تفاوت‌های اردوغان و احمدی‌نژاد در مجمع عمومی سازمان ملل

رجب طیب اردوغان (راست) در کنار باراک اوباما، در سفر ماه آوریل اوباما به ترکیهحضور همزمان رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه و محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری اسلامی در شصت و چهارمین اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، مقایسه تفاوت‌های آشکار برخورد جامعه جهانی با دو کشور همسایه مسلمان و غیرعرب خاورمیانه را اجتناب‌ناپذیر ساخته است.اردوغان در مجمع عمومی، نماینده یکی از ۲۰ کشور بزرگ دنیا است. پس از پایان حضور در مجمع جاری، رئیس دولت ترکیه به منظور شرکت در اجلاس کشورهای عضو گروه ۲۰ عازم  پیتسبورگ در ایالت پنسیلوانیا خواهد شد.در اجلاس گروه- ۲۰ در پیتسبورگ، سران کشورهای قدرتمند جهان به جز اتخاذ تصمیم و مشورت پیرامون روش‌های خروج سریع‌تر از بحران اقتصادی دو سال اخیر، مسائل حاد جهانی از جمله برنامه‌های اتمی ایران و نحوه مقابله مؤثر با آن را نیز مورد بحث قرار می‌دهند.اردوغان پیش عزیمت به پنسیلوانیا، همراه با سایر رهبران برجسته جهان، در میهمانی رسمی شام اوباما در نیویورک حضور خواهد یافت. در طول سه روز اقامت در نیویورک، نخست‌وزیر ترکیه با بیش از ۲۰ رهبر برجسته اروپا، آسیا و امریکا دیدار و پیرامون مناسبات خارجی  و نقش ترکیه در قبال مسائل  مهم بین‌المللی مذاکره خواهد کرد.ملاقات با اوباما و دیدار اردوغان با بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد و گفت‌وگو پیرامون مسائل بهبود محیط زیست جهانی، بخشی از برنامه‌های فشرده نخست‌وزیر ترکیه در طول سه روز اقامت او در نیویورک بوده است.پیش از ایراد سخنرانی در مجمع عمومی، نخست‌وزیر ترکیه در اجلاس مهم شورای امنیت که به ریاست اوباما در نیویورک برگزار می‌شود شرکت کرده و نظریات کشور خود را پیرامون ضرورت دست یافتن به خلع سلاح اتمی در جهان مطرح خواهد کرد. حضور در اجلاس سران بالکان و همچنین اجلاس رهبران کشورهای دوست پاکستان در نیویورک از جمله برنامه‌های حاشیه‌ای نخست‌وزیر ترکیه است. نخست‌وزیر ترکیه که نماینده چهره متجدّد و معتدل اسلام به شمار می‌رود، ضمن حفظ نقطه‌نظرهای مستقل سیاسی کشور خود در مناسبات منطقه‌ای و جهانی، طی سال‌های اخیر موجب افزایش نفوذ چشمگیر ترکیه در نظام جهانی شده است.نخست وزیر ترکیه و رئیس جمهور ایران به هنگام سفر سال ۸۵ اردوغان به تهراناردوغان در کنفرانسی که روز آخر ژانویه سال جاری در داوس سوئیس، تحت عنوان «غزه، مدلی برای خاورمیانه» همراه با شیمون پرز رئیس جمهور اسرائیل شرکت کرده بود، آن کشور را به شدت مورد انتقاد قرار داد. همزمان، ترکیه و دولت اردوغان میانجی اصلی آشتی سوریه و اعراب و زمینه‌ساز عمده پیشبرد فعالیت‌های جاری صلح در خاورمیانه به شمار می‌روند.در همان دقایقی که محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری اسلامی در نیویورک از سوی یک شبکه تلویزیونی آمریکا به دلیل تکرار دعاوی او پیرامون هولوکاست و کشتار معترضان به نتایج انتخابات اخیر در ایران  باز خواست می‌شد، اردوغان با  نمایندگان لابی یهودیان در نیویورک دیدار داشت و در همان دیدار از اظهارات احمدی‌نژاد در انکار هولوکاست ابراز نگرانی کرد.ترکیه با جمعیتی معادل جمعیت ایران، و بدون بهره داشتن از منابع طبیعی و بخصوص ذخایر عظیم نفت و گاز ایران، با داشتن یک دولت هوادار اسلام، نه تنها موفق به تحکیم پایه‌های اقتصاد ملی خود گردیده و در ردیف ۲۰ کشور بزرگ جهان قرار گرفته، که اینک با برخورداری از احترام بین‌المللی، یکی از کشورهای تأثیرگذار در مدیریت واقعی سیاسی نظام جهانی است.