اکونومیست: ایران باید امتیازهای بیشتری بدهد

بی بی سی : هر چند دعوت ایران از بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازدید از محل تاسیسات هسته ای قم و دستیابی به موافقت اصولی در اجلاس ژنو در اوایل ماه اکتبر برای انتقال بخشی از ذخیره اورانیوم خلوص پایین ایران به خارج جهت غنی سازی بیشتر، تا اندازه ای از تنش هایی که در ماه های اوت و سپتامبر سال 2009 بر سر برنامه هسته ای ایران ایجاد شده بود کاست، اما نشریه اکونومیست در مجله منتشر شده در روز نهم اکتبر سال 2009 درباره اهمیت این دو مسئله ابراز تردید می کند. این نشریه در مقاله ای با عنوان "برآورد پیشرفت" می پرسد "آیا واقعا پذیرش این دو امر از سوی ایران را باید گامی در جهت صحیح محسوب کرد؟ یا فریبی است از سوی ایران برای عبور از محدودیت هایی که برای جاه طلبی های مورد ظن آن ایجاد شده؟" اکونومیست با استناد به "تجربه" معتقد است رویارویی با ایرانی که "ظاهرا سر همکاری دارد" پیچیده تر از رویارویی با ایرانی است که قصد همکاری ندارد. اکونومیست گفته محمد البرادعی، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی را که عنوان کرده بود در رفتار ایران تغییری به سمت شفافیت و همکاری می بیند را "موضوعی تازه" برای بازرسان آژانس خوانده و می نویسد "هر چه هم که رئیس این بازرسان بگوید، ایران برای متقاعد کردن آنها درباره نیات صلح آمیزش باید شفافیت بسیار بیشتری نشان دهد." اکونومیست یادآوری می کند که ایران "دو سال مانع دسترسی آژانس به افراد، مکان ها و اسنادی کلیدی شد که می توانست تکلیف اقدام هایی را که به ظاهر اهداف چندان صلح آمیزی ندارند روشن کند" و از مجموعه این اقدام ها از "آزمایش مکانیزم های قدرتمند ماشه که برای سلاح های هسته ای بکار گرفته می شوند و طراحی مجدد دماغه موشک ها برای ایجاد قابلیت حمل آنچه که یک کلاهک هسته ای به نظر می رسد" را نام می برد. این نشریه موافقت برای بازرسی از قم را نیز امتیاز چندان بزرگی نمی داند و با اشاره به اینکه آمریکا، بریتانیا و فرانسه در جریان اجلاس گروه بیست در ماه گذشته میلادی مکان و اهداف تاسیسات قم را برملا کردند می نویسد: "ایران در هفته های آتی، اگر لازم داشته باشد، فرصت کافی برای مخفی کردن هرگونه ارتباط نظامی را دارد." اکونومیست مدعی است ایران قصد دارد در تاسیسات قم دستگاه های سانتریفیوژ سریعتر از سانتریفیوژهای کنونی در تاسیسات نطنز را نصب کند و می نویسد اگر ایران این روند و - بر اساس قطعنامه های سازمان ملل متحد، دیگر فعالیت های هسته ای خود را متوقف نکند، اهمیت دستاورد ارسال اورانیوم با خلوص پایین ایران به خارج برای غنی سازی بیشتر، کمتر از چیزی خواهد بود که در ابتدا امید آن می رفت. این هفته نامه بریتانیایی با اشاره به نیاز ایران به اورانیوم 20 درصد برای رآکتور تحقیقاتی تهران که ایزوتوپ های درمانی تولید می کند، یادآوری می کند که "افزایش خلوص اورانیوم 20 درصد به اورانیوم 90 درصد که برای بمب نیاز است، به زحمت بسیار کمتری از تولید اورانیوم 3.5 درصد ایران در نطنز نیاز دارد" و از این رو می نویسد: "بسیاری نگرانند که ایران با مطرح کردن درخواست خرید اورانیوم 20 درصد، قصد دارد بهانه لازم برای تولید اورانیوم با این میزان خلوص را به دست آورد." اکونومیست اذعان می کند که از آنجا که ذخیره اورانیوم خلوص پایین ایران در حال حاضر تحت نظارت آژانس قرار دارد، تلاش برای غنی سازی بیشتر آن از سوی ایران نقض مقررات و نشانی از نیات بد ایران قلمداد خواهد شد و انتقال آن به خارج بهانه لازم برای ایران جهت اقدام به غنی سازی بالای 3.5 درصد را خواهد گرفت. اما این نشریه معتقد است وجود تاسیسات قم احتمال وجود دیگر تاسیسات مخفی را که ایران وجود آن را قاطعانه رد می کند، افزایش می دهد. از این رو است که اکونومیست معتقد است اقدام های کافی برای جلوگیری از صدور قطعنامه ای دیگر علیه خود را نگرفته است زیرا "با ادامه فعالیت سانتریفیوژها در نطنز، ایران قادر خواهد بود [در صورت انتقال اورانیوم غنی شده به خارج] ظرف چند ماه دوباره ذخیره موجود را تولید کند و اگر تاسیسات قم راه اندازی شود می تواند با سرعت بیشتری اورانیوم غنی شده تولید کند." اکونومیست در نهایت با اشاره تلویحی به لزوم پذیرش پروتوکل الحاقی معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای از سوی ایران می نویسد: "اگر ایران بازرسی های غیرمنتظره را نپذیرد، آژانس هم بخت بهتری برای پی بردن به نیات واقعی برنامه هسته ای ایران نخواهد داشت." اکونومیست مقاله خود را اینطور به پایان می برد که " اگر ایران می خواهد به دنیا نشان دهد که به دنبال بمب هسته ای نیست، مجبور است امتیازات بیشتری بدهد."