منشور از ایران رفت/ انتقاد از رفتار گردشگران در بناهای تاریخی

منشور کوروش که شهریور سال گذشته از موزه بریتانیا به ایران منتقل شده بود پس از پایان مدت هفت ماه قرارداد نمایشش در ایران، روز 29 فروردین ماه به بریتانیا تحویل داده شد. قرار است کهن‌ترین فرمان تفاهم و همزیستی ملت‌ها پس از بازگشت به لندن در مقر یونسکو در پاریس به نمایش گذاشته شود. انتقاد از گردشگران به دلیل رفتار نادرست در بازدید از اماکن تاریخی دیوار نویسی روی بناهای باستانی و به جاماندن زباله‌ها در محوطه های تاریخی و طبیعی تنها گوشه ای از رفتار نادرست برخی از گردشگران به هنگام حضور در اماکن فرهنگی و زیست محیطی ایران آنهم در یک بازه زمانی کوتاه مانند نوروز است. بابک مغازه ای، یکی از فعالان و دوستداران میراث فرهنگی در استان همدان دراینباره گفت: در بخشهای مختلف محوطه تاریخی هگمتانه هنوز عملیات گمانه زنی ادامه دارد اما متاسفانه مسئولان مربوطه به جای اینکه تمام همت خود را برای حفاظت از این منطقه بگمارند، برای راحت تر وارد شدن گردشگران به این محوطه، مسیری از تپه را سنگفرش کرده اند. جا سیگاری یا کتیبه ای با خطوط میخی! تخت جمشید یکی دیگر از محوطه هایی است که رفتار برخی از گردشگران در آن نشان می دهد حضور برخی از این افراد در اماکن تاریخی بی هدف و کنترل نشده است و راهنمایان گردشگری، دوربین های مداربسته و زنجیرهایی که نقش ایجاد حریم بین نقش برجسته و گردشگران را ایفا می کند هم نمی تواند از رفتارهای مخاطره آمیز آنها جلوگیری کند. عکس یادگاری با داریوش هخامنشی انتقاد از رفتار برخی از گردشگران باستان شناسان را نیز با واکنش باستان شناسان بوده است. به گونه ای که یک باستان شناس در این رابطه می گوید: گردشگران در محوطه تخت جمشید، جلوی نقش های برجسته ایستاده و در مدلهای مختلف عکس می گیرند به طوری که در برخی موارد ریش داریوش هخامنشی را گرفته و عکس می اندازند! کامیار عبدی، با بیان اینکه اکنون در مجموعه تخت جمشید با آن عظمت و شکوه یک مرمت گر و محافظ متخصص وجود ندارد گفت: برای حضور گردشگران در تخت جمشید هیچ نظم و ترتیبی پیش بینی نشده است. به عنوان مثال جلوی نقش برجسته های آپادانا زنجیر کشیده اند اما گردشگران توجهی به آن نمی کنند بلکه از آن عبور کرده و آنها را لمس می کنند. استاد کالج دارتموت در ایالات متحده‌ گفت: هنوز برخی از گردشگران محوطه شوش نیز ضوابط بازدید یک گردشگر از محوطه های تاریخی را نمی دانند و این مکان را با دیگر اماکن عمومی اشتباه می گیرند. در میان همه انتقادهایی که فعالان محیط زیست و میراث فرهنگی به ازدحام حضور گردشگران ناسالم در محوطه های طبیعی و تاریخی آن هم در یک بازه زمانی کوتاه مانند نوروز دارند، سازمان میراث فرهنگی که متولی رونق صنعت گردشگری و حفاظت از آثار تاریخی هست، هر ساله آمار تعداد مسافرتها در ایام نوروز را با خرسندی اعلام می کند و از اینکه تعداد سفرها در این بازه زمانی بیشتر شده اظهار شادمانی می کند اما هیچگاه برنامه ای تاثیر گذار برای توزیع سفر در ایام سال و راهکاری برای فرهنگسازی در زمینه حضور گردشگران در اماکن تاریخی، سیاحتی