متقابلاً، محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری اسلامی نیز، در نامه ناموزون و طولانی خود که چند روز پیش تحت عنوان «بسته پیشنهادی ایران» به نمایندگان پنج کشور عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان تسلیم شد، توصیه‌هایی را برای مدیریت جهان و حل مسائل بین‌المللی مطرح ساخته است.برخورد جامعه جهانی با بسته پیشنهادی ایران، بیشتر از هر چیز، و حتی با گذشتن از کنار نگارش ابتدایی و پر اشتباه متن آن، بیشتر با طنز بوده است تا جدی گرفتن یک سند رسمی از سوی نماینده کشوری در اندازه‌های ایران.حال آنکه در شرایطی متفاوت، ایران می‌توانست در منطقه بسیار مؤثرتر از ترکیه عمل کرده و با تکیه بر شرایط انحصاری جغرافیایی، و منابع بی‌نظیر انرژی خود، به عنوان یکی از ۱۰ قدرت تثبیت شده اقتصادی و نظامی جهان، به ایفای نقشی مؤثر در صلح منطقه و اداره نظام بین‌الملل بپردازد.حضور محمود احمدی‌نژاد در اجلاس جاری مجمع عمومی، بر خلاف نحوه استقبال از اردوغان، از سوی بسیاری از کشورهای عضو سازمان ملل، غیر مثبت، چالشی، غیر سازنده و تحمیلی تلقی شده است. انتظار خروج توأم با اعتراض نمایندگان این کشورها از محل اجلاس مجمع، در ضمن سخنرانی احمدی‌نژاد، ناشی از انعکاس نامطلوب تصویری است  که رئیس جمهوری اسلامی، در تقابل آشکار با نقش سازنده و مثبت و متجدّد نخست‌وزیر اسلامگرای ترکیه، در جهان باقی گذارده است.در مقایسه با نقش میانجیگرانه و سازنده نخست‌وزیر ترکیه، رئیس جمهور ایران متهم به تهدید صلح جهانی و انکار توهین‌آمیز رویدادهای تاریخی است. در حالی که اردوغان در اجلاس فوق‌العاده شورای امنیت در مورد خلع سلاح اتمی سخن می‌گوید، بخش از نگرانی‌های روز جهان و لبه اتهام شورای امنیت متوجه تهدیدهای اتمی جمهوری اسلامی و جستجوی راه‌هایی برای متوقف ساختن این خطر است.در حالی که نخست‌وزیر ترکیه آماده عزیمت به پیتسبورگ و مشاوره پیرامون رفع بحران اقتصاد جهانی می‌شود، رئیس جمهور ایران مجبور به باز گشت به تهران برای مقابله با نتایج تحریم‌هایی است که تحمیل آنها با پیش‌بینی رد مواضع ایران در جلسه روز اول اکتبر در ژنو با نمایندگان ۵+۱ کاملاً قابل انتظار به نظر می‌رسد. ایران، در کنار سایر میهمانان گروه ۲۰ از منطقه خود، مانند ترکیه، عربستان سعودی و اندونزی،  قرار نگرفته است. مواضع چالشی محمود احمدی‌نژاد در مسائل سیاسی و امنیتی منطقه، تکرار ماجرای هولوکاست با هدف تحریک رهبران خارجی و رسانه‌های جهانی، و اصرار در ادامه برنامه‌های اتمی، که مشکوک به  پیگیری هدف‌های نظامی است، نه تنها رئیس جمهوری اسلامی را هدف انتقادهای گسترده جهانی قرارداده که تدریجاً دامنه انتقادپذیری او را به حیطه رهبران کشورهای همسایه و شرکای ایران، نظیر ترکیه و روسیه نیز کشیده است.اصرار در تکرار رفتارهای تحریک‌آمیز سیاسی با هدف کسب شهرت فردی و مطرح شدن در رسانه‌های جهانی، توسط رئیس جمهوری اسلامی، در حالی صورت می‌گیرد که نمایندگان مردم ایران با حضور گسترده خود در نیویورک و ابراز مخالفت با مجموعه رفتارهای دولت آقای احمدی‌نژاد، ضمن اعتراض به او، سعی در جدا نگاه داشتن حساب ایران و ایرانیان با دولت ایشان دارند.در شب میهمانی شام اوباما در نیویورک، بنای مشهور امپایر استیت، به ابتکار ایرانیان، به رنگ سبز که نماد اعتراض به دولت محمود احمدی‌نژاد است در می‌آید. اردوغان از محل بر گزاری شام  رئیس جمهور آمریکا و در کنار سایر رهبران برجسته جهان، این نماد را از یک زاویه و محمود احمدی‌نژاد از محل اقامت هیئت نمایندگی ایران در همان شهر، و هنگام صرف شام خصوصی با هیئت همراهان خود، از زاویه‌ای دیگر شاهد خواهند بود. تفاوت این دو دیدگاه حاکی از تفاوت جایگاه‌های واقعی دو رئیس دولت در دو کشور همسایه مسلمان ایران و ترکیه در نظام جهانی است.