نصب سپر دفاع موشکی ناتو در خاک این کشور به یکی از عناوین اصلی خبری در رسانه های بین المللی تبدیل شده است. برخی از تحلیلگران این رویداد را از یکسو چالشی مهم در روابط آنکارا-مسکو می شمارند و از سوی دیگر آن را تصمیمی می دانند که ناخرسندی ایران را به همراه خواهد داشت. استقرار سامانه دفاع موشکی در ترکیه که برخی معتقدند ایران و روسیه آن را تهدیدی بالقوه برای امنیت خود می دانند، مساله ای است که نگرانی ها در مورد دورنمای روابط آنکارا، تهران و مسکو را برانگیخته است. ابراز رضایت ترکیه برای همکاری با ناتو در طرح سپر دفاع موشکی واکنش تند مقامات روسی را نیز برانگیخته است. در مقابل برخی دیگر، قرار دادن نام ایران در کنار روسیه را فرافکنی می دانند و معتقدند ایران در پازل سپر دفاع موشکی که طرحی علیه روسیه با ابزار برخی از اعضای ناتو است جایی ندارد.

"ابراز رضایت ترکیه برای نصب سپر دفاع موشکی ناتو در خاک این کشور به یکی از عناوین اصلی خبری در رسانه های بین المللی تبدیل شده است"محورهای اصلی مطرح شده در رسانه ها در این رابطه عبارتند از: ۱- امکان ایجاد چالش در روابط تهران - آنکارا ۲- امکان ایجاد چالش در روابط مسکو - آنکارا ۳- تلاش ترکیه برای کسب برتری در منطقه ۴- تلاش مسکو برای جلوگیری از ایجاد تهدید در منطقه **امکان ایجاد چالش در روابط تهران- آنکارا ---------------------------------------------- روزنامه بریتانیایی 'گاردین' در تحلیل روابط کنونی تهران و آنکارا مدعی تیرگی این روابط شد و نوشت: توافق‌نامه رادار ضدموشکی ناتو در زمانی دارد نهایی می‌شود که ترکیه و ایران بر سر سرکوب اعتراضات مردمی در سوریه با یکدیگر اختلاف پیدا کرده‌اند. ترکیه اخیرا چند بار از سوریه و بشار اسد به دلیل برخورد خشونت‌بار با مردم این کشور انتقاد شدید کرده و به اسد توصیه کرده است با مردم خود مدارا کند. شبکه تلویزیونی خبری 'العالم' نیز این اقدام آنکارا را به مثابه جولان بر روی لبه تیغی دانست که واشنگتن آن را تدارک دیده است. به گفته این رسانه با وجود این که ایران و ترکیه به عنوان دو کشور دوست و اسلامی به ویژه با روی کار آمدن اسلام گرایان، مناسبات خود را بیش از پیش گسترش داده اند، بی شک استقرار سپر موشکی آمریکا و ناتو در خاک ترکیه گامی معکوس در روند مناسبات روبه رشد کنونی خواهد بود و در راستای ملاحظات منافع کشورهای همسایه نیست و با اعتراضات جدی در این خصوص همراه خواهد بود. با وجود آنکه سپر دفاع موشکی اقدامی برای بی اثر کردن سیستم های موشکی راهبردی روسیه است، چرا این باید برای ایران که اساسا اعتقادی به داشتن این سیستم ها ندارد، تهدید باشد؟ روسیه در اولین اظهارنظرها برای نخستین بار آنها را اقدامی علیه ایران دانست تا دیگران را نیز به بازی دو سویه خود با غرب وارد کند.

درحالیکه پیش از آن بارها مقام های این کشور از جمله ولادیمیر پوتین هشدار داده بود که طرح سپر موشکی طرحی علیه روسیه است و به صراحت تاکید کرد؛ 'برای هر سپری شمشیر برنده تری می توان یافت.' **چالش در روابط مسکو - آنکارا ----------------------------------- تارنمای خبری 'دویچه وله' در این رابطه نوشت: ترکیه اعلام کرده است که رادار موشک‌یاب ناتو را در خاک خود مستقر خواهد کرد. روسیه بلافاصله به این خبر واکنش نشان داد. دمیتری راگوزین، نماینده روسیه در ناتو گفت که چنین خبری او را متعجب نمی‌کند، زیرا در سفر ماه گذشته به ترکیه با اردوغان، رییس جمهوری ترکیه در این باره گفتگو کرده است. راگوزین افزود: 'این اقدام ترکیه اگرچه تهدیدی در لحظه برای منافع استراتژیک روسیه نیست، اما مرحله آغازین یک پروژه بزرگ است که نگرانی عمیقی برای روسیه به همراه دارد.' نماینده روسیه در ناتو در مصاحبه با خبرگزاری 'ریانووستی' هم گسترش سپر موشکی آمریکا در مرز شمال غربی روسیه و سپس استقرار موشک‌های رهگیر در لهستان تا سال ۲۰۲۰ را یک خطر واقعی برای روسیه نامید. به گفته تارنمای 'دویچه وله' کارشناسان روسی هشدار می‌دهند که خطر تجهیزاتی که در فرایند تکمیل سپر موشکی ‌آمریکا در ترکیه مستفر می‌شوند نباید دست کم گرفته شود.

