پایان توقیف ۶ ساله فیلم حاتمی‌کیا

عمومی- گروه ادب و هنر: سرانجام زمزمه‌هايي كه اين روزها در مورد رفع توقيف « به رنگ ارغوان» بر سر زبان‌ها افتاده بود، به حقيقت پيوست تا يكي از پر‌حاشيه‌ترين فيلم‌هاي تاريخ سينماي ايران طوق محاق را از گردن باز كند.با نظر مساعد معاونت امور سينمايي و سمعي و بصري، فيلم سينمايي «به رنگ ارغوان» ساخته ابراهيم حاتمي‌كيا پس از 6 سال، در بيست ‌و هشتمين جشنواره فيلم فجر حضور خواهد داشت. اگر چه روز گذشته برخي از رسانه‌ها به نقل از منابع غير‌رسمي اين خبر را منتشر كردند اما روابط عمومي معاونت امور سينمايي و سمعي و بصري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي گزارش داد، در ادامه نشست‌هاي كارشناسي جواد شمقدري معاونت امور سينمايي با اهالي سينما طي ديداري دو ساعته با ابراهيم حاتمي‌كيا كارگردان سينماي ايران علاوه بر بحث و تبادل نظر درخصوص پاره‌اي از مسائل، با نظر مساعد معاونت سينمايي، فيلم «به رنگ ارغوان» كه پيش از اين پروانه نمايش دريافت كرده است به اكران گذاشته خواهد شد. در جلسه مذكور همچنين مقرر شد فيلم «به رنگ ارغوان» ابراهيم حاتمي‌‌‌كيا علاوه بر حضور در بيست و هشتمين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر اكران عمومي نيز داشته باشد.حاتمي‌كيا ضمن استقبال از اين موضوع بازخورد مخاطبين و اهالي سينماي ايران در جشنواره فيلم فجر را براي خود حائز اهميت دانست. سيد جمال ساداتيان، تهيه‌كننده اين فيلم روز گذشته، با ابراز خوشحالي از رفع توقيف «به رنگ ارغوان» از احتمال اكران آن در نوروز 89 خبر داد و گفت: با اينكه چند سال از زمان توليد «به رنگ ارغوان» مي‌گذرد، اما فيلم هنوز طراوت و تازگي خود را حفظ كرده است. او همچنين اعلام كرد كه تاكنون درباره مميزي فيلم صحبتي نشده و ادامه داد: فيلم تا امروز تفاوتي با نسخه ابتدايي نكرده است. رفع توقيف «به رنگ ارغوان» به همت معاون جديد سينمايي قابل تقدير است و اينكه وي در روزهاي اول فعاليت خود اين موضوع را در اولويت قرار داده، جاي تشكر دارد. خبر رفع توقيف فيلم براي تك‌تك اعضاي گروه توليد مسرت بخش است؛ زيرا آنها براي توليد فيلم زحمت كشيده‌اند. ما زمان فيلمبرداري در فصل زمستان در فيروزكوه شرايط سختي را تحمل كرديم چون احساس مي‌كرديم تمام سختي‌ها با نمايش فيلم از بين مي‌رود اما با توقيف «به رنگ ارغوان» خستگي به تن بچه‌هاي گروه ماند. اما حميد فرخ‌نژاد بازيگر اصلي اين فيلم، هرگونه صحبت درباره‌ «به رنگ ارغوان» را به بعد از اكران آن موكول كرد. داستان توقيف در زمستان 1382 وقتي كه ابراهيم حاتمي‌كيا در دل جنگل‌هاي سر سبز شمال تصاوير «به رنگ ارغوان» را روي نگاتيو ثبت مي‌كرد، احتمالا تصورش را هم نمي‌كرد كه اين فيلم در چنين مسير پر‌سنگلاخي قرار گيرد؛ فيلمي كه قرار بود در بخش مسابقه سينماي ايران بيست و سومين جشنواره فيلم فجر به نمايش درآيد ولي نمايش خصوصي فيلم واكنش‌هايي را برانگيخت كه در نهايت به غيبت فيلم حاتمي‌كيا در جشنواره انجاميد، غيبتي كه در 5 دوره ديگر جشنواره فجر نيز تكرار شد. نهادي هم كه با فيلم مشكل داشت نه وزارت ارشاد  بود و نه معاونت سينمايي. سيدجمال ساداتيان تهيه‌كننده‌ اين فيلم در همان سال گفت: مسئولان مربوط به موضوع فيلم، خواستند كه فعلا «به رنگ ارغوان» در جشنواره نمايش داده نشود.ممكن است بعد از مذاكرات راه حل‌هايي ارائه شود و فيلم بعدا به نمايش درآيد اما هيچ‌چيز مشخص نيست. همان زمان ابراهيم حاتمي‌كيا نامه‌اي خطاب به يونسي وزير اطلاعات وقت نوشت كه در بخشي از آن آمده بود: «شايد « به رنگ ارغوان» گل سرخ خارداري باشد كه دل ياران را ريش كرده است؛ ولي شما مي‌دانيد كه من نيتي جز تقديم گل نداشتم. شهادت مي‌دهم كه به‌عنوان پدر معنوي « به رنگ ارغوان » با ميل و خواست شخصي خودم فيلم را از شركت در جشنواره فجر محروم مي‌كنم. مي‌گويم محروميت و اين، سخت و دردناك است. ولي با اطمينان و با صداي رسا مي‌گويم كه اجازه نخواهم داد كه اين رودارادت را بركه‌اي ساكن تصور كند كه مي‌تواند ماهيان نامشروع خود را پرورش دهد و صيد كند. من و يارانم منتظر روزي خواهيم بود كه « به رنگ ارغوان» در فضايي صرفا فرهنگي به همراه شما و يارانتان؛ در منظر نگاه مخاطبان اصلي آن قرار گيرد.