و تفریحی و حفاظت از آنها انجام نداده است. مرکز پژوهشهای مجلس بودجه میراث فرهنگی را بررسی کرد مرکز پژوهشهای مجلس اعتبارات مربوط به بخشهای میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را در قالب لایحه بودجه سال 1390 مورد مطالعه قرار داد. طبق این گزارش در لایحه بودجه سال 1390 مجموع اعتبارات سازمان 494 , 059 ,3 میلیون ریال برآورد شده است که نسبت به قانون بودجه سال 1389، 8/3 درصد رشد داشته است. بیشترین رشد اعتبارات برنامه‌ای مربوط به اکتشاف باستان شناختی و تاریخی با میزان 638 درصد بوده که عمدتا متمرکز بر اعتبارات استانی است. مرکز پژوهشها در ادامه گزارش خود با بیان این مطلب که اغلب ردیف‌های بودجه جز چند مورد با قانون برنامه پنجم توسعه همخوانی دارند، اضافه کرد: مواردی از برنامه‌ها که در بندهای ماده (11) قانون برنامه پنجم مانند بند «د» آمده در بودجه لحاظ نشده و بودجه در نظر گرفته شده برای بند «هـ» این برنامه‌ها نیز بسیار ناچیز است. همچنین برای توسعه خدمات گردشگری روستایی که در ماده (194) قانون برنامه طرح‌هایی در نظر گرفته شده که در لایحه بودجه ردیفی برای آن در نظر گرفته نشده و در ذیل هیچ‌کدام از برنامه‌ها نیز به آن توجه نشده است. آبروی علم کویر را نریزید پدر کویر شناسی ایران با تاکید بر اینکه گندم بریان گرمترین نقطه زمین نیست و تبلیغات برای جذب گردشگر در این منطقه می تواند نتیجه سالها زحمات و تحقیقات را به باد دهد گفت: بارها حرفهایش در رسانه ها تحریف شده ولی برای جلوگیری از آبروریزی علمی از سالها فعالیت و تجربیاتم دفاع می کنم. خادمان ستاد تسهیلات سفر تقدیر شدند این هفته سازمان میراث فرهنگی از کارکنان خود در ستاد دائمی تسهیلات سفرهای کشور، استانداران و مدیران عامل مناطق آزاد تقدیر کرد و هر یک از استانهای کشور را به دلیل ارائه خدمات مناسب در نوروز 90 برترین استان نامید! در این برنامه از مدیران عامل مناطق آزاد ارس در ارائه خدمات مرزی و گمرکی به مسافران نوروزی، انزلی در توسعه گردشگری دریایی، کیش در بیشترین ماندگاری مسافران نوروزی، قشم در توسعه گردشگری ورزشی، چابهار در توسعه زیرساخت‌های گردشگری و اروند در معرفی جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و گردشگری تقدیر به عمل آمد. ابلاغ مصوبه نحوه ساخت‌وساز در محله تاریخی عودلاجان به چمران و قالیباف مصوبه نحوه ساخت و ساز در محله قدیمی و بافت تاریخی محله "عودلاجان " به چمران؛ رئیس شورای شهر تهران و قالیباف؛ شهردار تهران ابلاغ شد. بررسی طرح ساماندهی محله عودلاجان در شورای فنی میراث فرهنگی استان تهران تصمیمات متعددی در این شورا به تصویب رسید. یکی از این تصمیمات این است که ابنیه تاریخی ثبت شده در لیست آثار ملی و سایر اماکن و ابنیه واجد ارزش های تاریخی ،فرهنگی در محله عودلاجان بر اساس قوانین موضوعه حفظ و نگهداری شود. بر اساس شاخص‌های فرهنگی و اماکن واجد ارزش موجود در محله عودلاجان برخی از معابر محله، به عنوان گذرهای تاریخی، فرهنگی، شناسایی و باز تعریف شده و در جهت حفظ نما، بدنه ها و جداره ها و مرمت آن بر اساس الگوهای میراثی اقدام شود.