قیمت سهام بیمه دانا بیش از انتظار خریداران

تعداد بازدیدها: ۱۴ اكبر خلیلی: روند واگذاری‌ها از طریق بورس همواره یكی از دغدغه‌های مهم فعالان بازار بوده است كه در برخی موارد با انتقادهایی از سوی آنها مواجه شده است. به‌طور مثال عرضه سهام بیمه دانا كه كوچك‌ترین شركت بیمه‌ای دولت است، روز گذشته با انتقاد برخی از فعالان بورس مواجه شده است. در حالی كه اكثر فعالان بازار قبل از عرضه بیمه دانا در بورس قیمت ۷۰۰ تا ۷۵۰ را برای این سهم مناسب می‌دانستند ولی در روز عرضه ورق به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد و تقاضا برای این سهم از قیمت۹۰۰ تومان آغاز شد و درنهایت تعداد پنج میلیون و ۲۷۳ هزار و ۷۵۰ سهم از سهام این شركت با قیمت هر سهم دو هزار و۶۱۰ تومان فروخته شد. با عرضه این شركت ۲۷۵ میلیارد تومان به ارزش بازار سرمایه اضافه شد و با ورود بیمه دانا صنعت بیمه یك درصد از ارزش كل بازار را به خود اختصاص داد. با این حال كشف قیمت سهام این شركت با حاشیه‌های فراوانی همراه بود و قیمت سهام باب میل خریداران نبود، اما مسوولان سازمان خصوصی‌سازی با تاكید بر اینكه قیمت را عرضه و تقاضای بازار تعیین می‌كند، قیمت این سهم را مناسب ارزیابی كردند! كارگزاران تالار نیز از كشف قیمت گران سهام بیمه دانا اظهار تعجب كرده و عنوان كردند كه نظر كل بازار روی سهام بیمه دانا در قیمت‌های هزار و۲۰۰ تا هزار و۴۰۰ تومان بود و با افزایش بی‌رویه قیمت سهم ۵۰ درصد مشتریان در حال پس‌گرفتن تقاضای خود هستند و اظهار كردند سهام شركت بیمه دانا را نمی‌خواهند. به گفته برخی خبرگزاری‌ها مدیرعامل بیمه دانا نیز عنوان كرد كه انتظار این قیمت را نداشتیم. حال با این وجود فعالان بورس چگونه می‌توانند به صحت اطلاعات منتشره برای تصمیم‌سازی اعتماد كنند؟ نقش بورس در منطقی‌شدن معاملات پیش از این هم منتشرنكردن اطلاعات ازسوی شركت‌های بورس مشكل اصلی سهامداران بورس بوده و این موضوع در برخی مقاطع به مشكل اصلی بازار سهام تبدیل شده است؛ به‌طور مثال در روز عرضه سهام صدرا، شائبه منتشرنشدن اطلاعات مهم قرارداد‌های این شركت زمینه اعتراض گسترده سهامداران را در تالار شیشه‌ای به‌وجود آورد. هرچند با تصویب قانون بازار اوراق بهادار، ابزار‌های لازم برای مجبوركردن شركت‌ها به‌منظور انتشار اطلاعات در اختیار بورس تهران قرار گرفته است اما به‌نظر می‌رسد شركت بورس تمایلی در این زمینه ندارد و از ابزار‌های خود استفاده نمی‌كند. در چنین شرایطی زمانی كه سهام برخی شركت‌ها با صف‌های خریدوفروش مواجه می‌شوند، سازمان بورس مداخله كرده و با بازوبسته‌كردن نماد‌ها اقدام به كنترل بازار می‌كند، درحالی كه مشكل اصلی بورس همچنان باقی است و هنوز هم برخی از مدیران خود را ملزم به انتشار صحیح اطلاعات نمی‌دانند. تخلفات چگونه شكل می‌گیرند؟ براساس قانون هر شركتی به محض تهیه و تولید اطلاعات مربوط به‌صورت‌های مالی شركت باید این اطلاعات را به سازمان بورس ارسال كند در غیر این‌صورت دچار تخلف شده است. به‌عنوان مثال ممكن است شركتی گزارش سود خود را ابتدا ۵۰ تومان پیش‌بینی كند و سپس به این نتیجه برسد كه این مقدار ۱۰۰ تومان است یا بالعكس. بر این اساس باید به محض تهیه اطلاعات جدید آن را به سازمان بورس اعلام كند. وی افزود: درصورت انجام تخلف در ارائه اطلاعات از سوی دارندگان اطلاعات نهانی، معاملات این افراد قبل از انتشار اطلاعات در سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرد و بر مبنای آن تصمیم‌گیری خواهد شد. از منظر حقوقی به دو روش در بورس جرم قابل وقوع است، روش اول به دستكاری برمبنای اطلاعات معروف است. در این روش دستكاری‌كننده با انتشار اطلاعات گمراه‌كننده و شایعات بی‌پایه و اساس، قیمت سهم را تغییر می‌دهد. در این شیوه عده‌ای از سرمایه‌گذاران با هماهنگی با یكدیگر سهام یك شركت را مدنظر قرار