بررسی رابطه علیت میان مصرف حامل های انرژی، رشد اقتصادی و دی اکسیدکربن در بخش های اقتصاد ایران

چکیده

روند رو به افزایش مصرف انرژی، گرچه رشد سریع اقتصادی جوامع مدرن صنعتی را میسر کرده، اما به واسطه نشر آلاینده‌های حاصل از احتراق و افزایش غلظت دی‌اکسید کربن در اتمسفر، جهان را با تغییرات برگشت‌ناپذیر مواجه ساخته است. با توجه به تفاوت ارتباط میان مصرف انرژی، رشد اقتصادی و انتشار گاز دی‌اکسید کربن در هر بخش، تصمیم‌گیری در مورد اجرای سیاست صرفه‌جویی در مصرف حامل-های انرژی جهت کاهش انتشار گاز دی‌اکسید کربن بدون کند شدن رشد اقتصادی، نیازمند بررسی دقیق‌تر این رابطه برای هر بخش است. در این مطالعه وجود رابطه علیت بین مصرف حامل‌های مختلف انرژی با رشد اقتصادی و انتشار گاز دی‌اکسید کربن در بخش‌های مختلف اقتصادی (خانگی، عمومی و تجاری، صنعت، کشاورزی و حمل‌ونقل)، در دوره 1376-1391 با استفاده از روش علیت تودا و یاماموتو مورد بررسی قرار گرفته است.
در بخش کشاورزی نتایج حکایت از وجود رابطه علیت یکطرفه از مصرف حامل‌های انرژی به رشد اقتصادی دارد. اما در مورد انتشار گاز دی‌اکسید کربن وجود رابطه علیت تایید نشده است. در بخش‌های حمل‌و‌نقل و خانگی، عمومی و تجاری وجود رابطه علیت دوطرفه از متغیر رشد اقتصادی و انتشار گاز دی‌اکسید کربن با حامل‌های انرژی تایید شده است. در بخش صنعت رابطه علیت یکطرفه از رشد اقتصادی به گاز، برق به رشد اقتصادی و رابطه علیت دوطرفه از رشد اقتصادی به زغال‌سنگ وجود دارد. همچنین رابطه علیت یکطرفه از انتشار گاز دی‌اکسید کربن به نفت و رابطه علیت دوطرفه از انتشار گاز دی‌اکسید کربن به سایر متغیرها غیر از نفت وجود دارد.

کلیدواژگان: حامل‌های انرژی؛ رشد اقتصادی؛ گازهای گلخانه‌ای و علیت تودا و یاماموتو

نویسندگان:

روح اله شهنازی: هیات علمی/ شیراز

ابراهیم هادیان: هیات علمی/ دانشگاه شیراز

 لطف الله جرگانی: دانشجو / دانشگاه شیراز

فصلنامه پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی - دوره 7، شماره 28، پاییز 1396.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.