بحران اوکراین: آلمان غرب را از لبه پرتگاه دور می‌کند؟

پس از ماهها حضور پی در پی سیاستمداران آلمان در میدان استقلال کیف و بیش از آن دیدار علنی خانم مرکل با رهبران تظاهرات میدان در کاخ صدر اعظمی در برلین و حتی حضور این رهبران که در آن زمان مقام رسمی نداشتند با تشریفات چشم گیر و تحریک کننده ( از نظر روس ها) در کاخ ریاست جمهوری، حالا بنظر می رسد که روی دیگر سکه، چشم دولتمردان آلمان را خیره کرده است.

فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان که جانشین گیدو وستروله، وزیر خارجه پیشین شد برخلاف آقای وستروله که تا آخرین روزهای وزارتش از هر نوع تظاهر و ارزیابی یکجانبه رویدادها ابا نداشت، آقای اشتاین مایر ضمن حمایت از جنبش مردم اوکراین به این نکته هم توجه کامل نشان داد که آلمان بخاطر موقعیت ویژه ای که دارد باید بیشتر نقش میانجی را بین اتحادیه اروپا و فدراسیون روسیه بازی کند.

او که یک سیاستمدار سوسیال دموکرات کهنه کار و آشنا به صحنه سیاست جهانی و مورد احترام همتایان خود در شرق و غرب است به محض آنکه در کابینه تازه خانم مرکل برای دومین بار وزیر خارجه شد در رابطه با بحران اوکراین از لزوم کنترل احساسات و پرهیز از اشتباه محاسباتی اوضاع سخن گفت.

البته برای عمل عقلانی پیش از واکنش دور از انتظار روسیه در شبه جزیره کریمه و به ثمر رساندن آرام خواسته های مردم اوکراین خیلی دیر شده بود و اکنون دولت موقت در کیف وجامعه جهانی حامی او باید هزینه های بزرگی بپردازند. با این حال وزیر خارجه آلمان بخوبی می داند که برای اروپا وضع پیش بینی نشده خطرناکی بوجود آمده و بدون تردید بیش از همه این آلمان است که باید نقش خود را دریابد و در راه کاهش بحران گام بردارد.

گفتگو با پوتین در هر مرحله و شرایط

خروشچف در سال ۱۹۵۴ مالکیت کریمه را به جمهوری سوسیالیست اوکراین که بخشی از اتحاد شوروی بود، منتقل کرد

آنگلا مرکل و اشتاین مایر وزیر خارجه او گرچه از دو حزب بزرگ و رقیب یکدیگر هستند اما استراتژی مشترکی در حل بحران دارند که شاه بیت آن گفتگو با آقای پوتین در هر مرحله و شرایطی است.

اگر چه هر یک بخاطر هماهنگی با اتحادیه اروپا در اظهارات و شعارهای روز عملکردی متفاوت از اصل این استراتژی بدست می دهند ولی آلمان بطور مداوم تلاش می کند تا رهبران اروپا را از تندروی در فاصله گرفتن بی حد از روسیه و رجز خوانی برخی از سیاستمداران کمیسیون و پارلمان اروپا برحذر دارد.

شماری از کارشناسان بر این عقیده‌اند که تنی چند از نمایندگان پارلمان اروپا در ارتباط با انتخابات ماه مه آینده پارلمان اروپا چه در مورد حضور پیاپی در میدان استقلال در کیف و چه در اظهارات بمورد یا بیمورد روزانه خود بیشتر قصد تبلیغات شخصی و مطرح شدن در افکار عمومی را دارند و این چیزی جز "دوستی خاله خرسه" نیست.

در این گونه محافل اروپایی زیاده روی تا آنجا است که پوتین را به سبک "هیلاری کلینتون" که او هم احتمالا نامزد انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا است با هیتلر در پیش از جنگ دوم جهانی مقایسه می کنند که باید از حالا و به هر وسیله جلو او را گرفت.

برخلاف این استدلال ها کم نیستند کارشناسان و سیاستمدارانی که نظریه هنری کیسینجر وزیر خارجه پیشین آمریکا و استراتژیست کهنه کار را مطرح می کنند و هشدارهای او را که باید به روسیه و موقعیت پوتین، عمیق فکر کرد و اینکه اکنون درست موقع بکار بستن هنر دسترسی به توافق و مصالحه است را یاد آور می شوند.

مرکل و اشتاین مایر البته از هر فرصتی برای محکوم کردن کرملین در اقدامات جدا سازی شبه جزیره کریمه از اوکراین وبی ثبات کردن منطقه استفاده می کنند و به پیامد های ناگوار آن برای خود روسیه اشاره دارند ولی در پشت این اعتراض ها، نگاهی به تحلیل های رسانه ای آشکار می کنند. آنها به این موضوع توجه دارند که روسیه " واقعیت هایی را در کریمه ایجاد کرده که دیگر پرداختن به قوانین و مسائل حقوق بین الملل و یا اعتراض ها دیر شده و بی فایده است."

