سلطانیه: ضرب الاجلی برای پاسخ در مذاکرات وین تعیین نشد

سرمایه: در حالی که خودداری ایران از ارائه پاسخ مثبت به پیش نویس توافقنامه وین، امیدواری های جامعه بین المللی را برای به سرانجام رسیدن طرح پیشنهادی آژانس بین المللی انرژی اتمی جهت تامین سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران کاهش داده است، واشنگتن و مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی ابراز امیدواری کردند پاسخ ایران به این پیش نویس مثبت باشد. هفته گذشته پس از سه روز مذاکره سه جانبه میان ایران، آژانس و سه کشور آمریکا، فرانسه و روسیه به عنوان فروشندگان سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران در وین، پیش نویس توافقنامه ای از سوی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی تهیه شد تا با ارسال آن به پایتخت های کشورهای حاضر در مذاکرات، پاسخ قطعی آنها تا روز جمعه گذشته جهت عملی کردن توافق ارسال سوخت به ایران کسب شود. گفت وگوها برای بررسی جزئیات انتقال سوخت ارسالی رآکتور تهران به ایران پس از آن از سر گرفته شد که ایران در اردیبهشت ماه سال جاری در نامه ای به آژانس بین المللی انرژی اتمی از رو به اتمام بودن سوخت رآکتور پنج مگاواتی تهران خبر داده بود. آخرین محموله سوخت اورانیوم غنی شده رآکتور تحقیقاتی تهران که برای امور پزشکی و درمانی فعالیت می کند در سال 1993 از آرژانتین تهیه شده بود که با اعلام رسمی ایران در جریان مذاکرات ژنو، 12 تا 18 ماه آینده یعنی اواخر سال 2010 میلادی این سوخت به پایان خواهد رسید. تهران از آژانس بین المللی انرژی اتمی درخواست کمک جهت تهیه سوخت مورد نیاز با غنای 20درصد کرده بود. با این حال این درخواست تهران به دلیل مخالفت قدرت های بزرگ مسکوت ماند تا اینکه پنجشنبه اول اکتبر (نهم مهرماه) ویلایی باستانی در روستای گنتاد در نزدیکی شهر ژنو که اقامتگاه دولت سوئیس است میزبان دور تازه ای از مذاکرات ایران با گروه 1+5 پس از یک دوره طولانی تعلیق در مذاکرات هسته ای بود که طی آن توافقاتی حاصل شد و این توافقات امکان گفت وگو ها پیرامون تهیه سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران را فراهم کرد. براساس توافق بر سر طرح «صدور و ورود اورانیوم» که گفته می شود «طرحی آزمایشی» است، ایران 1200 کیلو از 1500 کیلو اورانیوم کم غلظت با غنای 5/3 درصد را که در نطنز ذخیره شده برای فرآوری و غنی سازی بیشتر به روسیه می فرستد تا در آنجا بار دیگر تا حدود 20 درصد غنی سازی شود. سپس اورانیوم غنی سازی شده توسط روسیه برای تولید کاست های سوختی به فرانسه منتقل می شود چراکه رآکتور تحقیقاتی تهران توسط کارشناسان آرژانتینی بر اساس فناوری های فرانسه ساخته شده و کاست های سوختی نیز فقط باید در فرانسه تولید شوند. یک روز پس از حصول این توافق محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران سفر کرد تا نتایج مذاکرات ژنورا پیگیری و باب گفت وگو ها پیرامون طرح صدور و ورود اورانیوم را باز کند. علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و محمد البرادعی اوایل مهرماه در تهران توافق کردند 19 اکتبر (27 مهر) در وین بر سر جزئیات انتقال سوخت رآکتور تهران گفت و گو کنند و کارشناسان آژانس نیز در این نشست شرکت کردند. بر این اساس از دوشنبه هفته گذشته گفت وگوها درباره توافقات ژنو جهت ارسال سوخت اورانیوم رآکتور تحقیقاتی تهران در وین میان آمریکا، روسیه، فرانسه، ایران و کارشناسان دیده بان هسته ای سازمان ملل آغاز شد. سرانجام چهارشنبه گذشته محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در پایان این دور از مذاکرات از حصول توافقات تازه برای تامین سوخت مورد نیاز ایران خبر داد. وی با حضور در جمع خبرنگاران گفت: «مذاکرات در خصوص تحویل سوخت هسته ای برای رآکتور تحقیقاتی تهران به پایان رسید و پیش نویس طرح توافقنامه برای تایید ایران، فرانسه، روسیه و آمریکا ارائه شده تا آنها با بررسی این پیش نویس در پایتخت ها نظر خود را درباره آن به آژانس منعکس کنند.»