"برخی از تحلیلگران این رویداد را از یکسو چالشی مهم در روابط آنکارا-مسکو می شمارند و از سوی دیگر آن را تصمیمی می دانند که ناخرسندی ایران را به همراه خواهد داشت"به گفته منابع خبری ترکیه نیز 'سلجوق اونال' سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه در توجیه موافقت ترکیه با طرح سپر موشکی عنوان کرده است که استقرار این رادارها در ترکیه در راستای عضویت آنکارا در ناتو صورت می گیرد و قدرت دفاعی کشور را افزایش خواهد داد. خبرگزاری 'آسوشیتد پرس' نیز اعلام کرد: در بیانیه وزارت خارجه ترکیه که روز جمعه منتشر شد بر این تاکید شده است که این رادار ضدموشکی توانایی دفاعی ترکیه و کل ناتو را بالا خواهد برد، اما در عین حال نوشت که در بیانیه ترکیه به نام ایران و تهدید جمهوری اسلامی اشاره‌ای نشده است. به گزارش خبرگزاری 'شینهوا' نیز پس از اعلام موافقت ترکیه با استقرار سپر دفاع موشکی در خاک این کشور، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در گفت‌وگو با دانشجویان رشته روابط بین الملل مسکو عنوان کرد: سامانه ضد موشکی آمریکایی‌ ـ ‌اروپایی براساس پارامترهایی ساخته می‌شود که در واشنگتن تعریف شده و ممکن است مواضع استراتژیک هسته‌ای روسیه را تا پایان دهه جاری به خطر بیندازد. دولت روسیه بارها این موضوع را مورد تاکید قرار داده است. وی خاطرنشان کرد: ناتو و آمریکا تضمینی نداده‌اند که سیستم دفاع ضد موشکی آنها علیه روسیه مورد استفاده قرار نگیرد.

متخصصان و کارشناسان نظامی متوجه این موضوع هستند که ساخت نامحدود و یک جانبه سامانه دفاع ضد موشکی باعث می‌شود، طرف مقابل [روسیه] اقدامات لازم را برای حفظ منافع استراتژیک خود انجام دهد. تارنمای خبری 'ریانووستی' هم ضمن اعلام سفر قریب الوقوع 'دیمیتری راگوزین' نماینده دائم پیمان آتلانتیک شمالی به ایران به نقل از وی نوشت: 'روسیه به اطلاعاتی عینی نیاز دارد تا مقامات سیاسی بتوانند گام هایی تمام و عیار که از سویی باعث توسعه روابط حسنه با ایران و از طرف دیگر روابط شراکتی با ناتو و آمریکا شوند، اتخاذ کند.' سخن آخر روس ها نیز تاکنون پاسخی رسمی خود را برای همکاری در اجرای طرح سپر موشکی ناتو به اعضای این سازمان نداده اند. مقامات روسی همواره ایجاد این سامانه در نزدیکی مرزهای روسیه را خطری برای امنیت خود و سایر کشورهای منطقه می دانند. آنچنانکه پیش تر و به گفته تارنمای بی بی سی، دمیتری راگوزین نماینده دایم روسیه در پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، در سفر به آنکارا گفته بود که احتمال دارد طرح سپر ضد موشکی اروپا توسط آمریکا برای تدارک حمله به ایران مورد استفاده قرار گیرد. همچنین به گزارش خبرگزاری ایتارتاس در آن زمان دمیتری راگوزین اعلام کرد: 'من این را پنهان نمی‌کنم که چنین جنبه‌ای از این مساله توسط ناتو مورد بحث قرار گرفته است.

"ابراز رضایت ترکیه برای همکاری با ناتو در طرح سپر دفاع موشکی واکنش تند مقامات روسی را نیز برانگیخته است"کسی نمی‌‌تواند با مفهوم 'دفاع موشکی' خود را فریب دهد.' این درحالی است که یک مسوول نظامی آمریکا چندی پیش در گفت وگو با روزنامه “وال استریت ژورنال” اعلام کرده بود که آمریکا در سال جاری قصد استقرار رادارهای متعلق به طرح سپر موشکی در ترکیه را دارد. نوامبر سال گذشته سران ناتو تصمیم گرفتند سامانه دفاعی ضد موشکی خود را گسترش دهند. بر اساس برنامه ایجاد سپر موشکی تا سال ۲۰۱۸ آمریکا قصد دارد که تجهیزات اطلاع رسانی و آتشباری خود را در کشورهای اروپایی مستقر کند. با توجه به زمینه های وسیع تضاد در روابط روسیه و آمریکا، این طرح علیه روسیه است و نه هیچ کشور دیگری و اساسا کشوری غیر از روسیه سلاح هایی تهاجمی با کیفیتی که نیازمند سپر موشکی ناتو باشد در اختیار ندارد. پژوهش**م.الف**9123 انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۳۰۵۴۸۹۴۲.