می‌دهند و آن را خریداری می‌كنند و پس از آن با انتشار شایعات مثبت پیرامون سهام شركت مذكور قیمت آن را بالا می‌برند و با فروش آن سهام كسب سود می‌كنند. البته در این روش برخی شركت‌ها هم مقصرند چراكه وفق تكلیف قانونی ماده ۴۵ قانون، شركت‌های بورسی موظفند اطلاعات مهم خود را به‌موقع و شفاف به سازمان بورس ارائه دهند. به‌طوركلی این اطلاعات مبنای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران برای معاملات اوراق بهادار خواهد بود اما متاسفانه برخی از شركت‌های بورسی از شفافیت اطلاعاتی برخوردار نیستند و ضوابط را رعایت نمی‌كنند. این قبیل شركت‌ها هدف خوبی برای دستكاری قیمت قرار می‌گیرند. متاسفانه در برخی موارد افراد سودجو با انتشار اخبار منفی، تمام سهام موجود در بازار را به قیمت پایین خریداری می‌كنند و زمانی كه اخبار و اطلاعات واقعی در مورد شركت منتشر شد، به سود می‌رسند. در برخی موارد هم دستكاری قیمت دیده می‌شود. در این روش، دستكاری قیمت بر مبنای معاملات یا trade based manipulation است. افراد با استفاده از گروه معامله‌گران سرشناس، خرید گسترده انجام و با این كار قیمت‌ها را افزایش می‌دهند و وقتی قیمت‌ها به بالاترین حد رسید با فروش عمده سهام، سود بالایی كسب می‌كنند. معمولا در این روش دستكاری‌كننده قیمت، پس از خرید، تلاش می‌كند سهم بازار را مورد اقبال قرار دهد و تقاضای خرید سهام شركت را با دستكاری بالا ببرد و در پی این اقدام قیمت سهم بالا می‌رود و سود سرشاری عاید خود می‌كند. این در حالی است كه با تصویب بند‌های اجرایی و جزئی‌تر قانون توسعه ابزار‌ها و نهادهای مالی در هیأت وزیران، مدیران شركت‌هایی كه اطلاعات واقعی به بورس ندهند یك تا ۱۰۰ میلیون تومان جریمه نقدی می‌شوند، ضمن اینكه پیگیری قضایی پرونده آنها از‌ طریق سازمان بورس به‌صورت جداگانه انجام می‌شود.برای رسیدگی به تخلف ناشران و شركت‌های بورس كه اطلاعات منتشر نمی‌كنند یا اطلاعات خلاف واقع به بازار می‌دهند، بند‌های جزئی‌تری در قانون توسعه ابزارها و نهاد‌های مالی درنظر گرفته شده است كه براساس آن سازمان بورس می‌تواند راسا و به‌طور مستقیم یك تا ۱۰۰ میلیون تومان متخلفان را جریمه كند. منتشرنكردن صورت‌های مالی اصلی‌ترین و سنگین‌ترین تخلف ارائه اطلاعات خلاف واقع به سازمان بورس است كه می‌تواند منجر به ضرر و زیان سهامداران شود و كشف آنها نیز به‌مراتب سخت‌تر است. همچنین منتشرنكردن اطلاعات صورت‌های مالی شركت‌ها و گزارش پیش‌بینی‌های سود ماهانه (سه، شش، نه‌ماهه و یكساله) از دیگر تخلف‌های ناشران بورس محسوب می‌شود. طبق دستور‌العمل انضباطی درصورت بروز تخلف ابتدا به ناشران تذكر داده می‌شود و در مرحله بعد به‌عنوان اخطار در پرونده ناشر درج می‌شود در غیر این‌صورت ممكن است بررسی یك پرونده حتی به اعلام عمومی هم برسد. در این صورت پرونده ناشران متخلف مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از مستند‌سازی‌ به مراجع قضایی ارسال می‌شود، ضمن اینكه براساس قانون جدید توسعه ابزار‌ها و نهاد‌های مالی كه در مرحله تصویب در هیأت وزیران است به غیر از پیگیری پرونده در مراجع قضایی، سازمان بورس و اوراق بهادار مجاز است به‌صورت مستقیم یك تا ۱۰۰‌میلیون تومان ناشران متخلف را جریمه كند و این رقم در نهایت به حساب خزانه دولت واریز می‌شود. وی تاكید كرد: به غیر از این جزای نقدی ممكن است متخلفان به حبس از سه ماه تا یك سال و همچنین پرداخت دو تا سه برابر سود به‌دست‌آمده ناشی از اطلاعات نهانی در دادگاه محكوم شوند. مالمیر در پاسخ به این پرسش كه در حال حاضر چند پرونده مربوط به ارائه اطلاعات خلاف واقع به‌عنوان سنگین‌ترین جرم در سازمان وجود دارد، گفت: تاكنون سه پرونده در این‌باره تشكیل شده كه یك مورد به مراجع قضایی ارسال شده و دو مورد نیز در حال مستند‌سازی‌ در داخل سازمان بورس است.