ماگارت تاچر از حمله آرژانتین به جزایر فالکلند شگفت‌زده شده بود

تاچر اشغال فالکلند را "احمقانه" می‌دانست و انتظار نداشت حکام نظامی آرژانتین مرتکب آن بشوند

حمله آرژانتین به جزایر فالکلند در سال ۱۹۸۲ باعث تعجب مارگارت تاچر، نخست وزیر وقت بریتانیا شده بود.

مجموعه ای از اسناد دولتی بریتانیا که براساس قانون انتشار مدارک دولتی پس از سی سال منتشر شده حاکی از آن است که تنها دو روز پیش از پیاده شدن نیروهای آرژانتینی در جزایر فالکلند، اطلاعات پردازش نشده ای در مورد احتمال حمله آرژانتین به این جزایر در اختیار خانم تاچر قرار گرفت.

همین مدارک نشان می دهند که پس از اشغال فالکلند توسط نیروهای آرژانتینی، نخست وزیر وقت بریتانیا باز هم در مورد بازپس گرفتن این جزایر احساس نگرانی می کرد.

مجمع الجزایر فالکلند، که آرژانیتن آن را مالویناس می خواند، از اوایل قرن نوزدهم تحت حاکمیت بریتانیا قرار داشته و در حال حاضر هم از جمله "اراضی ماوراء بحار" این کشور محسوب می شود اما آرژانتین نسبت به این جزایر ادعای ارضی دارد.

این مجمع الجزایر در اقیانوس اطلس جنوبی واقع شده و از دو جزیره بزرگ و ده‌ها جزیره کوچک تشکیل یافته، پایتخت آن، استانلی، تنها شهر این سرزمین است و بخش قابل توجهی از جمعیت دو هزار و پانصد نفری فالکلند در همین شهر سکونت دارند.

در اواخر ماه مارس ۱۹۸۱، کشور آرژانتین که از سال ۱۹۷۶ تحت حکومت نظامیان قرار داشت، شاهد تغییراتی در سطح رهبری بود که تظاهرات گسترده مردم و درخواست برقراری دموکراسی را در پی آورد.

آرژانتین به سرعت مراکز نظامی فالکلند را اشغال کرد

ظاهرا نظامیان حاکم به منظور انحراف افکار عمومی از مسایل داخلی از طریق ایجاد یک بحران خارجی و تحریک احساسات ملی گرایانه مردم، تصمیم گرفتند ادعای ارضی قدیمی این کشور در مورد جزایر فالکلند را بار دیگر مطرح کنند و با عملیات نظامی، این ادعا را به کرسی بنشانند.

نیروهای آرژانتینی در ماه آوریل سال ۱۹۸۲ در جزایر فالکلند و چند جزیره دیگر متعلق به بریتانیا در اقیانوس اطلس جنوبی پیاده شدند که اعزام واحدهای نیروی دریایی بریتانیا به منطقه را به دنبال آورد.

در جنگ فالکلند، دویست و پنجاه و پنج نظامی بریتانیایی، حدود ششصد و پنجاه نظامی آرژانتینی و سه غیرنظامی ساکن فالکلند جان خود را از دست دادند. نیروهای آرژانتینی در ماه ژوئن، تسلیم قوای بریتانیایی شدند و جنگ به این ترتیب خاتمه یافت.

غافلگیری نخست وزیر

براساس اسناد سی ساله که دولت بریتانیا منتشر کرده، حمله آرژانتین به جزایر فالکلند، مارگارت تاچر، نخست وزیر وقت را غافلگیر کرد.

در ماه اکتبر همان سال، خانم تاچر در اظهاراتی در برابر هیات تحقیق که به ریاست لرد فرانکس برای بررسی علل وقایع فالکلند تشکیل شده بود، تایید کرد که انتظار حمله آرژانتین به این جزایر را نداشت.

خانم تاچر در سخنانی در جلسه غیر علنی هیات تحقیق گفت: "هرگز، هرگز انتظار نداشتم آرژانتینی ها بی هیچ ملاحظه ای فالکلند را اشغال کنند. همانطور که حوادث بعدی نشان داد، حتی فکر کردن به چنین اقدامی هم واقعا احمقانه بود."