البرادعی افزود: «من پیش نویس قطعنامه ای را به گردش درآوردم که به عقیده خودم یک رویکرد متعادل را درباره چگونگی گام های بعدی ارائه می کند؛ ضرب الاجل اینکه کشورهای دخیل آن را تایید کنند روز جمعه است.»بر اساس درخواست محمد البرادعی کشورهای حاضر در مذاکرات باید حداکثر تا روز جمعه، 23 اکتبر (اول آبان)، نظر نهایی خود را در مورد آن اعلام می کردند. از جمع چهار کشور تنها سه کشور پاسخ مثبت خود به توافقات صورت گرفته را اعلام کرد و در این میان تنها ایران که تا پیش از این از طرح پیشنهادی آژانس حمایت می کرد حاضر نشد در زمان مقرر به آن پاسخ مثبت دهد. جمعه گذشته نیز آژانس بین المللی انرژی اتمی با انتشار بیانیه ای تاکید کرد: «ایران اعلام کرده است برای تصمیم گیری در مورد خروج اورانیوم از ایران برای غنی سازی در مراحل بالاتر به زمان بیشتری نیاز دارد.»به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس آژانس با اعلام این خبر گفت: «ایران طی تماسی با محمد البرادعی مدیرکل آژانس عنوان کرد پیشنهاد با تعمق و در فضایی مناسب در حال بررسی است اما تا میانه هفته آتی برای آماده سازی پاسخ به زمان نیاز داریم.»در همین حال نماینده دائمی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی دیروز با بیان اینکه «هیچ ضرب الاجلی برای پاسخ ایران در مذاکرات وین تعیین نشده است» به ایسنا گفت: «البرادعی از کشورهای حاضر در مذاکرات وین خواست تا جمعه به این پیش نویس پاسخ دهند بنابراین این موضوع صرفاً یک درخواست بوده است.»علی اصغر سلطانیه تاکید کرد: «در تماسی با محمد البرادعی مدیرکل آژانس اعلام کردم موضوع پیش نویس طرح آژانس از سوی ایران در حال بررسی است و باید ابعاد فنی و حقوقی آن به طور کامل بررسی شود.»وی با بیان اینکه پیش نویس طرح آژانس براساس مذاکرات و چارچوب های استاندارد همکاری های دوجانبه اعضای آژانس با یکدیگر است، افزود: «مهم آن است که آژانس امروز در مسیر اصلی خود یعنی تسهیل همکاری ها بین کشورهای عضو آژانس قرار گرفته و ترسیم نادرست از نقش آژانس مبنی بر اینکه این نهاد صرفاً سازمان بازرسی کل در زمینه هسته ای است را از بین می برد.»سلطانیه در خصوص پروژه ایران با آژانس و تعدادی از کشورهای عضو این نهاد در خصوص تامین سوخت رآکتور تهران گفت: «این پروژه انسان دوستانه و صرفاً برای تامین سوخت رآکتوری است که به تولید رادیو ایزوتوپ ها و رادیو داروها برای مصارف پزشکی می پردازد و ایران ترجیح داده این سوخت را خریداری کند، این درحالی است که ایران با توجه به اشراف کامل بر تکنولوژی صلح آمیز هسته ای و تولید سوخت، توان تولید سوخت با غنای 20 درصد برای رآکتور تهران را دارد.»نماینده ایران در آژانس ادامه داد: «به البرادعی اعلام کردم هفته آینده پس از بازگشت به وین پاسخ پیش نویس طرح آژانس را می دهیم.»پس از آن مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی ابرازامیدواری کرد پاسخ ایران به پیش نویس طرح آژانس درباره تامین سوخت رآکتور تحقیقاتی ایران مثبت باشد. در بیانیه ای که آژانس بین المللی انرژی اتمی جمعه گذشته منتشر کرد با اشاره به ارائه پاسخ مثبت از سوی آمریکا، روسیه و فرانسه به پیشنهاد محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص پیش نویس توافقنامه تامین سوخت هسته ای رآکتور تحقیقاتی ایران که در کنار دیگر مسائل رادیو ایزوتوپ هایی با اهداف پزشکی تولید می کند، آمده است: «مدیرکل آژانس امیدوار است پاسخ ایران هم مثبت باشد زیرا تصویب این توافق نشانگر دوره جدیدی از همکاری خواهد بود.»واشنگتن نیز اعلام کرد همچنان امیدوار است تهران هفته آینده با پیشنهاد عرضه سوخت اتمی که در وین ارائه شد، موافقت کند. ایان کلی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا جمعه گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «ما امیدواریم آنها هفته آینده پاسخی مثبت بدهند.»