وزیر امور خارجه آلمان می‌گوید کشورش بخاطر موقعیت ویژه‌ای که دارد باید بیشتر نقش میانجی را بین اتحادیه اروپا و فدراسیون روسیه بازی کند

آقای اشتاین مایر بعد از گفتگوهای تلفنی خانم مرکل با آقای پوتین و گفتگوهای خودش با وزیر خارجه روسیه گفت هیچ پیشرفتی حاصل نشده و "ما با بزرگترین بحران در ربع قرن اخیر سروکار داریم و در لبه پرتگاهی خطرناک قرار گرقتیم."

وزیر خارجه آلمان به صراحت افزود: باید راهی پیدا کرد که برای آقای پوتین هم بازگشت به موقع پیش از بحران هم امکان پذیر باشد. معنی دیگر این سخنان دادن امتیاز به روسیه و نوعی سازش است. کیست که کمی آشنائی به تاریخ صد ساله اخیر داشته باشد و نداند که اینگونه سازش ها با روسیه همیشه قربانی هم می طلبد.

روزنامه معتبر زود دویچه سایتونگ، در تحلیلی از اوضاع نوشت: کسی نمی داند که بعد از ماجرای جزیره کریمه دنباله برنامه پوتین چیست به هر حال پوتین می داند که اتحادیه اروپا بخاطر کریمه وارد جنگ نمی شود، برای شرق اوکراین هم غرب دست به جنگ نخواهد زد.

"با این حال وزیر خارجه آلمان بخوبی می داند که برای اروپا وضع پیش بینی نشده خطرناکی بوجود آمده و بدون تردید بیش از همه این آلمان است که باید نقش خود را دریابد و در راه کاهش بحران گام بردارد"با توجه به این واقعیت اکنون کشورهای حوزه بالتیک، لهستان، مجارستان، جمهوری چک و گرجستان هم دچار ترس شدند که مبادا غرب کوتاه بیاید و در آینده وضع آنها هم متزلزل شود.

لحن تحلیلگران رسانه ها هم رو به تغییر است . پروفسور هکه، استاد علوم سیاسی در کلن تاکید دارد که آلمان باید رویکرد واقع گرایانه به تاریخ خود داشته باشد و بداند که در این بحران خواه ناخواه در اروپا نقش و موقعیت استثنایی دارد. آلمان نباید فراموش کند که وحدت مجددش بدون خواست و کمک روسیه نمی توانست به آن آسانی تحقق یابد و در آینده هم همچنان تحت تاثیر تحولات در روسیه خواهد بود.

مرکل ارتباطات خود با پوتین را حفظ کرده

گزارشگران رسانه ها که از نزدیک ناظر کنفرانس سران اروپا بودند از وجود شکاف زیاد بین این سران در مورد نوع برخورد با روسیه خبر دادند. در این کنفرانس تلاش خانم مرکل این بود که تحریم ها آسانتر و حتمن مرحله ای باشد و راه گفتگو با روسیه باز بماند. کشورهایی بودند که خواهان تحریم های شدید و اجرای فوری آنها بودند.

برای روزهای پیش از همه پرسی در کریمه و بعد از آن وزیران خارجه و بعد رهبران اروپا نشست هایی را برای بررسی اوضاع در نظر گرفتند.

انتقاد تند گرهارد شرودر از اتحادیه اروپا

گرهارد شرودر، صدر اعظم سابق آلمان و از شخصیت های حزب سوسیال دموکرات هم پس از مدت ها سکوت لب به سخن گشود.

آقای شرودر از سیاست های اتحادیه اروپا در مورد تحولات در اوکراین سخت انتقاد کرد و گفت این اتحادیه ارزیابی های نادرستی را از روند اوضاع در اوکراین داشته است و حتی باعث تبدیل این روند به بحران کنونی شده است.

صدر اعظم پیشین آلمان پا را فراتر نهاده و گفت : رهبری کمیسیون اروپا از اوضاع در اوکراین و موقعیت منحصر این کشور بکلی بی اطلاع است و این کشور را به راهی سوق داد که مجبور باشد میان اتحادیه اروپا و روسیه یکی را انتخاب کند در حالیکه منافع و مصالح اوکراین ایجاب می کند که با هردو طرف روابط خوب داشته باشد.

آقای شرودر از دوستان نزدیک آقای پوتین است ولی تاکنون حاضر نشده در ماجرای اختلاف ها بر سر اوکراین میانجیگری کند.