نخست وزیر اطمینانی نداشت که بریتانیا قادر به بازگرفتن جزایر اشغالی باشد

اسناد منتشر شده نشان می دهد که چند ماه قبل از حمله آرژانتین، تشکیلات نظامی بریتانیا نوعی نقشه اضطراری برای مقابله با چنین عملیاتی را تهیه کرده بود اما تنها در ماه مارس بود که وزارت دفاع گزارش "طرح "بازدارندگی از اشغال تمام عیار جزایر فالکلند" را در اختیار نخست وزیر قرار داد.

خانم تاچر در یادداشت های خود نوشته است که یک جمله در گزارش وزارت دفاع برای او کاملا تکان دهنده بود. در این گزارش آمده بود "در صورت اشغال جزایر توسط آرژانتین، نمی توان اطمینان داشت که نیروهای ما پس از رسیدن به این منطقه بتوانند این جزایر را به سادگی باز پس بگیرند."

خانم تاچر در شهادت خود در برابر هیات تحقیق گفت: "فقط می توانید تصور کنید که با خواندن این جمله، مثل این بود که کاردی را در قلب من فرو کرده باشند."

با اینهمه، نخست وزیر وقت بریتانیا هنوز هم اشغال این جزایر را نامحتمل تلقی می کرد. او در اظهارات خود در برابر هیات تحقیق گفت: "باید تاکید کنم که با وجود گزارشی که دریافت کرده بودم، هنوز هم باور نمی کردم که آنها آنقدر مهمل و مسخره باشند که بخواهند فالکلند را اشغال کنند و فکر نمی کردم چنین اتفاقی بیفتد، در عین حال لازم بود که طرح های اضطراری را در دسترس داشته باشیم."

عدم اطمینان به پیروزی

روز ۳۱ مارس، سازمان های اطلاعاتی بریتانیا اطلاعاتی حاکی از قریب الوقوع بودن حمله آرژانتین را در اختیار نخست وزیر قرار دادند. خانم تاچر در اظهارات خود در برابر هیات تحقیق گفت: "باید اعتراف کنم که این، بدترین لحظه در زندگی من بود."

شکست نیروهای آرژانتینی مانع از بروز فاجعه سیاسی برای تاچر و حزب او شد

مارگارت تاچر در ادامه گفت که کسی نمی توانست دقیقا به او بگوید که آیا بریتانیا می تواند فالکلند را پس بگیرد و "ما در این مورد هیچ اطمینانی نداشتیم."

در اسناد منتشر شده، اظهارات لرد پیتر کارینگتون، وزیر دفاع وقت بریتانیا نیز یافت می شود که به کمیته تحقیق لرد فرانکس گفت که او نیز معتقد بود آرژانتین دست به حمله نخواهد زد و افزود با وجود اینکه متهم شده است شواهد حاکی از قصد آرژانتین برای اشغال فالکلند را نادیده گرفته بود، اما باید تاکید کند که "چنین شواهد و نشانه هایی وجود خارجی نداشت."

در عین حال، اسناد منتشر شده نشان می دهد که آنتونی ویلیامز، سفیر وقت بریتانیا در آرژانتین معتقد بود که هشدارهایی را که در این مورد به لندن ارسال کرده بود، مورد توجه قرار نگرفت.

آنتونی ویلیامز در گزارش پایان ماموریت خود در آرژانتین در ژوئن سال ۱۹۸۲ نوشت که "اگرچه آرژانتین از وجود اراذل و اوباش و گردن کلفتی بهره لازم را برده، اما این واقعیت را هم نباید نادیده گرفت که اینجا کشوری نیست که در انقیاد دیکتاتورهای حلبی باشد و اشغال جزایر فالکلند را هم نمی توان اقدام ساده یک مشت راهزن دانست."

در مورد آثار جنگ فالکلند هم، اسناد منتشر شده حاوی اظهارات لرد آرمسترانگ، مدیرکل دفتر نخست وزیر در زمان مارگارت تاچر، است که بعدها گفت: "اگر فالکلند را باز پس نمی گرفتیم، تاچر می بایست وسایلش را جمع کند و برود."

به گفته لرد آرمسترانگ، "شکست در جنگ، شکست دولت در انتخابات را در پی داشت و در واقع، آینده تاچر و حزب او در گرو نتیجه جنگ فالکلند بود."