ایان کلی افزود: «روشن است که ما ترجیح می دهیم چنین پاسخی را امروز دریافت کنیم. برای ما این مساله از فوریت برخوردار است.» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با این حال تصریح کرد «بردباری» واشنگتن «نامحدود» نیست. وی درباره تاخیر ایران در پاسخ به این پیشنهاد گفت: «ما می توانیم چندی روزی این چیزها را کش بدهیم اما برای همیشه صبر نمی کنیم.»با وجود ابراز امیدواری های آمریکا و آژانس از مثبت بودن پاسخ احتمالی ایران به پیش نویس توافقنامه وین، به دلیل مخالفت هایی که در داخل ایران با این پیشنهاد- خریداری سوخت اورانیوم 20 درصد با انتقال ذخایر اورانیوم5/3 درصد- شده احتمال مثبت بودن پاسخ ایران بسیار کاهش پیدا کرده است. در همین حال علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی دیروز در این باره گفت: «بهتر است سوخت 20 درصد را خریداری کنیم و سوخت 5/3 درصدمان را برای تامین سوخت نیروگاه های داخلی خود از جمله 360 مگاواتی دارخوین نگه داریم.»نبود تضمین برای پایبندی به تعهدات جهت در اختیار قرار دادن سوخت 20 درصد به تهران از جمله نگرانی هایی بود که از ابتدای اعلام توافقات ژنو و وین در ایران مطرح شد. پیش از این با مطرح شدن این پیشنهاد برخی ناظران بین المللی مدعی بودند با خارج شدن این مقدار از ذخیره اورانیوم کم خلوص تولیدی ایران از دسترس این کشور، نگرانی کشورهای غربی از تلاش جمهوری اسلامی برای غنی سازی این ذخیره و تولید مقادیر غیرآزمایشگاهی از اورانیوم با خلوص بسیار بالا دست کم برای مدتی کاهش می یابد. به گزارش خبرگزاری های خارجی در حال حاضر نگرانی عمده جامعه جهانی از این بابت است که 1500 کیلوگرم اورانیوم با غلظت حدود چهار درصد ایران، در صورت افزایش غلظت می تواند ماده انفجاری لازم برای تولید تا سه بمب اتمی را فراهم سازد. حال آنکه خارج ساختن آن از ایران، خطر استفاده احتمالی نظامی از آن را تا مدتی از میان خواهد برد. ذخیره 1500 کیلوگرم اورانیوم غنی شده فعلی ایران در یک زمان چهار ساله تولید شده است. در شرایط فعلی ایران حدود هشت هزار سانتریفیوژ نصب شده را در اختیار دارد که از این تعداد 4200 واحد در نطنز فعالند. ظرفیت کنونی غنی سازی اورانیوم ایران به طور متوسط روزانه تا حدود دو کیلوگرم است. به این ترتیب برای تجدید ذخیره کنونی و در صورت فراهم بودن حجم کافی گاز اورانیوم (هگزافلوراید) برای غنی سازی، ایران نیازمند دو سال زمان خواهد بود. مطابق پاره ای از ارزیابی ها در صورت مبادرت به یک حمله نظامی وسیع علیه تاسیسات اتمی ایران که در 17 مرکز عمده و 150 مرکز فرعی سراسر کشور پراکنده شده اند دستیابی ایران به پیشرفت های هسته ای جدید را تا چهار سال به تعویق خواهد انداخت. بر این اساس، خارج ساختن اورانیوم غنی شده کنونی ایران از راه مذاکره در عمل می توانست 50 درصد از نتایج محتمل یک هجوم گسترده و بسیار پرهزینه نظامی را در جهت خنثی ساختن آنچه خطر اتمی ایران معرفی شده، بدون هزینه تامین کند. از این رو پیشنهاد ارسال 1200 کیلو اورانیوم 5/3 درصد ایران به روسیه برای بازفرآوری و رساندن آن به غنای 20 درصد که در مذاکرات ژنو ابتدا مورد توافق هیات مذاکره کننده ایران به ریاست سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و سپس مورد توافق محمود احمدی نژاد و علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در جریان گفت و گوها با محمد البرادعی در تهران و سرانجام مورد تایید علی اصغر سلطانیه نماینده دائم ایران در آژانس در جریان مذاکرات وین قرار گرفته بود با بی پاسخ ماندن و طرح پیشنهاد جدید یعنی خرید سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران بدون ارسال اورانیوم ذخیره شده نطنز به بن بست خورد.