تلاش‌هاي صورت گرفته با آمدن دولت نهم بر راس كار همچنان ادامه يافت ولي اتفاق تازه‌اي براي فيلم رخ نداد. سال 86 محمود اربابي مدير وقت اداره كل نظارت و ارزشيابي وزارت ارشاد، در نشست خبري در جمع خبرنگاران در پاسخ به وضعيت نمايش «به رنگ ارغوان» گفت: هنوز اين فيلم را نديدم و اكران آن فعلا مسئله‌ ما نيست. اربابي مشكل فيلم به رنگ ارغوان را متعلق به دوره قبل مي‌دانست و توضيح داد: توقيف اين فيلم يك مسئله قانوني است كه از سوي نهادي دنبال شده و فيلم در اختيار آن نهاد است و مسئله فعلي ما نيست و اطلاعات ويژه‌اي هم ندارم. اما يك سال بعد فيلم در اكراني خصوصي براي جمعي كه جواد شمقدري مشاور هنري رئيس‌جمهور نيز در ميانشان بود به نمايش در آمد؛ جلسه‌اي كه پس از آن شمقدري قول داد كه براي رفع مشكل فيلم پا‌درمياني كند. چند روز بعد نيز جمال ساداتيان تهيه‌كننده فيلم، نامه سرگشاده‌اي به رئيس‌جمهور نوشت و خواستار رفع توقيف فيلم شد؛ نامه‌اي كه شمقدري آن را مانعي مجدد براي حل نشدن مشكل «به رنگ ارغوان» دانست. شمقدري گفت: پس از تماشاي «به رنگ‌ارغوان» طي گزارشي به حضور آقاي احمدي‌نژاد گفتم كه منعي براي اكران آن نمي‌بينم.او در گفت‌وگويي در واكنش به نامه‌ سرگشاده‌ تهيه‌كننده‌ «به رنگ ارغوان» به رئيس‌جمهور مبني بر درخواست اكران اين فيلم، گفت: در پي درخواست آقاي حاتمي‌كيا و تماس‌هاي آقاي ساداتيان براي اكران « به رنگ ارغوان » فيلم را ديدم و خوشبختانه فيلم خوبي است. البته فيلم ضعف‌هايي دارد و از باب رفاقت موارد ذكر شد، اما قرار نيست ما ضعف‌ها را بپوشانيم و اين بر عهده كارگردان و تهيه‌‌كننده است. به هر حال من طي گزارشي به حضور آقاي احمدي‌نژاد گفتم منعي براي اكران نمي‌بينم. آقاي رئيس‌جمهور نيز گفتند پس چرا تا به حال اكران نشده است؟ گفتم بعضي‌ها مخالف اكران آن هستند، مثلاً آقاي يونسي وزير اطلاعات دوره اصلاحات همچنان مخالف اكران فيلم است. شمقدري در ادامه افزود: رئيس جمهوري تأكيد كردند پس تلاش كنيد نظر مسئولان امر در وزارت اطلاعات نيز اخذ شود، در حال مذاكره و برگزاري جلسه‌اي با وزارت اطلاعات در روزهاي آينده بوديم كه اين نامه سرگشاده منتشر شد. مشاور هنري رئيس‌جمهور گفت: تعجب مي‌كنم كه چطور پس از آنكه تهيه‌كننده اين فيلم مي‌بيند كه ممكن است عنقريب مشكل اكران فيلم حل شود، دست به اين اقدام مي‌زند، اين شيوه به سياسي‌كاري‌هايي از نوع « فشار از پايين، چانه‌زني از بالا » بيشتر شباهت دارد. شمقدري در عين حال مطرح كرد: شخصيت و جايگاه فرهنگي آقاي حاتمي‌كيا به‌عنوان فيلمساز انقلاب و دفاع مقدس آنقدر ارزش دارد كه مسئوليت اكران فيلم را به‌عهده خودش بگذاريم و مجوز آن توسط وزارت ارشاد صادر شود. حالا و در شرايطي كه تنها چند روز از تصدي پست معاونت سينمايي توسط شمقدري مي‌گذرد، «به رنگ ارغوان» پروانه نمايش مي‌گيرد تا انتظار علاقه‌مندان سينما براي تماشاي فيلم يكي از شاخص‌ترين فيلمسازان پس از انقلاب، سر آيد. فجر بيست و ششم حالا يك برگ برنده براي رو كردن دارد. 2 رفع توقيف ديگر به غيراز «به رنگ ارغوان» 2 فيلم «فرود در غربت» و «مقلد شيطان» نيز رفع توقيف شدند. به گفته افشين صادقي كارگردان «فرود در غربت»، اين فيلم و «مقلد شيطان» بدون مميزي و مشكل خاص رفع توقيف شده و در نوبت اكران قرار مي‌گيرند. اين دو فيلم تا به حال نمايش جشنواره‌اي نداشته‌اند و اگر پيش از جشنواره بيست و هشتم شرايط مناسب براي اكران عمومي اين فيلم‌ها به‌وجود نيايد براي حضور آنها در جشنواره اقدام مي‌كنيم. فيلم سينمايي «فرود در غربت» به كارگرداني سعيد اسدي و بازي پژمان بازغي، نازنين فراهاني و جمشيد هاشم‌پور داستاني اجتماعي دارد. «مقلد شيطان» اما نخستين تجربه كارگرداني صادقي با بازي كامبيز ديرباز، شقايق فراهاني و اصغر همت است كه از سال 86 توقيف شده است.